پس از تصمیم‌گیری‌های اخیر مقتدی صدر، رهبر جریان صدر، به‌ویژه کناره‌گیری او از سیاست، این پرسش مطرح است که سرنوشت ائتلاف سه‌جانبه‌ای که او بخشی از آن بود، به کجا می‌انجامد؟
البته ائتلاف سه‌جانبه عراق پس از آخرین انتخابات مجلس این کشور در اکتبر ۲۰۲۱ از این سه ائتلاف بزرگ شکل گرفت: ائتلاف السیاده (بزرگ‌ترین بلوک سنی در مجلس عراق) به رهبری خمیس خنجر که محمد الحلبوسی رئیس مجلس نیز به آن تعلق دارد، حزب دموکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی و جریان صدر به رهبری مقتدی صدر.
پس از تصمیم‌گیری‌ها و اقدام‌های اخیر مقتدی صدر، محمد حلبوسی، خمیس خنجر و مسعود بارزانی طی نشستی بر اهمیت برگزاری انتخابات زودهنگام قبل از تشکیل دولت تاکید کردند و برخلاف جهت‌گیری مقتدی صدر، خواستار ادامه کار مجلس نمایندگان تا زمان برگزاری انتخابات شدند.
ناظران بر این باورند که نتیجه دیدار اخیر خمیس خنجر، محمد حلبوسی و مسعود بارزانی حاکی از امتناع دو طرف از همراهی با جنبش صدر در مورد انحلال مجلس عراق است؛ به‌ویژه اینکه مقتدی صدر از آن‌ها خواسته بود تصمیم خود را در این زمینه مشخص کنند. بنابراین، نشست رهبران دو ائتلاف یادشده و اصرار آن‌ها بر لزوم برگزاری انتخابات زودهنگام قبل از تشکیل دولت و ادامه کار مجلس نمایندگان تا زمان برگزاری انتخابات، نشان می‌دهد که ائتلاف سه‌جانبه پایان یافته است.
با این حال، برخی دیگر از تحلیلگران معتقدند که این دو ائتلاف با توجه به اینکه به عنوان بزرگ‌ترین نیروها در مولفه کرد و سنی به شمار می‌روند، به دنبال پرهیز از دخالت در دامن زدن به شکاف بین گروه‌های شیعه‌اند و نمی‌خواهند در ناسازگاری که میان چارچوب هماهنگی و جریان صدر به وجود آمده است، سهیم شوند، از این‌رو، موضع‌گیری رهبران ائتلاف السیاده و حزب دموکرات کردستان به معنای فروپاشی ائتلاف با جریان صدر نیست.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در همین راستا، احسان شمری، رئیس مرکز اندیشه سیاسی عراق، در صحبتی با اسکای‌نیوز عربی، گفت: «این موضع‌گیری به دو دلیل اتخاذ شد: رد درخواست جریان صدر برای خروج از مجلس به منظور انحلال آن و تلاش برای نزدیک کردن دیدگاه‌ها در آماده‌سازی برای توافق با نیروهای چارچوب هماهنگی، به‌ویژه اینکه هم‌اکنون گفت‌وگو میان رهبران دو طرف بر سر تشکیل دولت بعدی ادامه دارد».
احسان شمری افزود: «پس از استعفای نمایندگان جریان صدر از مجلس و کناره‌گیری مقتدی صدر از سیاست، جایگاه حزب دموکرات کردستان و ائتلاف السیاده ضعیف شد. به همین دلیل آن‌ها در سایه تغییرات اخیری که صحنه سیاسی عراق را فرا گرفته، تصمیم گرفته‌اند موقعیت سیاسی خود را تغییر دهند و به چارچوب هماهنگی که در حال حاضر بزرگ‌ترین فراکسیون در مجلس عراق است، نزدیک‌تر شوند.»
او خاطرنشان کرد: «موضع اخیر بارزانی و حلبوسی نهایت عمل‌گرایی است و در بیانیه‌ای که از این نشست منتشر شد، آن‌ها با دعوت به برگزاری انتخابات زودهنگام، تا حدودی با مقتدی صدر ابراز همسویی کردند؛ اما با توجه به سازوکارهای قانونی، موضع آن‌ها در مورد برگزاری انتخابات زودهنگام کاملا با موضع چارچوب هماهنگی همخوانی دارد.»
احسان شمری معتقد است که در حال حاضر، ائتلاف السیاده و حزب دموکرات کردستان به چارچوب هماهنگی نزدیک‌تر شده‌اند و بیانیه‌ای پایانی نشست آن‌ها اعلام نیمه‌رسمی پایان ائتلاف سه‌جانبه است که عراق را به مرحله جدیدی از تحولات سیاسی وارد می‌کند.
از سوی دیگر، رائد عزاوی، رئیس مرکز مطالعات راهبردی الامصار، در گفت‌وگو با اسکای نیوز عربی گفت: «اینکه انتخابات پس از تشکیل دولت برگزار شود، یک اقدام درست است، اما کدام دولت؟ در واقع، عمده‌ترین مانعی که بر سر راه قرار گرفته، همین است؛ زیرا چارچوب هماهنگی به دنبال ایجاد دولتی است که مسیر پیروزی آن را در انتخابات آینده هموار کند، در حالی‌که مقتدی صدر معتقد است که برای فراهم شدن زمینه برگزاری انتخابات عادلانه و شفاف، دولت نباید بر اساس سهمیه‌بندی بین احزاب و گروه‌ها تشکیل شود و با همه برخورد یکسانی داشته باشد».
رعد هاشم، کارشناس مسائل عراق، هم در مصاحبه‌ای با اسکای‌نیوز عربی، گفت: «بیانیه پایانی نشست رهبران ائتلاف السیاده و حزب دموکرات کردستان بیانگر واقع‌گرایی سیاسی، تلاش برای حفظ منافع ملی عراق و جلوگیری از ایجاد آشفتگی در نهادهای دولتی است و بارزانی و حلبوسی با اتخاذ این موضع‌گیری قصد دارند از درگیر شدن در تنش بین گروه‌های شیعه اجتناب کنند.»
رعد هاشم معتقد است که تاکید رهبران ائتلاف السیاده و حزب دموکرات کردستان بر لزوم تشکیل دولت، لزوما به معنای جانبداری از یک طرف علیه طرف دیگر نیست و شاید هدف آن‌ها تشکیل دولتی است که برای همه گروه‌های عراقی به‌ویژه برای چارچوب هماهنگی و جریان صدر قابل‌پذیرش باشد.
