آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امروز (دوشنبه) یک جلسه رای‌گیری به منظور تعیین مدیرکل جدید برگزار می‌کند و این در حالی است که پرونده هسته‌ای ایران بیش از هر موضوع دیگری بر کرسی ریاست این نهاد سایه افکنده است.
در جلسه امروز، کرنل فروتا رومانیایی و دنباله‌رو سیاست‌های یوکیا آمانو، مدیرکل پیشین آژانس که در تیرماه درگذشت، با رافائل گروسی آرژانتینی رقابت می‌کند. گروسی که از مقامات سابق آژانس است بر خلاف فروتا معتقد است باید رویکرد محتاطانه در مقابل ایران را کنار گذاشت و با حفظ عدالت، موضع‌گیری قاطع‌تری در برابر تهران داشت.
رویکرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قبال ایران به خصوص در حال حاضر که گزارش‌های این نهاد تعیین کننده میزان پایبندی ایران به تعهدات خود در برجام است، اهمیت بیشتری دارد.
مقامات تهران از اردیبهشت‌ماه سال جاری در پاسخ به خروج آمریکا از برجام و بی تفاوتی اروپا به وعده‌های‌اش، در سه مرحله تعهدات خود را در برجام کاهش داده‌اند و قرار است گام چهارم را در ۱۵ آبان‌ماه بردارند. تا قبل از درگذشت آمانو، آژانس در گزارش‌های خود اعلام کرده بود که باوجود کاهش تعهدات، ایران همچنان در چارچوب برجام عمل می‌کند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
آژانس از سال ۲۰۱۵ ناظر اجرای برجام است و در صورتی که در گزارش‌های خود اعلام کند که فعالیت‌های هسته‌ای ایران ناقض توافق هسته‌ای است، اعضای باقی‌مانده برجام می‌توانند با استناد به گزارش نقض تعهدات روندی را آغاز کند که احتمالا به بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران می‌انجامد.
آمانو که خود یک دیپلمات بود، همواره سعی کرد با ایران مدارا کند و هیچگاه گزارش‌های آژانس تحت نظارت او، به‌گونه‌ای تنظیم نشد که بتواند مبنایی برای صف‌آرایی بین‌المللی علیه ایران قرار گیرد.
البته آژانس همواره اعلام کرده که یک نهاد فنی و نظارتی است و در موضع‌گیری‌های خود هیچ وابستگی سیاسی ندارد، اما از آنجایی که پرونده هسته‌ای ایران به یک پرونده سیاسی تبدیل شده، دیدگاه مدیرکل آژانس در برخورد با این پرونده از نگاه ناظران بین‌المللی اهمیت زیادی دارد.
در حال حاضر فروتا و گروسی پس از چند دور رای‌گیری در شورای حکام به مرحله آخر رسیده‌اند. در آخرین رای‌گیری ۳۵ عضو شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، فروتا ۱۷ رای و گروسی ۱۶ رای به دست آورد. در این انتخابات نامزدی می‌تواند به پیروزی برسد که دو سوم آرا را به دست آورد و اگر هیچ نامزدی به حدنصاب نرسد، یک دور دیگر رای‌گیری برگزار خواهد شد.
به گزارش وال استریت ژورنال، تا کنون فروتا که به عنوان سرپرست آژانس اخیرا به ایران سفر کرده بود، خود را نامزدی با تجربه و دارای قوه قضاوت عادلانه معرفی کرده در حالی که گروسی از تغییر و خط مشی تندتر در قبال ایران سخن می‌گوید.
گروسی می‌گوید بر خلاف فروتا تنها دنبال کننده سیاست‌های قبلی نیست، چرا که آژانس امروز آژانسی نیست که در سال ۲۰۰۹، آمانو مسئولیت آن را بر عهده گرفت.
هرچند گروسی بر غیر سیاسی ماندن آژانس تاکید دارد، بر این باور است که فعالیت‌های هسته‌ای ایران باید به گونه‌ای آزمایش شود که این اطمینان به وجود آید که جمهوری اسلامی تعهدات منع اشاعه هسته‌ای را نقض نمی‌کند.
موضع آمریکا
ایالات متحده که در اردیبهشت ۱۳۹۷ از توافق هسته‌ای خارج شده و به دنبال یک توافق گسترده‌تر با ایران است، تا کنون به طور رسمی از هیچ یک از نامزدهای ریاست آژانس حمایت نکرده اما برخی دیپلمات‌ها بر این باورند که در رقابتی که پشت پرده جریان دارد، گروسی نامزد منتخب آمریکا است. از سوی دیگر گفته می‌شود اروپاییان نیز از گروسی حمایت می‌کنند.
جلسه شورای حکام برای انتخاب فروتا یا گروسی در حالی برگزار می‌شود که آژانس اخیرا خواستار ارایه توضیحات ایران در مورد اثر رادیو اکتیو در سایت تورقوز آباد در جنوب تهران شده و هنوز پاسخی دریافت نکرده است.
علاوه بر این نخستین چالش پیش روی مدیرکل جدید، نحوه واکنش به گام چهارم ایران در مسیر کاهش تعهدات هسته‌ای خواهد بود که کمتر از ۱۰ روز دیگر اعلام می‌شود.
اروپا قبلا به ایران هشدار داده بود که بیش از این کاهش تعهدات هسته‌ای ایران را تحمل نمی‌کند و از هم اکنون نیز طرحی در کنگره آمریکا به جریان افتاده که از دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا می‌خواهد دیگر معافیت از تحریم‌های هسته‌ای برای ایران را تمدید نکند.
