در بامداد روز ۳۰ فروردین ۱۴۰۱، دو فروند هلیکوپتر اِم اِچ-۴۷ جی شینوک (MH-47G Chinook) و چهار فروند هلیکوپتر اِم اِچ-۶۰ اِ م بلک هاک (MH-60M Black Hawk) متعلق به هنگ ۱۶۰ عملیات ویژه هوایی نیروی زمینی ایالات متحده آمریکا بر فراز دریاچه حمرین در استان دیاله عراق ظاهر شدند. هلیکوپترهای بلک هاک مسلح به تیربار های سنگین موفق شدند کاروانی خودرویی را در جنوب این دریاچه متوقف کنند.

پس از آن هلیکوپترهای شینوک در مجاورت این کاروان فرود آمده و گروهی از نیروهای ویژه هوابرد دلتا  با خودروهای باگی مسلح به تیربار از آنها خارج شده، به سمت این کاروان رفته و سرنشینان خودروهای این کاروان را دستگیر کرده و با هلیکوپتر به نقطه‌ای نامعلوم منتقل کردند.

صبح آن روز رسانه های وابسته به حشد الشعبی فیلم فرود این هلیکوپترها را در ضلع جنوبی این دریاچه که توسط دوربینهای حرارتی و دید در شب تهیه کرده بودند منتشر کرده و به این اقدام بدون ذکر جزئیات عملیات نیروهای ویژه ارتش آمریکا اعتراض کردند.

پس از آن، نیروهای امنیتی عراق به منطقه اعزام شده و خودروهای کاروان مورد نظر را که  دارای پلاک دولتی بودند مشاهده کرده، از آنها عکسبرداری کرده و تصاویر و فیلمهای آن در اختیار رسانه های خبری قرار گرفت. نیروهای امنیتی عراقی سه روز پس از این واقعه ادعا کردند که واحدهای عملیات ویژه آنها سرنشینان این خودروها که حامل دسته کم دو پهپاد انتحاری ایرانی بوده و قصد حمله به پایگاه عین الاسد را داشتند دستگیر کرده‌اند.

انتشار فیلم فرود هلیکوپترهای اِم اِچ-۴۷جی شینوک هنگ ۶۰ عملیات ویژه هوایی در مجاورت دریاچه حمرین‌ـ Telegram

پنج روز پس از این واقعه، جزئیاتی از  عملیات  روز ۳۰ فروردین ماه نیروهای دلتا در فضای مجازی توسط شماری خبرنگاران عراقی منتشر شد. بر اساس این اطلاعات، سرنشینان این خودروها از اعضای کتائب حزب الله زیر مجموعه گروه شبه نظامی حشد الشعبی بودند که به همراه دو عضو ایرانی نیروی قدس سپاه پاسداران عازم منطقه ای جهت پرتاب پهپادهای انتحاری به سمت پایگاه عین الاسد بودند. پس از آن رسانه های عراقی اعلام کردند،این افراد نه توسط نیروهای امنیتی عراقی بلکه توسط نیروهای ویژه ارتش آمریکا بازداشت شده‌اند.

بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط خبرنگاران عراقی دو ایرانی بازداشت شده پس از بازجویی در روز چهارم اردیبهشت تحت فشار دولت عراق آزاد شدند در حالی که یکی از فرماندهان کتائب حزب الله در بازداشت ارتش آمریکا باقیمانده است. در نهایت در روز پنجم اردیبهشت ۱۴۰۱، رسانه های عراقی جزئیات بیشتری از این واقعه را به نقل از یک منبع دیپلماتیک از کردستان عراق بدون ذکر نام وی منتشر کردند.

در گزارش‌های منتشر شده توسط این رسانه ها ادعا شده است که علاوه بر عملیات روز ۳۰ فروردین ماه، نیروهای ویژه دلتا، یک عملیات دیگر این بار در مجاورت  روستای ابو عاكولة از ناحیه کنعان در جنوب دریاچه حمرین در روز یکم اردیبهشت ماه اجرا کردند.

