گزارش تازه عفو بین‌الملل نشان می‌دهد که زنان و دختران در افغانستان با انواع خشونت‌ها و برخوردهای تبعیض‌آمیز طالبان در این کشور رو‌به‌رویند. عفو بین‌الملل روز چهارشنبه، ۵ مرداد (۲۷ ژوییه ۲۰۲۲)، گزارش تازه‌ای در مورد وضعیت زنان و دختران تحت حاکمیت طالبان منتشر کرد. عنوان این گزارش، «مرگ تدریجی زنان و دختران تحت حاکمیت طالبان» است. این گزارش نشان می‌دهد که در کمتر از یک سال گذشته، دختران و زنان در افغانستان با انواع خشونت‌ها، بازداشت‌های خودسرانه، محرومیت از حق تحصیل و کار، و نیز ازدواج اجباری رو‌به‌رو بوده‌اند. در این گزارش همچنین آمده است که ازدواج کودکان در افغانستان بار دیگر افزایش یافته است. عفو بین‌الملل می‌نویسد که دامنه خشونت‌ها و محرومیت‌های زنان در افغانستان ماه به ماه افزایش یافته است و با اشاره به گفته‌های زنان افغان، تاکید می‌‌ورزد که آنان گویی به اعدام تدریجی محکوم شده‌‌اند. 

عفو بین‌الملل برای تهیه این گزارش در طول یک دوره زمانی از سپتامبر ۲۰۲۱ تا ژوئن ۲۰۲۲، با ۹۰ زن افغان در سنین ۱۴ تا ۷۰ سال در ۲۰ استان از مجموع ۳۴ استان افغانستان، مصاحبه کرده است. تعدادی از کارکنان بازداشتگاه‌ها نیز در میان این مصاحبه‌شوندگان حضور داشته‌اند. 

مصاحبه‌شوندگان از ابعاد گسترده خشونت علیه خود و برخوردهای تند و توهین‌آمیز طالبان در زمان بازداشت و به بهانه‌های واهی و بدون مدرک خبر داده‌اند. 

خشونت در زمان بازداشت و در محیط زندان، یکی از بدترین برخوردهای طالبان علیه زنان و دختران بوده است. مصاحبه‌شوندگان می‌گویند که طالبان به صورت مداوم آن‌ها را در معرض شکنجه و خشونت قرار می‌دادند.

یکی از بازداشت‌شدگان می‌گوید: «طالبان مرتب ما را فاحشه خطاب می‌کردند و هر دم به روی ما اسلحه می‌کشیدند و می‌گفتند اگر همین جا شما را بکشیم، هیچ کس از ما سوالی نخواهد کرد.» به گفته آنان، امکانات بهداشتی و غذایی نیز در زندان‌ها در بدترین وضعیت ممکن بوده است و زنان و دختران از هرگونه تسهیلات بهداشتی محروم بوده‌اند. 

عفو بین‌الملل روز اول ژوییه ۲۰۲۲ یافته‌های این گزارش را در اختیار امیر خان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، و ملا عبدالولی، سرپرست وزارت کار و امور اجتماعی، گذاشت. اما تا ۱۵ ژوییه و زمان تکمیل شدن این گزارش برای انتشار، طالبان هیچ واکنشی به آن نشان ندادند. 

محرومیت‌های زنان و دختران در جامعه نیز یکی دیگر از بخش‌های گزارش عفو بین‌الملل است. در این گزارش گفته می‌شود که طالبان زنان و دختران را از بدیهی‌ترین حقوق اجتماعی آنان که تحصیل و کار است، محروم کرده‌اند و حق تحرک آزادانه و انتخاب پوشش را نیز از آنان گرفته‌اند. 

گروه طالبان بخش عظیمی از دختران افغان را از ادامه آموزش محروم کرده‌ است. از زمان سلطه طالبان بر کشور در اوت ۲۰۲۱، هیچ دختری از کلاس ششم به بالا، نتوانسته است به مدرسه برود. در دانشگاه‌های افغانستان نیز برخورد طالبان با دختران و زنان به شدت خشن و تبعیض‌آمیز است و از جمله، به صورت مداوم در مورد پوشش دختران سخت‌گیری می‌شود.

