جنگ بین روسیه و اوکراین وارد دومین هفته شد و از طولانی شدن جنگ و اخبار منتشرشده چنین برمی‌آید که پوتین اشتباه محاسباتی داشته یا تحریم‌های اتحادیه اروپا و ناتو ماشین جنگی روسیه را زمین‌گیر کرده است.
بر اساس گزارش سالانه گلوبال فایرپاور (GFP) از قدرت‌های نظامی جهان در سال ۲۰۲۲، اوکراین بین ۱۴۰ کشور جهان در رتبه ۲۲ ایستاده است و بنابراین، لقمه‌ای آسان برای بلعیدن نیست. کشوری که از نظر مساحت، بزرگترین کشور اروپایی پس از روسیه محسوب می‌شود ( با مساحت ۶۰۳ هزار و ۶۲۸ کیلومتر مربع) و ۴۳ میلیون نفر جمعیت دارد بدیهی است که یک‌شبه قابل تصرف نخواهد بود.
نه پوتین در خلاء و از روی خامی دست به حمله به اوکراین زده است، نه رئیس‌جمهوری آمریکا و اعضای ناتو تداوم جنگ در اوکراین و سقوط نکردن کی‌یف را به حساب ناتوانی ارتش روسیه و اشتباه محاسباتی پوتین گذاشته‌اند.
طبق معمول، آنچه در رسانه‌های جریان غالب می‌خوانیم یا کارشناسان کپی‌بردار تکرار می‌کنند با واقعیت فاصله بسیاری دارد.
در جهان، چند سالی است که مرز‌بندی‌های سیاسی و نظامی و در کنار آن، تغییر سیاست و راهبرد ایالات متحده آمریکا، روسیه، چین و هند شکل جدیدی یافته و اولویت‌بندی‌هایشان تغییر کرده است. جهان از وضعیت تک‌قطبی خارج شده است و اینک مقابل آمریکا، روسیه و چین ایستاده‌اند. آنچه امروز و در آغاز دومین هفته حمله روسیه به اوکراین در جریان است، برای پوتین قابل‌پیش‌بینی بود و او تا تصرف اوکراین و ایجاد تغییرهایی که مطلوب روسیه باشد، پیش خواهد رفت.
اوکراین کشوری است که در پی انحلال اتحاد جماهیر شوروی، یک نیروی نظامی۷۸۰ هزار نفری را به ارث برد و در سال ۱۹۹۱، مجهز به سومین زرادخانه هسته‌ای جهان و دارای ۲۰۰ کلاهک هسته‌ای بود. این کشور در ماه مه ۱۹۹۲، پروتکل لیسبون را امضا و موافقت کرد که تمام سلاح‌های هسته‌ای خود را به روسیه واگذار کند و به‌عنوان کشوری غیرهسته‌ای به معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای بپیوندد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
تاسیسات هسته‌ای بزرگ اوکراین ارثیه‌ای از دانش و سرمایه‌گذاری روسیه در دوره اتحاد جماهیر شوروی است. مراکز هسته‌ای موجود در اوکراین، که بزرگترین مراکز تولید انرژی هسته‌ای در اروپا است، با رویکرد ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری این کشور، و علاقه‌مندی او به نزدیکی با اتحادیه اروپا و ناتو، و همچنین امکان ساخت بمب هسته‌ای روسیه را با جدی‌ترین بحران امنیتی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی مواجه خواهد کرد.
زرادخانه‌های هسته‌ای اوکراین برچیده شده است اما دانش و ظرفیت ساخت بمب هسته‌ای همچنان در این کشور وجود دارد و نگرانی‌های اصلی پوتین در زمینه امنیت ملی، چالش‌های پیش‌رو با غرب و ایالات متحده آمریکا و بحث توازن قوا است.
اوکراین دروازه ورود به روسیه محسوب می‌شود؛ کشوری که نه تنها همسایه و بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بوده است، بلکه مردمش از نظر نژادی و زبانی با مردم روسیه هم‌تبارند و نقاط اشتراک زیادی دارند.
تلاش اوکراین برای عضویت در اتحادیه اروپا و ناتو و همچنین، ظرفیت این کشور برای ساخت سلاح هسته‌ای جزو خط قرمزهای روسیه بوده است و اصرار زلنسکی برای نزدیکی به غرب و باور او به برخورداری از پشتیبانی ایالات متحده آمریکا و ناتو در این قمار با روسیه، وضعیت کنونی را پیش آورده است. اینک، اقدام نظامی پوتین نه تنها اوکراین و زلنسکی را هدف قرار داده، بلکه غرب و آمریکا را نیز به چالش کشیده است.