پلاک دولتی یکی از خودروهای مورد استفاده حشد الشعبی و نیروی قدس سپاه‌ـ Iraqi Police

نکته قابل توجه در رابطه با این واقعه خودداری حشدالشعبی و مقامات جمهوری اسلامی از افشای هویت افراد دستگیر شده توسط نیروهای ویژه ارتش آمریکا تا به امروز است. اقدامی که به نظر می‌رسد به درخواست دولت عراق در زمان مذاکرات جهت آزادسازی افراد دستگیر شده صورت گرفته باشد. به طور قطع، دولت عراق نقش بسزایی در ممانعت از افزایش تنش‌ها بین نیروی قدس سپاه پاسداران و نیروهای نظامی آمریکایی در عراق پس از این عملیات ایفا کرده است. امری که شامل مذاکره جهت آزادسازی دو عضو بازداشتی سپاه پاسداران می باشد. در این گزارش به بررسی جزئیات عملیات نیروهای ویژه دلتا مستقر در عراق می پردازیم.

در باره نیروهای ویژه دلتا مستقر در عراق چه می‌دانیم؟

یگان یکم عملیاتی نیروهای ویژه - دلتا (معروف به نیروی دلتا) از نیروی زمینی ارتش ایالات متحده آمریکا از زبده‌ترین نیروهای عملیات ویژه در این کشور هستند. این یگان تابع فرماندهی عملیات ویژه نیروی زمینی آمریکاست، اما تحت کنترل فرماندهی عملیات ویژه مشترک کل ارتش این کشور قرار دارد.

نیروی دلتا با حدود ۵۸۰ نیروی ویژه عملیاتی و هزار نیروی ذخیره دارای هشت گردان است. از این میانُ چهار گردان هجومی، یک گردان هوایی و سه گردان پشتیبانی هستند. هر یک از این گردان‌ها دارای سه گروه هستند. هر یک از این گروه‌ها از ۲۴ نیروی ویژه تشکیل می‌شود. یکی از این گروه‌ها ماموریت شناسایی و رصد (جهت نفوذ به منطقه دشمن جهت جمع آوری اطلاعات و یا استقرار تک تیرانداز) و دو گروه هجومی ماموریت درگیری و مواجهه مستقیم با دشمن را بر عهده دارند.

 نیروهای ویژه دلتا در حال حرکت به سمت یک فروند هلیکوپتر اِم اِچ-۴۷جی شینوک هنگ ۶۰ عملیات ویژه هوایی در جریان یک U.S. Armyرزمایش‌ـ 

از زمستان سال ۱۳۹۴ در جریان عملیات عزم راسخ (Inherent Resolve) علیه داعش توسط ائتلاف به رهبری ایالات متحده آمریکا، نخستین گردان هجومی از نیروی دلتا به فرودگاه بین المللی اربیل اعزام شدند. این گردان متشکل از ۷۲ نفر از نیروهای ویژه دلتا از هفت فروند هلیکوپتر اِم اِچ-۶۰ اِل بلک هاک و دو فروند اِم اِچ-۴۷ جی شینوک متعلق به هنگ ۱۶۰ هوایی عملیات ویژه جهت عملیات هایش بهره می‌برد.

در حدفاصل بهمن ۱۳۹۴ الی مهر ۱۳۹۵، تیم های مهندسی نیروی زمینی ارتش آمریکا فرودگاهی واقع در مجاورت روستای حریر واقع در ۴۲ کیلومتری شمال شرق اربیل را جهت استقرار نیروهای ویژه ارتش آمریکا به یک پایگاه نظامی تبدیل کردند. پیش از پایان عملیات ساخت این پایگاه، اسکادران ۴۲۷ ام عملیات ویژه نیروی هوایی آمریکا هواپیماهایش را از فرودگاه اربیل به آن منتقل کرد. پس از تکمیل آن نیز نیروهای ویژه دلتا و هلیکوپترهای اعزامی هنگ ۱۶۰ عملیات ویژه هوایی در مهرماه ۱۳۹۵ به این پایگاه منتقل شدند.

