یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا، آخرین موضع جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات احیای برجام را «نامعقول» خواند و گفت که تلاش‌ها برای احیای برجام به «مانع جدی» برخورده است. این درحالی است که همزمان، ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، با پافشاری دوباره بر خواسته‌هایی که آخرین موانع به‌توافق رسیدن در مذاکرات احیای برجام محسوب می‌شوند، تضمین ایالات متحده مبنی‌بر خارج‌نشدن دوباره از توافق و بسته‌شدن پرونده‌های پادمانی تهران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را «از شرایط اصلی و ارکان توافق» دانست. 

به گزارش خبرگزاری رویترز، یک مقام ارشد وزارت خارجه ایالات متحده روز پنجشنبه، ۳۱ شهریورماه، اعلام کرد که مذاکرات بین قدرت‌های جهانی و جمهوری اسلامی ایران و تلاش‌ها برای احیای توافق برجام به مانع جدی برخورد کرده است و تهران را مسئول این آخرین بن‌بست دانست.

به گفته او، مانع جدی دربرابر به‌نتیجه‌رسیدن مذاکرات، در حال حاضر چیزی نیست جز ادامه اصرار جمهوری اسلامی برای بسته‌شدن پرونده‌های پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درمورد منشا ذرات اورانیوم کشف‌شده در مکان‌های اعلام‌نشده به‌عنوان تاسیسات هسته‌ای. جمهوری اسلامی ایران مدت‌هاست علی‌رغم وعده پاسخگویی به سوال‌های آژانس درباره این موارد، هیچ توضیح قابل‌قبولی برای ابهام‌های مطرح‌شده ارائه نکرده است.

این مقام آمریکایی که نامش اعلام نشده است، در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد به خبرنگاران گفت: «ما به‌دلیل مواضع ایران، به مانع جدی برخورده‌ایم» و افزود این هفته هیچ اتفاقی نیفتاده که نشان دهد ایران مایل به تغییر موضع خود است.

او خواسته جمهوری اسلامی ایران در این زمینه را «نامعقول» دانست و هرگونه اعمال فشار بر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای مختومه اعلام کردن این پرونده‌ها را رد کرد، مگر این‌که تهران پاسخ‌های قابل قبولی به پرسش‌های آژانس ارائه کند.

او گفت: «آن‌ها از ما و کشورهای اروپایی می‌خواهند که بر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مدیرکل آن برای بستن این تحقیقات فشار بیاوریم، ولی ما این کار را انجام نخواهیم داد. ما به استقلال و یکپارچگی آژانس احترام می‌گذاریم.»

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز چهارشنبه گفته بود که امیدوار است با مقام‌های ایرانی درباره این پرونده‌های پادمانی صحبت کند؛ اما او تاکید کرد که این تحقیقات به‌سادگی بسته نخواهد شد.

همچنین سه سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی، جیمز ریش، راب پورتمن و مارکو روبیو، در نامه‌ای به رافائل گروسی، با ابراز نگرانی از خواست ایران برای پایان‌دادن به تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت‌های مخفی هسته‌ای آن کشور، به‌جد درخواست کردند که پرونده این تحقیقات باز نگه‌داشته شود، تا زمانی که ایران پاسخ‌هایی شفاف در رابطه‌با مکان‌ها، مواد و فعالیت‌های مورد سوال به آژانس ارائه دهد.

در همین راستا، رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، هم روز جهارشنبه به کانال ۱۲ تلویزیون اسرائیل گفت که اگر تهران به اصرار خود بر موضوع بسته‌شدن تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه دهد، «امکان بازگشت به توافق هسته‌ای وجود نخواهد داشت».

ماه گذشته، اتحادیه اروپا پیش‌نویسی «نهایی» برای توافق برسر احیای برجام، به جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده ارائه کرد. دو طرف به‌نوبت به متن پیشنهادی پاسخ دادند و درنهایت، آخرین پاسخ ایران را که شامل همین خواسته‌های مطرح‌شده در بالا بود، واشنگتن «یک گام به عقب» دانست.

جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا، نیز روز پنجشنبه در گفت‌وگویی با شبکه خبری الجزیره، در این زمینه گفت: «دولت آمریکا تا بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران فاصله زیادی دارد.» 

امانوئل ماکرون، رئیس‌ جمهوری فرانسه، روز سه‌شنبه پس از دیدار با رئیسی، به خبرنگاران گفته بود که توپ دستیابی به توافق هسته‌ای اکنون در زمین تهران است.

اما رئیسی روز پنجشنبه در نشست رسانه‌ای خود در نیویورک، ایالات متحده و طرف‌های اروپایی مذاکرات را مسئول نرسیدن به توافق دانست.

او همچنین گفت که «ایران آماده دستیابی به یک توافق عادلانه و پایدار است» و افزود: «لازمه حصول این توافق تضمین‌های اطمینان‌بخش و بسته‌شدن پرونده‌های پادمانی ایران است و مسئله حل‌وفصل پرونده پادمانی از شرایط اصلی و از ارکان توافق است.»