در عرصه کار نیز اکثریت زنان شاغل در اداره‌ها و شرکت‌ها و به‌ویژه رسانه‌ها از کار اخراج شده‌اند، یا به آنان دستور داده شده است که در خانه بمانند. جز در بخش بهداشت و آموزش، در اغلب بخش‌های اداری دیگر زن شاغلی  باقی نمانده است.

این امر باعث شده است که خانواده‌های زیادی که معاش آنان متکی به کار زنان سرپرست خانوار بوده است، به سوی فقر سوق داده شوند. فریده، زنی که در استان ننگرهار در شرق افغانستان کارمند اداره‌ای بوده است، می‌گوید  که پس از روی کار آمدن طالبان او به اجبار خانه‌نشین شده است و فقط چند هفته پس از بیکار شدنش، خانواده او دیگر غذایی برای خوردن نداشتند. 

طالبان در نخستین گام پس از سلطه خود بر کشور، اقدام به بستن «خانه‌های امن» کردند. این پناهگاه‌های زنان در طول ۲۰ سال گذشته، جایی برای زندگی امن دختران و زنانی بود که از خشونت‌های شدید خانودگی گریخته بودند. دولت پیشین از این خانه‌های امن حمایت می‌کرد و تعدادی را نیز سازمان‌های بین‌المللی حمایت می‌کردند. طالبان تمامی این خانه‌های امن را بستند و امکانات موجود در آن‌ها را غارت کردند. دختران و زنانی که در این خانه‌های امن زندگی می‌کردند، یا به خانواده‌های خود برگشتند، یا آواره خیابان‌ها شدند. 

بازداشت‌های خودسرانه دختران نیز از موارد دیگری است که به دست افراد طالبان اعمال شده است. طالبان به بهانه‌های بسیار سطحی، مانند گشت و‌گذار در شهر بدون همراهی مرد «محرم»، دختران را بازداشت کرده و در معرض آزار و خشونت قرار داده‌اند. تعدادی از کارکنان بازداشتگاه‌ها که عفو بین‌الملل با آنان مصاحبه کرده است، می‌گویند که بیشتر دختران از خیابان‌ها به جرم مبهم «فساد اخلاقی» بازداشت شده‌اند. یکی از دخترانی که به دلیل «گشت و‌گذار بدون همراهی محرم» بازداشت شده بوده است، می‌گوید به او شوک برقی زده‌اند.

ازدواج اجباری نیز در دوران حکومت طالبان افزایش یافته است. بیشتر این ازدواج‌های اجباری با اعضای گروه طالبان است. طالبان یا به زور، یا در مواردی با پرداخت پول به والدین یا قیم دختران خردسال، آن‌ها را به «همسری» می‌گیرند. خورشید، زن ۳۵ ساله‌ای است که دختر ۱۳ ساله خود را در قبال دریافت ۶۰ هزار افغانی (معادل ۸۰۰ دلار آمریکا) به مردی ۳۰ ساله داده است. او حتی تصمیم دارد دختر ۱۰ ساله خود را نیز به همین صورت بفروشد. 

مسئولان سازمان عفو بین‌الملل می‌گویند، طالبان به طرز نظام‌مندی حضور دختران و زنان را در جامعه محدود کرده‌اند. اگنس کالامار، رئیس سازمان عفو بین‌الملل، می‌گوید که گروه طالبان با برخورد خشن و تبعیض‌آمیز خود عملا میلیون‌ها زن و دختر را در افغانستان از حقوق اولیه‌شان محروم کرده است. اگر سازمان‌های جهانی و دولت‌ها در مقابل این عمل طالبان واکنش نشان ندهند و برای تغییر این وضعیت به آنان فشار نیاورند، زنان و دختران در افغانستان به حال خود رها می‌شوند و ارزش‌های حقوق بشری در این کشور بیش از پیش پایمال خواهد شد.