شمار هلیکوپترهای هنگ ۱۶۰ عملیات ویژه هوایی هوانیروز آمریکا اعزامی به کردستان عراق به شش فروند بلک هاک و سه فروند شینوک در سال ۱۳۹۸ تغییر کرد. در کنار آنها اسکادران ۴۲۷ ام عملیات ویژه نیروی هوایی آمریکا نیز دو فروند هواپیمای شناسایی یو-۲۸ و یک فروند هواپیمای ترابری سبک سی-۲۹۵ در پایگاه حریر مستقر داشت تا توسط نیروهای ویژه دلتا تحت بهره برداری قرار گیرند.

مدت زمان استقرار هر گروه از هلیکوپترها و همچنین هر گردان اعزامی نیروی دلتا در حریر بین پنج الی شش ماه است و پس از پایان این مدت زمان نیروهای جدید جایگزین گروه هلیکوپتری و گردان نیروی ویژه اعزامی می‌شوند.

در پنج سال اخیر نیروهای ویژه دلتا مستقر در عراق ده‌ها ماموریت ویژه را در جریان عملیات عزم راسخ بر علیه داعش به انجام رسانده‌اند که دو نمونه از مهم‌ترین آنها شکار نخستین رهبر داعش، ابوبکر البغدادی در تاریخ پنجم آبان۱۳۹۵ و دومین رهبر آن، ابو ابراهيم الهاشمی القرشی موسوم به حاجی عبدالله در تاریخ ۱۴ بهمن ۱۴۰۰ است. ماموریت‌هایی که هلیکوپترهای اِم اِچ-۴۷ جی و اِم اِچ-۶۰ اِم نقشی حیاتی و مهم در آن ایفا کردند.

در باره هلیکوپترهای هنگ ۱۶۰ عملیات ویژه هوایی مستقر در حریر چه می‌دانیم؟

هنگ ۱۶۰ عملیات ویژه هوایی در سال ۱۳۶۰ و به دنبال شکست عملیات پنجه عقاب جهت نجات گروگان‌های آمریکایی در تهران تشکیل شد. بر اساس درس‌های آموخته شده از شکست این عملیات، نیروی دلتا از این پس از هلیکوپترهایی که جهت عملیات ویژه تجهیز شده بودند استفاده کرد. حال ۴۰ سال پس از تاسیس هنگ ۱۶۰ عملیات ویژه هوایی نیروی زمینی ارتش آمریکا، ۱۹۰ فروند هلیکوپتر و دوازده فروند پهپاد شناسایی-رزمی در خدمت آن قرار دارند. این پهپادها از نوع اِم کیو-۱سی گِرِی ایگل (MQ-1C Grey Eagle) میباشند.

هلیکوپترهای ۱۶۰هنگ ام عملیات ویژه هوایی متشکل از ۷۱ فروند هلیکوپتر سنگین اِم اِچ-۴۷ جی شینوک، ۷۲ فروند اِم اِچ-۶۰ اِل و اِم بلک هاک و در نهایت ۴۷ فروند هلیکوپتر تهاجمی سبک اِم اِچ-۶ اِم موسوم به پرنده کوچک و یا تخم مرگ قاتل هستند که در خدمت سه گردان قرار دارند. گردان‌های یکم و دوم در پایگاه هوانیروز کمپبل در ایالت کنتاکی مستقر بوده و گردان سوم در پایگاه هوانیروز هانتِر واقع در ایالت جورجیا مستقر است.

 علاوه بر شینوک و بلک هاک، هنگ ۱۶۰ام عملیات ویژه همچنین تعداد شش فروند از  هلیکوپترهای اِم اِچ-۶ اِم برای مدت زمان کوتاهی در سال ۱۳۹۵ در اربیل مستقر کرد. هلیکوپترهایی با قابلیت حمل و استفاده از تیربارهای سنگین کالیبر ۵۰ و راکت انداز که عمدتا جهت عملیات در مناطق شهری کاربرد دارند.

