قطب شمال؛ صحنه جدید تنش بین روسیه و غرب

قطب شمال افزون بر داشتن منابع طبیعی بزرگ گاز، نفت و مواد معدنی، از لحاظ ماهیگیری، مسیرهای کشتیرانی و تجارت بین آسیا و اروپا هم اهمیت بسیاری دارد

بعید به نظر می‌رسد که آتش جنگ اوکراین به‌زودی به این منطقه راهبردی و سرشار از منابع طبیعی هم سرایت نکند - AFP

با تداوم جنگ در اوکراین، دامنه رویارویی روسیه و غرب در حال توسعه و گسترش است و تنش بین آن‌ها حتی در مناطق دورافتاده و دور از محور تحولات مانند قطب شمال نیز افزایش یافته است و بعید به نظر می‌رسد که آتش جنگ اوکراین به‌زودی به این منطقه راهبردی و سرشار از منابع طبیعی هم سرایت نکند.

در همین حال، وزارت امور خارجه روسیه با انتشار بیانیه‌ای درباره خطرات «درگیری ناخواسته» بین روسیه و ناتو در قطب شمال هشدار داد. نیکولای کورچونوف، فرستاده ویژه فدراسیون روسیه در امور قطب شمالی، به خبرگزاری تاس گفت که مسکو از دخالت اعضای ناتو از خارج از منطقه قطب شمال در فعالیت‌های نظامی در این منطقه نگران است. او افزود: «بین‌المللی شدن فعالیت‌های نظامی ناتو در گستره‌های بالای جغرافیایی و حضور کشورهای عضو ناتو که در قطب شمال سهمی ندارند، می‌تواند نگرانی ما را افزایش دهد و به افزایش خطر حوادث ناخواسته منجر شود. این اقدام علاوه بر خطرهای امنیتی که به همراه دارد، به اکوسیستم منطقه قطب شمال هم آسیب قابل‌توجهی وارد می‌کند.»

کارشناسان بر این باورند که این منطقه که ثروت و منابع طبیعی سرشاری در بستر آن نهفته است، قدرت‌های بین‌المللی رقیب را به حرکت به سمت خود واداشته، به‌ویژه اینکه بحران اوکراین تنش‌هایی را تشدید کرده که هدف از آن‌ها گسترش نفوذ بر مناطق راهبردی و حیاتی است که در عرصه‌های پیشرفت و توسعه نقش چشمگیری دارند و قطب شمال نیز با توجه به ویژگی و اهمیت بسیاری که دارد، از این قاعده مستثنا نخواهدبود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

لانا بادوان، پژوهشگر سیاسی و کارشناس روابط بین‌الملل و اروپایی در مدرسه عالی اقتصاد مسکو، در گفت‌وگو با اسکای‌نیوز عربی گفت: «بعید نیست که قطب شمال به دلیل منابع طبیعی عظیم خود به صحنه مسابقه تسلیحاتی و عرصه رقابت شدید بین ناتو و مسکو تبدیل شود.»

او افزود: «قطب شمال به‌طور کلی اهمیت راهبردی ویژه‌ای دارد و بحران اوکراین هم اهمیت آن را افزایش داده است؛ زیرا قطب شمال منطقه بسیار مهمی برای تضمین امنیت همه طرف‌های هم‌مرز مانند روسیه، اتحادیه اروپا و اعضای ناتو است و از آنجا که روسیه خود نقطه اتصال اروپا و شمال آمریکا است، حساسیت این موقعیت ژئوپلیتیک را بیشتر از دیگران درک می‌کند.»

لانا خاطرنشان کرد: «عمده‌ترین دلیل علاقه روزافزون ناتو به قطب شمال و گسترش فعالیت در آن منطقه ناشی از چالش کمبود منابع طبیعی به‌ویژه کمبود شدید انرژی در کشورهای مختلف غربی است و تحریم‌های روسیه به این چالش دامن زده است. علاوه بر آن، بیشترین منابع طبیعی قطب شمال در قلمرو روسیه واقع شده است و همین امر به ناتو انگیزه می‌دهد تا برای گسترش نفوذ در این منطقه حیاتی و پراهمیت بکوشد و بهره‌برداری روسیه از این منابع عظیم را با چالش روبه‎‌‌رو کند».

این کارشناس روابط بین‌الملل و اروپایی اضافه کرد: «قطب شمال افزون بر داشتن منابع طبیعی بزرگ گاز، نفت و مواد معدنی، از لحاظ ماهیگیری، مسیرهای کشتیرانی و تجارت بین آسیا و اروپا هم اهمیت بسیاری دارد و عوامل یادشده در کل باعث می‌شوند قدرت‌های بین‌المللی به‌منظور بهره‌برداری از این منطقه حیاتی به رقابت با یکدیگر بپردازند.»

هرچند روسیه و ناتو در گذشته بارها اعلام کرده‌اند که به تشدید تنش‌های متقابل در قطب شمال تمایلی ندارند و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، هم بر لزوم همکاری و هماهنگی بین روسیه و غرب در این منطقه حیاتی تاکید کرده، تداوم جنگ اوکراین و رویارویی بین مسکو و غرب نگرانی‌ها از احتمال نادیده گرفتن تفاهم‌های قبلی و آغاز تنش بین روسیه و کشورهای غربی در قطب شمال را افزایش داده است.

بیشتر از جهان