کاخ‌ها و محل زندگی خاندان پهلوی به محبوب‌ترین و پربازدیدترین مکان‌های تاریخی در ایران تبدیل شده‌اند. این امر شگفتی و بهت مقام‌ها و نهاد‌های متولی گردشگری در ایران را به همراه داشته است.

آمار بازدیدکنندگان از مجموعه‌های مربوط به خاندان پهلوی در تهران همه ساله به خصوص در تعطیلات نوروزی رکورد جدیدی ثبت می‌کند.

«سعد‌آباد» و «نیاوران» مشهورترین مجموعه‌های خاندان پهلوی هستند که پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ درب بسیاری از کاخ‌های موجود در آن با هدف تخریب این خاندان به روی عموم مردم گشوده شد.

در سال‌های نخست استقرار روحانیون در ایران، برنامه‌های منسجم دولتی بسیاری برای دانش‌آموزان و مردم به منظور بازدید از این مجموعه‌ها ترتیب داده شد تا به خیال روحانیون «چهره واقعی پهلوی‌ها» و سبک زندگی متفاوت آنها با مردم برای ایرانی‌ها آشکار شود.

این سیاست با گذشت بیش از ۴۴ سال از وقوع انقلاب همچنان در دستور کار دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی قرار دارد، اما هجوم بی‌سابقه مردم ایران به منظور بازدید از این مجموعه‌ها نشان می‌دهد این سیاست در نهایت نتیجه‌ای معکوس داده و به امکانی جهت آشنایی بیشتر مردم و به خصوص نسل جوان با خاندان پهلوی تبدیل شده است.

در حال حاضر این مجموعه‌ها به همراه بسیاری از کاخ‌های موجود در آنها، عینی‌ترین امکان شناخت از گذشته نه چندان دور خاندان پهلوی محسوب می‌‌شود.

کاخ سعد‌آباد؛ نماد محبوبیت خاندان پهلوی

پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ مقام‌های جمهوری اسلامی تغییرات فراوانی در نظام ساختاری کاخ‌های موجود در این مجموعه دادند و بخشی از این کاخ‌ها را به نهاد‌های دولتی واگذار کردند که بازدید مردم از آنها ممنوع و امکان‌پذیر نیست. مجموعه سعد آباد ۲۲ كاخ دارد كه ۱۸ كاخ و ساختمان آن به موزه اختصاص داده شده است.

کاخ‌های بهمن، احمدشاه، اختصاصی و ملکه مادر از جمله ساختمان‌هایی هستند که به واسطه واگذاری به چند نهاد دولتی از جمله ریاست جمهوری، امکان بازدید از آنها وجود ندارد.

کاخ رضا شاه پهلوی، کاخ محمدرضا شاه پهلوی (موزه ملت)، کاخ فرح پهلوی (موزه نگارستان)، کاخ ولیعهدی (موزه استاد بهزاد)، کالسکه‌خانه قجری (موزه برادران امیدوار)، کاخ احمدرضا پهلوی (کتابخانه)، کاخ ملکه توران امیرسلیمانی، همسر رضاشاه پهلوی (موزه چهره‌های ماندگار)، کاخ فرحناز و علی‌رضا (موزه خط و کتابت میرعماد)، کاخ اشرف پهلوی، کاخ شمس پهلوی (موزه مردم‌شناسی)، کاخ لیلا پهلوی (موزه مینیاتور) و کاخ ملکه عصمت دولتشاهی (موزه فرشچیان) از جمله مجموعه‌های قابل بازدید در «سعد‌آباد» هستند.

با وجود تغییر در برخی کاربری‌های این کاخ‌ها، اما مردم ایران همچنان این مجموعه‌ها را با عنوان سکونتگاه و محل زندگی خاندان پهلوی می‌شناسند و هر سال به تعداد بازدید کنندگان آنها افزوده می‌شود.

آمار‌‌های رسمی می‌گوید سال ۱۳۷۰ دست‌کم ۱۳۰ هزار نفر از موزه‌ها و بخش‌های مختلف مجموعه «سعدآباد» بازدید کرده‌اند که این آمار در سال ۱۳۷۵ به کمتر از ۷۰ هزار نفر کاهش یافته و در سال ۱۳۷۷ به رقمی حدود ۱۴۰ هزار نفر رسیده است.

آمار‌های اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران هم نشان می‌دهد شمار تقریبی بازدید کنندگان از مجموعه «سعدآباد» در سال ۱۳۸۰ با رشدی کم‌سابقه به بیش از ۴۷۰ هزار نفر در سال رسید.

آمار‌ دقیقی از شمار بازدید کنندگان از این مجموعه تا سال ۱۳۸۶ در دست نیست، اما همین اداره کل اعلام کرده که در سال ۱۳۸۷ شمار بازدیدکنندگان مجموعه «سعد‌آباد» از یک میلیون نفر گذشت و برای نخستین‌بار رکورد جدیدی ثبت کرد.

این آمار همچنین نشان می‌دهد شمار بازدیدکنندگان از کاخ سبز (شهوند) کاخ رضاشاه پهلوی که سال ۱۳۸۰ حدود ۸۰ هزار نفر بود به ۲۷۳ هزار نفر در سال ۱۳۸۷ رسید.