با توجه به موجود بودن دسته کم شش فروند هلیکوپتر اِی اِچ-۶۴ دی لانگبو آپاچی (AH-64D Longbow Apache) هوانیروز ارتش آمریکا در فرودگاه بین المللی اربیل و همچنین در پایگاه های عملیاتی ارتش آمریکا در خاک سوریه، هلیکوپترهای اِم اِچ-۶ اِم به ایالات متحده آمریکا بازگردانده شدند.

در حالی که هلیکوپترهای اِم اِچ-۶ اِم کوچک قابلیت سوختگیری هوایی ندارند، شینوک ها و بلک هاک های هنگ ۱۶۰ام عملیات ویژه هوانیروز آمریکا علاوه بر مجهز بودن به پیشرفته ترین تجهیزات شناسی، نظامی، رادار تعقیب عوارض زمین و رادار هواشناسی به لوله های سوختگیری هوایی نیز مجهز هستند که امکان دریافت سوخت از هواپیماهای سوخت رسان و عملیات ویژه نیروی هوایی آمریکا را جهت عملیات‌هایی که فراتر از شعاع رزمی آنهاست فراهم می‌کند.

دو فروند اِم اِچ-۴۷جی شینوک دخیل در عملیات دستگیری اعضای نیروی قدس و کتائب حزب‌الله در مجاوریت دریاچه حمرین در بامداد ۳۰ فروردین ۱۴۰۱‌ـ Hashd Al-Shaabi

در جریان عملیات‌های شکار رهبران داعش، همواره سه بلک هاک و یک شینوک به عنوان هلیکوپترهای اصلی عملیات و یک شینوک و یک بلک هاک دیگر به عنوان رزرو شرکت داشتند. جهت پشتیبانی از آنها نیز یک یا دو فروند پهپاد تهاجمی اِم کیو-۱سی مستقر در پایگاه هوایی عین الاسد حضور داشت.

به جای هلیکوپترهای تهاجمی/شناسایی سبک اِم اِچ-۱اِم، هلیکوپترهای اِی اِچ-۶۴ ئی گاردین (AH-64E Guardian) اعزامی هوانیروز آمریکا در شمال سوریه به اسکورت و همچنین پشتیبانی نزدیک هوایی از نیروهای دلتا سوار بر هلیکوپترهای شینوک و بلک هاک مورد استفاده قرار گرفتند.

در جریان عملیات روز سی ام فروردین ماه نیز، به طور قطع پهپادهای این هنگ و همچنین پهپادهای شناسایی-رزمی نیروی هوایی آمریکا در کنار هواپیمای شنود رادیویی آر سی-۱۳۵دبلیو ریوِت جوینت (RC-135W Rivet Joint) نیروی هوایی آمریکا نقش بسزایی در شناسایی و تعقیب کاروان حامل نیروهای حشدالشعبی و سپاه قدس تا زمان متوقف کردن و دستگیری سرنشینان خودروهایشان توسط نیروهای دلتا ایفا کردند.

وحشت نیروی قدس سپاه و نیروهای نیابتی آن از نیروهای دلتا مستقر در حریر و اربیل سبب شده است تا در سال‌های اخیر دست به راکت پرانی به سمت پایگاه‌های محل حضورشان بزنند؛ امری که تنها چند روز پیش از عملیات روز سی ام فروردین ماه نیز ادامه داشت.

بازداشت اعضای کتائب حزب الله و همچنین نیروی قدس سپاه توسط نیروی ویژه دلتا امکان کسب اطلاعات با ارزشی از عملیات‌های پهپادی و راکتی آنها در عراق و سوریه فراهم کرده است. بازجویان خبره سازمان سیا (اطلاعات مرکزی آمریکا) با اتخاذ تدابیر ویژه توانایی استخراج اطلاعات مورد نیازشان را از این افراد بازداشتی دارند.