یک رسوایی که عالم‌گیر شد؛ شکنجه و اعدام نوید افکاری

در دو سال گذشته بارها اعدام نوید افکاری رسوایی بزرگ و «اقدامی جنایتکارانه» توصیف شده است

این هم از بازی‌های تلخ تاریخ است که در سالروز اعدام نوید افکاری، جوان کشتی‌گیر شیرازی، مسابقات کشتی قهرمان جهان در حال برگزاری است، مسابقاتی که شاید اگر ۲۱ شهریور ۱۳۹۹ طناب دار در زندان عادل آباد بر گردن نوید نمی‌افتاد، او می‌توانست در آن بدرخشد.

نوید افکاری به همراه برادرانش در پی وقایع اعتراضی مرداد ۱۳۹۷در شیراز بازداشت شدند. مقام‌های قضایی و امنیتی ایران نوید را به قتل یک مامور امنیتی طی این حوادث متهم کردند، اتهامی که «توهین به رهبری»، «تشکیل دسته‌ای معاند نظام با مقاصد برهم زدن امنیت کشور» نیز به آن افزوده شد. اما اصلی‌ترین اتهام برادران افکاری قتل «حسن ترکمان»، کارمند حراست اداره آب شیراز، بود، فردی که به گفته شاهدان، در روزهای اعتراض همراه نیروی سرکوب در صحنه حضور داشته است.

مسئله‌ای که سرنوشت نوید افکاری و خانواده‌اش را به موضوعی نمادین برای همبستگی جامعه علیه جمهوری اسلامی بدل کرد، جزئیات منتشرشده از نحوه اعتراف‌گیری تحت شکنجه و ظلم و ستم آشکاری بود که طی روزهای بازداشت و در جریان اعدام نوید بر برادران افکاری گذشت.

نوید افکاری در طول دوران بازداشت تا زمان اعدامش، بارها با رد اتهام قتل به اعتراف زیر شکنجه و نبود هرگونه مدرکی که قتل را به او و برادرانش منسوب کند، اعتراض داشت.

در صدای ضبط‌شده از روز دادگاه که منتشر شده است، نوید افکاری می‌گوید: «فیلم دوربین مداربسته‌ای که به‌عنوان مدرک در کیفرخواست آورده شده، یک‌بار دیگر در دادگاه نشان داده شود تا مشخص شود افراد سوار بر موتورسیکلت، من و برادرانم نیستیم. پس چرا از این موتور فیلم گرفته‌اند؟»

اما پاسخ قاضی دادگاه به برادران افکاری نشان از تصمیم حکومت برای مقصر دانستن برادران افکاری‌ دارد: «نیازی به نمایش این فیلم‌ها نیست.»

نوید در دادگاه خود تاکید دارد که شاهد تعرض جنسی در بازجویی‌ها به فرد دیگری بوده است: «من ۱۰ روز در ارشاد بودم. کنار من تعرض جنسی صورت می‌گرفت.»

اما پاسخ به صحبت او که تلاش برای بیان میزان فشار و شکنجه برای گرفتن اعتراف اجباری بوده این است: «پس مواظب خودت باش!»

سخنان وحید افکاری در مورد روز دادگاه، شیوه مواجهه مغرضانه دستگاه قضایی ایران با برادران افکاری را نشان می‌دهد. وحید در فایلی صوتی در این‌ مورد گفت: «خانواده مقتول از همان اول هرگونه آشنایی با ما را منکر شدند. به قاضی گفتم اگر کسی شاهد بوده، برای شهادت احضارش کنید. اگر خطوط موبایل من در منطقه وقوع قتل آنتن‌دهی داشته، یا دوربینی من را ثبت کرده، نشان دهید. اگر آلت جرمی از من یا خانه ما کشف شده، نشان دهید؛ ولی بدون شک همچنین ادله‌ای وجود خارجی نداشته، چون ما بی‌گناه بودیم.»

حسن یونسی، وکیل برادران افکاری، هم در مورد ادعاهایی که به صدور حکم اعدام برای نوید افکاری منجر شد، گفت: «ادعا شده که فیلمی موجود است که صحنه ارتکاب قتل را توسط متهمان نشان می‌دهد، درحالی‌که چنین فیلمی اصلا موجود نیست و در ادله و مدارکی نیز که در دادگاه [به آن‌ها] رسیدگی شده چنین فیلمی وجود ندارد.»

نوید افکاری چند روز پیش از اعدام، با انتشار فایلی صوتی به شکنجه‌ شدنش اشاره کرد و گفت: «دنبال گردنی برای طناب دارشان می‌گردند.»

یک هفته پیش از اعدام نوید افکاری، جمهوری اسلامی فیلمی را از صداوسیما پخش کرد که در آن با سخنانی منقطع تلاش داشت القا کند اعتراف‌های نوید در مورد قتل حسن ترکمان است. اما چند روز قبل از پخش این برنامه، نوید افکاری با انتشار فایلی صوتی گفته بود زیر شدیدترین شکنجه‌ها از او اعتراف گرفته‌اند. برادران افکاری بارها تاکید کردند که در زندان شکنجه شده‌اند تا علیه یکدیگر اعتراف کنند تا جایی‌که یکی از آن‌ها دو بار دست به خودکشی زده است.

