پیشنهاد تشکیل یک ائتلاف برای برقراری امنیت در خلیج فارس که نخست با استقبال سرد اغلب متحدان آمریکا مواجه شده بود،‌ با ورود نیروهای کشورهای جدید در حال شکل‌گیری است.

پس از پیوستن بریتانیا، استرالیا، بحرین، عربستان سعودی و اسرائیل به این ائتلاف، حالا ژاپن قصد دارد نیرو‌های مشهور به «دفاع از خود»، (نیروهای زمینی، ‌دریایی و‌ هوایی تحت نظارت وزارت دفاع ژاپن) را به منطقه اعزام کند. روزنامه آساهی ژاپن که این خبر را منتشر کرده در عین حال به این نکته اشاره می‌کند که این نیروها جدا از ائتلاف تحت رهبری آمریکا در تنگه هرمز حضور خواهند داشت. به گزارش این روزنامه ژاپنی، نیروهای دفاع از خود ژاپن در منطقه خلیج فارس حضور می‌یابند و جدا از ائتلاف امنیت دریایی آمریکا از کشتی‌های تجاری که از آبراهه‌های خاورمیانه می‌گذرند،‌ حفاظت خواهند کرد.

در همین حال یوشیهیده سوگا، وزیر ارشد کابینه ژاپن نیز در یک کنفرانس خبری اعلام کرد، ژاپن به ائتلاف نظامی تحت رهبری آمریکا ملحق نمی‌شود، اما با آنها به طور نزدیک همکاری می‌کند. او افزود، نیروی دفاع از خود ژاپن از امنیت کشتی‌های مرتبط با ژاپن اطمینان حاصل خواهد کرد. 

باتوجه به روابط همزمان توکیو با تهران و واشینگتن، تلاش مقامات ژاپنی برای خط‌کشی بین حضور نیروهای‌شان در تنگه هرمز و خلیج عدن و باب‌المندب با ائتلاف امنیتی تشکیل شده در این منطقه، قابل توجیه به نظر می‌رسد. اما در عمل به نظر نمی‌رسد ناوگان ژاپنی برای گشت‌زنی‌ها و اسکورت احتمالی کشتی‌های خود یا در صورت وقوع یک درگیری یا سانحه، مستقل از ائتلاف خلیج فارس یا ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا مستقر در منطقه، عمل کند. 

در اردیبهشت و خردادماه سال جاری همزمان با اوج گرفتن تنش‌ها بین تهران و واشینگتن پس از تحریم نفتی ایران از سوی آمریکا، شش نفتکش در دریای عمان منفجر شد. نخست، دو نفتکش متعلق به عربستان، ‌یک نفتکش متعلق به امارات متحده عربی و یک نفتکش نروژی همزمان در بندر فجیره در سواحل امارات منفجر شدند و به فاصله یک ماه بعد همزمان با سفر شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن به ایران و ملاقات او با رهبر جمهوری اسلامی، دو نفتکش مرتبط با ژاپن در ۳۰ کیلومتری بندر جاسک در جنوب ایران دچار انفجارهایی شدند.

دو انفجار با روش‌های مشابه و به فاصله یک ماه که انگشت اتهام را به سوی جمهوری اسلامی و نیروهای شبه‌نظامی تحت حمایت آن مانند حوثی‌های یمن برد. البته مقامات تهران هرگونه ارتباطی را با این انفجارها رد کردند.

اما در سی‌ام تیرماه،‌ این بار مقامات تهران به روشنی اعلام کردند که یک پهپاد آمریکایی را به دلیل ورود به آسمان ایران سرنگون کرده‌اند. اختلاف نظرهای زیادی بر سر محل هدف قرار گرفته شدن گلوبال هاوک ایجاد شد که در روند پر شتاب تحولات منطقه به فراموشی سپرده شد.

با سرنگونی پهپاد گلوبال هاوک پس از تهدید منافع متحدان آمریکا،‌ به سرانجام رساندن ائتلاف دریایی خلیج فارس در دستور کار واشینگتن قرار گرفت. دیپلمات‌های آمریکایی در سفر به کشورهای منطقه و اروپا از متحدان خود خواستند به ائتلاف امنیت دریایی خلیج فارس ملحق شوند.

اغلب متحدان آمریکا به این درخواست آمریکا واکنش سردی نشان دادند و در نهایت بریتانیا پیشنهاد ناوگان اروپایی را مطرح کرد که با موافقت برخی کشورهای اروپایی مواجه شد. در همان زمان نیز بسیاری از ناظران بین‌المللی بر این باور بودند حتی در صورت تشکیل این ناوگان اروپایی، باز هم همکاری آن با نیروی دریایی آمریکا اجتناب ناپذیر خواهد بود. 

اما با توقیف نفتکش استنا ایمپرو در تنگه هرمز در سی‌ام تیرماه سال جاری، لندن اعلام کرد که به ائتلاف مورد نظر آمریکا ملحق می‌شود و دو ناو دیگر را برای کمک به ناو مونت‌رز که در آب‌های خلیج فارس حضور داشت، به این منطقه اعزام کرد.

با پیوستن بریتانیا به این ائتلاف، استرالیا، اسرائیل و بحرین هم به آن ملحق شدند و اخیرا عربستان سعودی پس از حمله های پهپادی و موشکی به تاسیسات نفتی‌اش، گفت که در ائتلافی که امنیت دریانوردی را در خلیج فارس تضمین می‌کند، شرکت می‌کند. یکی از مسئولیت‌های این ائتلاف اسکورت نفتکش‌ها برای حفاظت از آنها در برابر تهدید‌های احتمالی است.

مقامات پنتاگون پیش‌تر پس از جلسه‌ای با مقامات ۳۰ کشور متحد آمریکا اعلام کرده بودند که به زودی کشورهای بیشتری به این ائتلاف محلق می‌شوند.

از سوی دیگر دونالد ترامپ،‌رئیس‌جمهور آمریکا با اشاره به اینکه این آمریکا نیست که عمده منابع نفتی خود را از خلیج فارس وارد می‌کند از کشورهایی که در خلیج فارس منافعی دارند،‌ خواست که برای تامین امنیت منافع خود به این ائتلاف بپیوندند.

هرچند روزنامه یومیوری ژاپن حدود یک ماه قبل با استدلال اینکه توکیو روابط اقتصادی نزدیکی با تهران دارد، پیش‌بینی کرده بود که این کشور به ائتلاف نظامی خلیج فارس ملحق نمی‌شود، به نظر می‌رسد،‌ حضور «نیروهای دفاع از خود» ژاپن در منطقه دست کم به معنی همکاری غیر‌مستقیم با ائتلاف امنیت دریایی تحت رهبری آمریکا باشد.

ژاپن یکی از قوی‌ترین ناوگان‌های دریایی در جهان را دارد و از سوی دیگر یک واردکننده بزرگ نفت از خلیج فارس به‌شمار می‌رود. تهدید منابع نفتی خلیج فارس از طریق انفجار نفتکش‌ها یا حمله به تاسیسات نفتی عربستان سعودی یا یک درگیری اتفاقی در آب‌های منطقه، یک نگرانی عمده برای امنیت منابع انرژی ژاپن به شمار می‌رود.