ریچارد بنت، گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، روز دوشنبه، ۶ خرداد، در توییتی نوشت که از قتل‌های فراقانونی، کوچ اجباری، تخریب اموال و سایر موارد نقض حقوق بشر در شهرستان بلخاب گزارش‌های نگران کننده‌ای رسیده است. بنت افزود که به دلیل متوقف شدن فعالیت شبکه‌های مخابراتی و دسترسی نداشتن رسانه‌ها، برقراری ارتباط با ساکنان بلخاب مشکل شده است.

در سه روز گذشته، صدها خانواده شامل زنان، کودکان و کهنسالان از روستاهای تحت سلطه طالبان در بلخاب به کوه‌ها پناه بردند. برخی منابع در بلخاب، به شرط حفظ نامشان، به ایندیپندنت فارسی گفتند که در روزهای شنبه و یکشنبه، نظامیان طالبان پس از ورود به مرکز بلخاب و برخی از روستاهای آن، ۱۵ غیرنظامی را در روستاهای خوال، سیاه‌گک، ترخج، شهرک دهنه و پای چنار تیرباران کرده‌اند.

یکی از ساکنان ترخج که روز شنبه در جریان ورود نظامیان طالبان در آن روستا حضور داشت، گفت: «بیشتر مردم به کوه‌ها فرار کردند اما برخی افراد مسن، زنان، کودکان و برخی مردان جوان که فعالیت‌های نظامی نداشتند، در خانه‌ها ماندند. طالبان به سمت خانه‌ها، دام‌ها و باغ‌ها آتش گشودند و ده‌ها تن از مردان باقی‌مانده در روستا را بازداشت کردند.»

این منبع افزود که فعالیت شبکه‌های مخابراتی در بلخاب مختل شده است و طالبان به هیچ‌کس اجازه نمی‌د‌هند از این شهرستان خارج شود. طالبان دستور بازرسی همه خانه‌ها را صادر کردند و جنگجویان این گروه با راهنمایی اعضای بومی، از جمله سید جوادی هاشمی بلخابی، خانه‌های افرادی را که در دولت پیشین افغانستان مسئولیت داشتند یا با مهدی مجاهد در ارتباط بودند، بازرسی کردند.

این منبع تصریح کرد که طالبان به افرادی که در روستاها باقی مانده‌اند، اجازه نمی‌دهند پیکر غیرنظامیانی را که این گروه تیرباران کرده‌اند، دفن کنند. یک منبع دیگر گفت که تا شامگاه یکشنبه، پس از تلاش و التماس فراوان، تنها جسد هفت غیرنظامی دفن شد اما پیکر شماری دیگر از غیرنظامیان هنوز به مردمان محلی تحویل داده نشده است.

هرچند برخی از منابع محلی شمار غیرنظامیان تیرباران‌شده را بسیار بیشتر می‌دانند، به دلیل اختلال در فعالیت شبکه‌های مخابراتی، وضع محدودیت‌های سختگیرانه برای ساکنان محلی و متواری شدن بخش زیادی از مردم به کوه‌ها، از شمار افراد کشته‌شده گزارش دقیقی در دست نیست.

حاجی محمد محقق، از رهبران سیاسی هزاره در افغانستان، روز یکشنبه در فیس‌بوک نوشت که طالبان در بلخاب غیرنظامیان را کشته‌اند. او در این مطلب گفت: «على‌رغم تلاش‌هايى كه انجام شد تا از وقوع جنگ جلوگيرى شود، موفق نشدیم. ظاهرا طالبان از قبل برای سركوب اين منطقه مجاهدپرور مصمم بودند كه با جمع‌آورى تقريبا هشت هزار نفر از واحدهای بدرى، منصورى و ايلجارى‌، به اين منطقه هجوم بردند و توانستند در اين جنگ نابرابر، طى چهار روز، مركز شهرستان بلخاب و بازار نو و كهنه آن با هشت روستای خالى از سكنه‌شده ترخوج را تصرف و جمع زيادى از مردم بی‌دفاع را قتل‌عام كنند.»

محقق سه تن از غیرنظامیانی را که در روستاهای تخشار و دهنه ترخج تیرباران شدند، نام برد: سید عظیم شریفی ۷۵ ساله، سید علی آقا و سید وحیدی. او افزود که طالبان دو چوپان و سه کشاورز را هم در روستای جه میرک تیرباران کرده‌اند.

محمد محقق ادامه داد: «طالبان در اقدامی دیگر در شهرستان لعل و سرجنگل استان غور، به منزل مسکونی یک فرمانده پیشین نیروهای مردمی به نام محمد مرادی حمله کردند و او، دو دخترش و یک خواهرزاده‌اش را کشتند و یک فرزند و همسرش را با خود بردند.» او از سازمان‌های مدافع حقوق بشر به‌ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد خواست جنایت‌های ضدبشری طالبان را محکوم کنند.

در همین حال پاتریشیا گاسمن، معاون بخش آسیا در سازمان دیده‌بان حقوق بشر، روز یکشنبه در توییتی گفت که از اعدام اسیران نظامی در بلخاب گزارش‌های نگران کننده‌‌ای وجود دارد. گاسمن افزود: «طالبان باید ارتکاب این جنایات جنگی را متوقف کنند و از نیروهای خود در این مورد پاسخ بخواهند.»

طالبان تاکنون در مورد گزارش‌های قتل و کشتار غیرنظامیان، اعدام اسرای جنگی و متواری شدن مردم به کوه‌ها چیزی نگفته‌اند. وزارت دفاع طالبان روز شنبه، با انتشار اطلاعیه‌ای، اعلام کرد که پس از چند روز حمله و درگیری، مرکز بلخاب را تصرف کرده‌اند و عملیات با هدف تعقیب نیروهای مخالف این گروه در سایر روستاهای بلخاب ادامه دارد.

طالبان پس از حدود یک ماه محاصره نظامی، روز پنجشنبه، ۲ تیر، از سه محور به بلخاب حمله کردند. شامگاه جمعه هم یک انتحاری‌کننده عضو طالبان با نفوذ در میان نیروهای تحت امر مهدی مجاهد، فرمانده ناراضی طالبان، خود را منفجر کرد که به کشته شدن شش نفر و زخمی شدن ۱۳ تن دیگر منجر شد.

این حمله انتحاری خط دفاعی بلخاب در قم کوتل را شکست و در میان مردم هراس ایجاد کرد. ساکنان بلخاب می‌گویند پس از آنکه خطوط دفاعی بلخاب شکست، مردم از ترس انتقام‌جویی طالبان به کوه‌ها پناه بردند. بسیاری از خانواده‌ها همه دارایی خود را در خانه‌هایشان رها کرده و به کوه‌ها پناه برده‌اند. بسیاری از این خانواده‌ها چیزی حالا برای خوردن ندارند و این نگرانی وجود دارد که اگر چند روز بیشتر در کوه‌ها بمانند، از شدت سرما و گرسنگی تلف شوند.

حسن کاظمی قمی، نماینده رئیس‌جمهوری ایران در امور افغانستان، نخستین مقام خارجی است که در مورد جنگ در بلخاب اظهار نظر کرد. او روز یکشنبه در توییتی، جنگ در بلخاب را «فتنه مقدماتی آمریکا» خواند و گفت: «اولویت آمریکا برای آشوب هدفمند در افغانستان جنگ آفرینی قومی و مذهبی است تا هزاره و تاجیک را قربانی طرح خود و بحران افغانستان را منطقه‌ای کند.»

کاظمی قمی، از رهبران سیاسی افغانستان خواست «از درگیری بلخاب فاصله بگیرند».