بر اساس پژوهشی جدید، در دو دهه آینده افزایش پیش‌بینی‌شده شمار پرتاب موشک برای ماموریت‌های فضایی ممکن است به لایه اوزون آسیب بزند و الگوهای گردش باد در جو را تغییر دهد.

در این پژوهش، که در نشریه جئوفیزیکال ریسرچ اتمسفیرز (Geophysical Research Atmospheres) منتشر شد، آمده است بر اساس روند اخیر رشد تردد فضایی، افزایش احتمالا ده برابری پرتاب‌ها با سوخت هیدروکربنی در دو دهه آینده می‌تواند به لایه محافظ اوزون صدمه بزند و موجب بروز اختلال شدید در جو شود.

کریستوفر مالونی، نویسنده اصلی این پژوهش از موسسه همکاری‌های تحقیقاتی علوم محیط زیست، در بیانیه‌ای گفت: «باید در مورد آثار احتمالی موتورهای هیدروکربن‌سوز بر جو و بر اقلیم سطح زمین بیشتر بدانیم.»

دکتر مالونی افزود: «باید بتوانیم با انجام تحقیق بیشتر، به درک بهتری از آثار نسبی انواع متفاوت موشک بر اقلیم و لایه اوزون برسیم.»

به گفته پژوهشگران، آسیب‌زاترین مواد منتشره پرتاب موشک از کربن سیاه یا دوده است که نور خورشید را جذب می‌کند و گرما را در خود نگه می‌دارد.

آن‌ها متذکر شدند سالانه حدود هزار تن دوده اگزوز موشک‌ها مستقیم وارد استراتوسفر می‌شود، جایی که لایه اوزون از موجودات زنده سطح زمین در برابر تابش اشعه مضر فرابنفش خورشید محافظت می‌کند، اشعه‌ای که می‌تواند موجب ابتلا به سرطان پوست و تضعیف دستگاه ایمنی بدن انسان شود.

پژوهشگران اثر حدود ۱۰ هزار تن آلودگی دوده‌ای را شبیه‌سازی کردند که در نیمکره شمالی طی ۵۰ سال هر سال به استراتوسفر وارد شده است.

آن‌ها هشدار دادند مقدار دقیق دوده‌ منتشرشده از موتورهای هیدروکربن‌سوز متفاوتی که در سراسر جهان استفاده می‌شود به‌درستی مشخص نیست.

 این شبیه‌سازی‌ها آشکار کرد که این میزان پیش‌بینی‌شده انتشار دوده می‌تواند دمای سالانه استراتوسفر را بین ۰.۵ تا ۲ درجه سانتی‌گراد افزایش دهد‌ــ که برای تغییر الگوهای گردش باد در اتمسفر جهان کافی است.

به گفته محققان، لایه اوزون تقریبا در تمام ماه‌های سال، در ۳۰ درجه شمالی به سوی قطب (یا تقریبا در عرض جغرافیایی هیوستون در تگزاس) دچار کاهش ضخامت شده است و بیشترین کاهش این لایه محافظ به میزان ۴ درصد و در ماه ژوئن در قطب شمال رخ داد.

دانشمندان می‌گویند الگوی جغرافیایی از بین رفتن لایه اوزون با توزیع کربن سیاه و گرمایش همراه با آن انطباق دارد.

دکتر مالونی می‌گوید: «جان کلام این است که افزایش پیش‌بینی‌شده پرتاب موشک می‌تواند ساکنان نیم‌کره شمالی را در معرض افزایش تابش پرتو زیانبار فرابنفش قرار دهد.»

پژوهشگران با پیش‌بینی آثار منفی افزایش قابل‌ملاحظه مسافرت‌ فضایی در آینده با استفاده از موتورهای هیدروکربن‌سوز، متوجه شدند اختلال‌ها در جریان‌های جوی و آسیب‌ اقلیمی ممکن است از مورد [شبیه‌سازی‌شده] ۱۰ هزار تن شدیدتر باشد.

مارتین راس، نویسنده دیگر این پژوهش، گفت: «در تحقیق ما، بر اهمیت تقلیل لایه اوزون در اثر ذرات دوده منتشره از موشک‌های سوخت-مایع تاکید شده است.»

دکتر راس افزود: «این شبیه‌سازی‌ها این باور دیرین را هم تغییر می‌دهد که لایه اوزون را فقط موشک‌های سوخت-جامد مورد‌استفاده در پروازهای فضایی تهدید می‌کند. ما [در این پژوهش] نشان دادیم اقدام برای [مقابله با] آثار پروازهای فضایی باید متمرکز بر ذرات باشد.»