شاهین ناصری زندانی‌ای که شاهد شکنجه نوید افکاری بود و خودش درحالی‌که به وکیلش اطلاع داده بود امکان قتل عمدی او وجود دارد، به شکلی مشکوک در زندان بزرگ تهران جان باخت، در این مورد توضیح داده بود: «دیدم دو نفر لباس شخصی در یک اتاقی با فحاشی و باطوم و لوله نوید را با بی‌رحمی تمام کتک می‌زنند. بهش می‌گفتند هر چه ما می‌گوییم درسته. چیزهایی که می‌گویم می‌نویسی یا نه؟ نوید هم التماس می‌کرد نزنید، من کاری نکردم. دست‌هایش را هم می‌آورد روی سرش. یکی از مامورهایی که بعدا فهمیدم اسمش عباسی است، همچنین کوبید روی دستش که نوید ضجه بلندی زد و از حال رفت. من در سه دادسرا در این‌ رابطه شهادت دادم. بازپرس با لحن بدی گفت تو داری در پرونده امنیتی دخالت می‌کنی. پدرت را درمی‌آورم. همین مامورها را وادار می‌کنم که به‌خاطر تهمت و افترا ازت شکایت کنند. ذوبت می‌کنم.»

پیش از اعدام نوید افکاری، کمپین جهانی برای آزادی او با مشارکت فدراسیون‌های ورزشی و ورزشکاران و چهره‌های برجسته سیاسی تشکیل شد. فدراسیون جهانی فوتبال، فیفا، هم خواستار اجرا نشدن حکم اعدام برای نوید افکاری بود. توماس باخ، رئیس کمیته بین‌المللی المپیک، از حکومت ایران خواست این حکم را لغو کند. صدها ورزشکار مطرح ایران و جهان هم در کنار چهره‌های برجسته سیاسی تلاش کردند با حمایت از نوید مانع اجرای حکم اعدام او شوند. اما روز ۲۱ شهریور ۱۳۹۹، در خبری که جامعه جهانی را در شوک فرو برد، دستگاه قضایی جمهوری اسلامی اعلام کرد نوید افکاری اعدام شده است. این درحالی‌ است که به این ورزشکار با آتیه طبق ضوابط قضایی حتی فرصتی برای دیدار با خانواده‌اش پیش از اجرای حکم ندادند. سرعت انجام اعدام و ناگهانی بودن آن این گمان را که شاید نوید پیش از اعدام زیر شکنجه جان باخته است، تقویت کرد.

مشاهده آثار ضرب‌وجرح و شکنجه بر پیکر او زمان خاکسپاری بر تقویت این احتمال افزوده است. برخی شاهدان گفتند: «در صورت نوید افکاری قبل از خاکسپاری، آثار ضرب‌وجرح دیده شده و نشانه‌های شکستگی بینی قابل تشخیص بوده است.»

طی دو سال گذشته، جامعه ایران همواره نوید افکاری را در قامت نمادی برای بی‌گناهی بسیاری از جوانانی که میان چرخ دهنده‌های ماشین سرکوب حکومت قربانی شده و صدایشان به گوش جهان نمی‌رسد معرفی کرده‌ است و هر بار، تیم‌های ورزشی ایرانی در مسابقات جهانی شرکت کرده‌اند، ایرانیان خارج از کشور با پلاکاردهایی یاد نوید را زنده نگه داشته‌اند.

همچنین بارها در طول دو سال گذشته، اعدام نوید افکاری رسوایی بزرگ و «اقدامی جنایتکارانه» توصیف شده است. اتحادیه جهانی کشتی با صدور بیانیه‌ای اعدام غیرمنتظره نوید افکاری را ویرانگر خواند و با ایجاد کارزاری با عنوان «اتحاد برای نوید»، خواستار حذف ورزشکاران جمهوری اسلامی از مسابقات بین‌المللی شد.

حالا در دومین سالگرد اعدام نوید افکاری به دست دستگاه قضایی حکومت اسلامی، او چهره‌ای بین‌المللی ا‌ست که شهرتش در جامعه جهانی نه به واسطه مدال طلای مسابقات کشتی که به‌دلیل شجاعتش در افشای شیوه‌های شکنجه و دادرسی ناعادلانه است.

البته فعالان حقوق بشر معتقدند صرف محکومیت قتل نوید افکاری کفایت نمی‌کند و جامعه جهانی باید به دنبال راهکاری عملی علیه اقدام‌های ضدحقوق بشری جمهوری اسلامی باشد.

در روزهای اخیر، هم‌زمانی مسابقات‌کشتی جهانی با سالروز اعدام نوید افکاری بیش‌ازپیش و بیش از هر قهرمان ایرانی دیگری، تصاویر این ورزشکار را در سالن‌های کشتی جهان بالا برده است. او اکنون یکی از نمادها برای قربانیان ۴۰ سال جنایت حکومت اسلامی‌ در ایران است.