تغییر فرمانده محافظان خامنه‌ای بعد از برکناری طائب؛ نگرانی از نفوذ گسترده اسرائیل

جمهوری اسلامی با بحران اطلاعاتی امنیتی جدی روبه‌رو است که می‌توان بعد از وقایع تابستان سال ۱۳۶۰ و اعتراض‌های ضد‌حکومتی ۱۳۸۸ و ۱۳۹۸، از آن به‌عنوان یکی از عمیق‌ترین بحران‌های اطلاعاتی و امنیتی نظام نام برد

 دو روز پس از برکناری حسین طائب از ریاست سازمان اطلاعات سپاه‌ پاسداران، فرمانده «سپاه ولی امر»، یگان ویژه حفاظت علی خامنه‌ای، نیز تغییر کرد. این يگان ويژه، که در مقر شهید مطهری در مرکز تهران مستقر است، مسئوليت حفاظت از رهبر جمهوری اسلامی، فرزندان و خانواده‌اش، بيت رهبرى، و ساختمان‌ها و مسئولان زيرمجموعه آن را بر عهده دارد. شمار پرسنل «سپاه ولی امر» حدود ۲۰ هزار نفر، یعنی دو لشکر کامل، تخمين زده می‌شود. فرمانده سپاه ولی امر اگرچه با حکم فرمانده کل سپاه پاسداران منصوب می‌شود، به شخص رهبر جمهوری اسلامی متصل است و به او پاسخگو است. حالا سرتیپ دوم پاسدار حسن مشروعی‌فر به‌جای سرتیپ ابراهیم جباری به فرماندهی سپاه ولی امر منصوب شده است. مشروعی‌فر تاکنون فردی ناشناخته در عرصه عمومی بوده و گفته می‌شود معاون جباری بوده است.

 سرتیپ جباری به‌مدت ۱۲ سال (۱۳۸۹-۱۴۰۱) فرمانده سپاه ولی امر بود و جابه‌جایی او می‌توانست عادی تلقی شود، اگر برکناری طائب نیز رخ نداده بود. دوره فرماندهی فرماندهان ارشد سپاه پاسداران معمولا ۱۰ سال است، مگر آنکه به دلیل خاصی برکنار یا جابه‌جا شوند. بنابراین، تغییر فرمانده سپاه ولی امر می‌توانست عادی باشد، اما حالا که حسین طائب از ریاست سازمان اطلاعات سپاه برکنار شده و تلقی عمومی این است که او به دلیل شکست‌های اطلاعاتی متعدد جمهوری اسلامی از سرویس‌های اطلاعاتی رقیب از جمله آمریکا و اسرائیل عزل شده است، این تصور ایجاد می‌شود که برکناری طائب و تغییر فرمانده سپاه ولی امر به یکدیگر ارتباط دارند و ما با مجموعه‌‌ای از تصمیم‌ها مواجه‌ایم و هنوز معلوم نیست دامنه تغییر فرماندهان ارشد سپاه پاسداران و روسای سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی در همین حد محدود بماند.

این احتمال وجود دارد که ابراهیم جباری به‌جای سرتیپ محمد کاظمی به ریاست سازمان حفاظت اطلاعات سپاه منصوب شود. محمد کاظمی، که بیش از یک دهه رئیس سازمان حفاظت اطلاعات بود، پس از برکناری طائب، به‌جای او منصوب شد و روز شنبه مراسم معارفه‌اش برگزار شد.

نکته مهمی که در پوشش خبرگزاری فارس، رسانه وابسته به سپاه، از مراسم معارفه رئیس جدید سازمان اطلاعات سپاه وجود دارد این است که هیچ خبر و عکسی از حضور حسین طائب در این مراسم منتشر نشده است. در این نوع مراسم‌های حکومتی که با عنوان تکریم و تشکر از مسئول قبلی و معارفه مسئول جدید برگزار می‌شود، معمولا مسئول قبلی سخنرانی می‌کند و عکس‌هایی از اعطای هدایا به او، که اغلب قاب آیات قرآن است، منتشر می شود. با وجود چنین سنتی در جمهوری اسلامی و با وجود آنکه شایعاتی در مورد ترور حسین طائب مطرح شد، معلوم نیست چرا خبرگزاری فارس عکس و خبری از حضور او در مراسم معارفه رئیس جدید اطلاعات سپاه منتشر نکرده است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

اگر طبق خبر خبرگزاری فارس، حسین طائب در مراسم معارفه رئیس جدید اطلاعات سپاه حضور نداشته است، این امر می‌تواند دست‌کم دو معنا داشته باشد. نخست آنکه شایعه ترور طائب قوت می‌گیرد. دوم آنکه حتی اگر ترور نشده باشد، غیبت او می‌تواند به‌معنای نارضایتی‌اش از برکناری باشد، موضوعی که می‌تواند به‌ نوعی شکاف گسترده میان باندهای قدرت جمهوری اسلامی تعبیر شود.

