در بستر دریاچه بی آبی که فقط خط باریکی از فاضلاب در آن جریان دارد، موجوداتی در حال وول خوردن هستند. آنان زالوهای ته جو نیستند، بلکه انسان‌هایی هستند که اعتیاد آنان را چنین بیکاره، دردمند و طردشده از جامعه انسانی ساخته است.

چهره‌های اکثر آنان کثیف و سیاه از دودی است که یا برای گرم کردن خود یا هم برای کشیدن مواد مخدر روشن کرده‌اند. بدن‌های آنان خمیده و شبیه ساکنان یک سیاه چاله بزرگ و محقر است. در بستر رودخانه کثیف آنان شبیه کسانی به نظر می‌رسند که از یک نبرد جانفرسا و سانحه‌ای هوایی به جا مانده‌اند.

در زیر پل سوخته در غرب شهر کابل در حدود هزار معتاد در منطقه‌ای تنگ و تاریک کنار هم گرد آمده‌اند. چند مرد با چشمان براق و بدنی که هنوز به اسکلت تبدیل نشده‌اند، نشان می‌دهند که آنان هم سن کمی دارند و هم تازه وارد این دنیای تاریک و پرشکنجه شده‌اند. مردی در میان این هیاهو و تاریکی در حال فروش چای است. او به روزنامه دیلی تلگراف می گوید در میان این حجم انبوه معتادان به راحتی می‌توانی، مهندس، پزشک و افراد تحصیل‌کرده زیادی را پیدا کنی. وضعیت نیز روز به روز در حال خراب‌تر شدن است و تعداد معتادان هم در حال افزایش.

پل سوخته از سالیان قبل مرکز جمع شدن معتادان کابل بوده است. تقریبا بخش زیادی از معتادان کابل در همین حوالی زندگی می‌کنند. زیرا در این جا به راحتی می‌توانند به مواد مخدر دست پیدا کنند و چون غرب کابل محله غریب‌نشینی است. کسی هم به آنان کاری ندارد.

در روزگاری که طالبان در حال تلاش برای جلوگیری از کشت، تولید و تجارت مواد مخدر در افغانستان هستند، این هیولای خاموش دارد به صورت خزنده خانه‌های زیادی را در افغانستان ویران می‌کند. یک نظر سنجی در سال ۲۰۱۵ نشان داد که در افغانستان بین ۱.۹ الی دو و نیم میلیون مصرف کننده مواد مخدر وجود دارد.

این تعداد معتاد در مقیاسه با جمعیت ۳۹ میلیونی افغانستان بسیار زیاد است. اکنون با افزایش مواد مخدر صنعتی در افغانستان، وضعیت رو به بدتر شدن می‌رود.

در گذشته، بیشترین معتادان در افغانستان را کسانی تشکیل می‌دادند که تریاک مصرف می‌کردند. اما حالا اکثر کسانی که در زیر پل سوخته حضور دارند می‌گویند که هرویین یا موادمخدر صنعتی استفاده می‌کنند.

هرکدام از این افراد روایت های متفاوتی از اعتیاد خود دارند. یکی می‌گوید: «برای اولین بار وقتی مصرف کردم، احساس قدرت زیادی به من دست داد. به همین دلیل آن را ادامه دادم.»

دیگری می‌گوید سرباز ارتش سابق بوده و در روزهای پر فشار جنگ در جنوب افغانستان، معتاد به مواد مخدر شده است.

سید رامین، ۳۲ ساله، فقط به دلیل ناکامی در عشقش به هرویین مبتلا شده است. او می‌گوید: «دانشجوی دانشگاه کابل بودم. دختری را دوست داشتم و می‌خواستم همسر من شود، اما در خواستگاری به من جواب رد دادند. برای فراموش کردن این غم دست به دامان مواد مخدر شدم و حالا در زیر پل سوخته روزگار می‌گذرانم.»