یک آمار‌های تجمیعی این اداره کل هم  می‌‌گوید که سال ۱۳۸۵ حدود ۷۰۰ هزار نفر و سال ۱۳۹۸ بیش از یک میلیون و ۸۷۰ هزار نفر از مجموعه «سعد‌آباد» بازدید کرده‌اند.

این آمار در شرایطی منتشر شده که مرکز آمار ایران تعداد بازدید کنندگان از مجموعه «سعد‌آباد» در سال ۱۳۹۸ را بیش از دو میلیون و ۶۰۰ هزار نفر اعلام کرده که این رقم معادل ۴۱ درصد تمام بازدید‌ها از موزه‌های سراسر ایران در همان سال بوده است.

گزارش مرکز آمار می‌گوید در سال ۱۳۹۷ هم شمار بازدیدکنندگان از مجموعه «سعد‌آباد» بیش از دو میلیون و ۳۰۰ هزار نفر بوده است.

تمامی آمار‌ها نشان می‌دهد هیچ مکان تاریخی در ایران هم‌چون مجموعه «سعد‌آباد» از این میزان محبوبیت در نزد مردم برخوردار نیست و کاخ‌های «گلستان» و «نیاوران» و «حافظیه» براساس این آمار‌ها در رد‌های بعدی قرار دارند.

براساس اعلام مرکز آمار در سال ۱۳۹۸ بیش از یک میلیون و ۳۸۰ هزار نفر از کاخ «گلستان»، بیش از یک میلیون و ۲۲۳ هزار نفر از کاخ «نیاوران» و حدود یک میلیون و ۱۴۸ هزار نفر از «حافظیه» در شیراز بازدید کرده‌اند.

نیاوران؛ محبوب بعد از سعد‌آباد

مجموعه «نیاوران» عنوان یکی دیگر از مجموعه‌ کاخ‌های متعلق به خاندان پهلوی است که در شمال شرق شهر تهران واقع شده است.

این کاخ اقامتگاه محمدرضا شاه پهلوی و خانواده‌اش بود که پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ بخش‌هایی از آن تغییر کاربری یافت و به موزه تبدیل شد.

موزه «جهان‌نما»، کاخ «صاحبقرانیه» و «کوشک احمدشاهی» در این مجموعه برای بازدید عموم باز است.

گزارش‌های مرکز آمار می‌گوید که شمار بازدیدکنندگان این مجموعه در سال ۱۳۷۴ حدود ۵۵ هزار نفر بود که سال ۱۳۷۸ به ۱۱۱ هزار نفر افزایش یافت.

اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران هم شمار بازدیدکنندگان از این مجموعه در سال ۱۳۸۰ را ۱۵۰ هزار نفر اعلام کرده که در سال ۱۳۹۷ به حدود ۵۰۰ هزار نفر افزایش یافته است.

آن‌طور که در آمار‌های این اداره کل آمده، شمار بازدیدکنندگان از مجموعه کاخ نیاوران در سال ۱۳۹۷ به رقم حدود ۵۰۰ هزار نفر رسیده که این آمار در سال ۱۳۹۸ به بیش از ۸۵۰ هزار نفر افزایش یافت.

اما گزارش مرکز آمار می‌گوید که در سال ۱۳۹۷ بیش از ۹۸۰ هزار نفر و در سال ۱۳۹۸ هم بیش از یک میلیون و ۲۲۳ هزار نفر از مجموعه نیاوران بازدید کرده‌اند که این رقم بیشتر از آمار اداره میراث فرهنگی تهران است.

جهاد تبیین علیه محبوبیت روزافزون پهلوی‌ها

اقبال بی‌سابقه مردم به خاندان پهلوی که در سال‌های اخیر رشد پر شتابی داشته با نگرانی‌ روحانیون حاکم بر ایران نیز همراه شده است، همان طبقه‌ای که با همراهی سایر گروه‌های سیاسی در سرنگونی حکومت پهلوی در سال ۱۳۵۷ نقش داشت و بعد از در اختیار گرفتن قدرت، تمام رقبای خود را به زندان یا جوخه اعدام سپرد.

این طبقه ایدئولوژیک بیش از ۴۴ سال است بر ایران و مردمان آن حکومت می‌کند و نتیجه بسیاری از سیاست‌های و اقداماتش چنان آسیب‌‌های غیرقابل جبرانی به ایران زده که نتایح بسیاری از آنها ده‌ها سال دیگر مشخص خواهد شد.

روحانیونی که با هزار و یک ترفند توانستند حکومت پهلوی را سرنگون و خود زمامدار ایران شوند، حالا با گذشت بیش از چهار دهه در معرض داوری‌ها و قضاوت‌هایی قرار گرفته‌اند که مهمترین خروجی آن پشیمانی انقلابیون، عبور از جمهوری اسلامی و گرایش عمومی مردم به بازگشت دوباره خاندان پهلوی به ایران است.

علی خامنه‌ای هم که چند سال پیش نسبت به افزایش محبوبیت خاندان پهلوی در جامعه ایران هشدار داده بود، این‌بار به صورت صریح و علنی خواستار راه‌اندازی کارزاری با عنوان «جهاد تبیین» به منظور مبارزه با جریان قدرتمند مردمی شده که بازگشت خاندان پهلوی و در اختیار گرفتن زمام امور در ایران را دنبال می‌کند. خواسته‌ای که هر روز ایرانی‌ها بیشتری آن را بر زبان جاری می‌کنند.