از طرف دیگر، با تغییر فرماندهی سپاه ولی امر، موضوع دیگری که مطرح می‌شود آينده ابراهیم جباری و آینده ریاست سازمان حفاظت اطلاعات سپاه است. سازمان حفاظت اطلاعات سپاه وظیفه ضد‌اطلاعات و جلوگیری از جاسوسی و توطئه در درون سپاه پاسداران را برعهده دارد. این احتمال وجود دارد که ابراهیم جباری به ریاست سازمان حفاظت اطلاعات سپاه منصوب شود اما اگر این سمت به او واگذار نشود، برکناری طائب و تغییر فرمانده سپاه ولی امر می‌تواند به‌معنای ترس و نگرانی گسترده مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی از میزان نفوذ سرویس‌های اطلاعاتی خارجی در ساختارهای قدرت و مناصب حساس نظام باشد.

سرتیپ ابراهيم جبارى، که تاکنون فرمانده سپاه ولی امر بود، يكى از سياسى‌ترين سرداران سپاه پاسداران انقلاب اسلامى است. او در دو دهه گذشته، به سخنرانی‌های بسیار تند علیه جریان اصلاح‌طلب در جمهوری اسلامی معروف بوده است. جباری پیش از آنکه به فرماندهی محافظان علی خامنه‌ای برگزیده شود، فرماندهی سپاه پاسداران قم را بر عهده داشت و پیش از آن نیز جانشین فرمانده سپاه پاسداران تهران و فرمانده سپاه پاسداران استان زنجان و قزوین بود. ابراهیم جباری در دوران اعتراض‌های ضدحکومتی سال ۱۳۸۸، معاون حسین طائب در بسیج تهران بود و در واقع، یکی از اعضای تیم طائب به شمار می‌رود و همین موضوع  کنار گذاشتن او از فرماندهی سپاه ولی امر را حساس‌تر می‌کند.

ابراهیم جباری تاکنون یکی از وفادارترین فرماندهان سپاه به رهبر جمهوری اسلامی و مورد اعتماد مقام‌های ارشد بوده است؛ اما سوال این است که مگر حسین طائب هم مورد اعتماد نبود؟ واقعیت این است که کسی از میزان نفوذ سرویس‌های اطلاعاتی خارجی در جمهوری اسلامی آگاه نیست ولی علی یونسی، وزیر اطلاعات دولت محمد خاتمی، به‌عنوان یک صاحب‌نظر در این حوزه، سال گذشته پس از شکست‌های اطلاعاتی متعدد نظام، با ابراز نگرانی از نفوذ گسترده موساد، سازمان اطلاعاتی و جاسوسی اسرائیل در ایران، گفته بود باید برای جان مقام‌های ارشد نظام نگران بود.

حالا، مسئولان دو سمت مهم و حساس امنیتی در جمهوری اسلامی تغییر کرده و یک سمت حساس خالی مانده است. انتصاب رئیس جدید سازمان حفاظت اطلاعات سپاه بخش دیگری از ابعاد پنهان این معادله را آشکار خواهد کرد، اما تردیدی نیست که جمهوری اسلامی به‌دلیل شکست‌های اطلاعاتی متعدد در سال‌های اخیر، به‌ویژه در چهار حوزه حساس نیروی قدس سپاه، برنامه هسته‌ای‌، برنامه موشکی و پهپادی، و نفوذ‌های گسترده خارجی به‌ویژه اسرائیل در این بخش‌ها با بحران اطلاعاتی امنیتی جدی روبه‌رو است که می‌توان بعد از وقایع تابستان سال ۱۳۶۰ و اعتراض‌های ضد‌حکومتی ۱۳۸۸ و ۱۳۹۸، از آن به‌عنوان یکی از عمیق‌ترین بحران‌های اطلاعاتی و امنیتی نظام نام برد.

دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مقاله لزوماً سیاست یا موضع ایندیپندنت فارسی را منعکس نمی کند.

بیشتر از دیدگاه