با سقوط جمهوریت در اوت ۲۰۲۱ به دست طالبان، این گروه اعلام کرد که به زودی راه حالی برای معتادان شهر کابل پیدا خواهد کرد. طالبان یکباره به شهر هجوم بردند و هزاران معتاد به مواد مخدر را جمع‌آوری کردند. بیمارستان ابن سینای کابل که برای مداوای معتادان ساخته شده، ظرفیت هزار بستر را دارد. اما تعداد معتادان به حدی بود که در هر بستر سه معتاد را جا داده بودند.

پزشکان در میان ازدحام بیش از حد معتادان، خشونت طالبان علیه آنان و شرایطی که هرگونه دورنمای مداوای معتادان را تاریک می‌سازد، از طالبان خواستند تا دست از جمع‌آوری طالبان بردارند؛ زیرا این شیوه به هیچ وجه اثرگذار نبود و نمی‌توانست معتادان زیادی را مداوا کند.

عبدالنصر منقد، رئیس بیمارستان معتادان کابل که از فرماندهان طالب است می‌گوید که این تعداد از معتادان در افغانستان هدیه دولت سابق است.

او می‌گوید: «به دستور رهبر ما کشت و تجارت مواد مخدر منع شده و کاهش پیدا کرده. به تناسب آن تعاد معتادان به مواد مخدر نیز کاهش یافته است.»

اما نبود معتاد بیشتر در بیمارستان به این دلیل است که آنان بودجه لازم را ندارند و نمی توانند تعداد بیشتری از معتادان را بپذیرند. بشیر الله که توانست خودش را سال گذشته از چنگ مواد مخدر رهایی ببخشد، حالا در همین بیمارستان نگهبان است. او سابق در ارتش افغانستان سرباز بود و در همانجا هم معتاد به هرویین شد.

بشیر می‌گوید فشار جنگ به حدی بود که برای راحت ساختن خود دست به مواد مخدر برد. دوری از خانواده هم دلیلی دیگر بود. پس از سقوط دولت سابق، بشیر تصمیم گرفت خودش را از مواد مخدر پاک کند. او حالا نگهبان همان بیمارستانی است که روزگاری او را مداوا کرده بود.

با این حال همه از وضعیت به این خوبی حرف نمیزنند. معتادی لباس خود را بلند کرد تا کبودی‌های ناشی از کتک‌های را که خورده بود نشان دهد. پزشکان اما حرف او را تایید نکردند. آنها می‌گویند او مبتلا به شیزوفرنی یا اختلال روان همراه با توهم است و خودش نیز خود را دیوانه می‌پندارد. اما به نظر نمی رسد کبودی‌های بدنش کار خودش باشد.

دکتر عتیق عظیمی منشی بیمارستان می‌گوید دکتران با دلسوزی و تلاش زیاد در پی مداوای معتادان هستند. با این که تمامی کمک‌های خارجی که روزگاری بیمارستان را سرپا نگه داشته بود حالا قطع شده، اما با این حال، فعالیت این بیمارستان با همت پزشکانش همچنان ادامه دارد.

او میگوید هر معتاد یک دوره ۴۵ روزه را باید طی کند که ۱۵ روز اول آن سم‌زدایی است که باید تمامی مواد مخدر از جریان خود خارج شود. پس از آن دوره توان بخشی آغاز می‌شود. به گفت پزشکان بیمارستان ابن سینا، آنان بر باور و اعتقاد مریضان بیشتر تمرکز دارند. زیرا این شیوه بهتر جواب داده و معتاد دلخواهانه برای مداوا همراهی کرده است. با این حال هنوز هم صدها هزار معتاد بدبخت در خیابان‌های افغانستان در حال زندگی‌اند.

سازمان ملل متحد از ۲۰۱۹ به بعد، آمار جدیدی از معتادان به مواد مخدر در افغانستان ندارد، اما تجربه نشان داده است که فقر و بدبختی در یک جامعه باعث افزایش تعداد معتادان به مواد مخدر می‌شود.