برای روسیه‌ای که حتی پس از پایان جنگ سرد، روابطش با غرب و آمریکا هرگز عادی و دوستانه نشد، مشاهده پایگاه‌های هسته‌ای آمریکا در اروپای شرقی و کشورهایی که پیش‌تر عضو پیمان ورشو با اتحاد جماهیر شوروی بودند، و همچنین حضور زیردریایی‌های هسته‌ای آمریکا در نزدیکی مرز این کشور در نروژ نگرانی بسیاری ایجاد کرده است.
تحریم‌های اعمال‌شده روی روسیه تاثیرگذار خواهد بود اما به همان اندازه روی اقتصاد جهان نیز تاثیر منفی خواهد گذاشت، چرا که روسیه کشوری بزرگ و قدرتمند است و داد‌و‌ستدهای گسترده‌ای با سایر کشورها از جمله ایالات متحده آمریکا دارد.
در حالی که ایالات متحده آمریکا و سران کشورهای عضو ناتو می‌گویند برای اوکراین و مردم بی‌پناهش نگران و از خونریزی و جنگی تمام‌عیار در شهرهای بزرگ این کشور بیمناک‌اند، روز جمعه ۴ مارس، درخواست رئیس‌جمهوری اوکراین برای ایجاد منطقه پرواز ممنوع را رد کردند. ناتو به‌صراحت گفت از اوکراین حمایت و به کمک‌هایش ادامه می‌دهد اما برای دفاع از این کشور، وارد جنگ با روسیه نمی‌شود.
قیمت جهانی نفت رو به افزایش گذاشته است و اتحادیه اروپا نگران قطع صادرات گاز و نفت از روسیه است. ایالات متحده آمریکا نیز قادر به تحریم خرید نفت از روسیه نیست و همچنان، حتی در شرایط فعلی، به واردات نفت از روسیه ادامه می‌دهد.
اما تحریم‌های فلج‌کننده غرب سراغ کشتی‌های تفریحی میلیاردرهای روس رفته یا فوتبالیست‌ها و ورزشکاران روسیه را هدف گرفته است که هیچ دخالتی در سیاست ندارند، یا گربه‌های روس در اقدامی «فلج‌کننده» تحریم شده‌اند و از رقابت در مسابقات زیبایی گربه‌های جهان بازمانده‌اند.
تحریم‌ها و انزوایی که غرب از آن دم می‌زند با حمایت تمام کشورهای جهان مواجه نشده است. چین و هند در این صف قرار نگرفته‌اند و کشورهای منطقه نیز که در چند سال گذشته، شاهد سیاست‌بازی‌های غرب و ایالات متحده آمریکا و تغییر راهبرد آن‌ها در منطقه بوده‌اند، سیاستی بی‌طرفانه اتخاذ کرده‌اند. اتخاذ موضع بی‌طرفانه نیز سیاستی معنادار است و امتناع از افزایش تولید نفت در اوپک برای کمک به کاهش قیمت نفت، آن‌گونه که مطلوب ایالات متحده آمریکا و شرکای غربی‌اش باشد، موید این سیاست است.
پوتین اوکراین را خواهد گرفت اما به همین دستاورد اکتفا نمی‌کند. او اطمینان حاصل خواهد کرد که مراکز هسته‌ای اوکراین هرگز توانایی تولید بمب هسته‌ای نخواهند داشت و از آن مهم‌تر، هنگام مذاکره، پیش‌شرط‌های دیگری نیز دارد و از ناتو درخواست خواهد کرد سلاح‌های هسته‌ای‌اش را از کشورهای اروپای شرقی و نزدیکی مرزهای روسیه خارج کند.
برای روسیه پذیرفتنی نخواهد بود که از دروازه‌های نزدیک به مرزهایش در معرض تهدید غرب قرار بگیرد. کشورهای آسیای میانه یکی از این دروازه‌ها و دیگر دروازه‌ها اوکراین و بلاروس‌اند. این سیاست از دوره پطر کبیر وجود داشته است و روس‌ها نه وجود دولت مخالف در این کشورها را تحمل می‌کنند، و نه دولتی را که به روسیه نزدیک نباشد بر‌می‌تابند.
در سال ۲۰۱۸، در مصاحبه‌ای مطبوعاتی از پوتین در مورد احتمال بروز جنگ جهانی سوم پرسیده شد. او پاسخی عجیب اما پرمعنا داد.
رئیس‌جمهوری روسیه با نقل‌قولی از آلبرت اینشتین، چنین پاسخ داد: «نمی‌دانم در جنگ جهانی سوم با چه سلاح‌هایی خواهند جنگید، اما جنگ جهانی چهارم جنگ سنگ و چماق خواهد بود.»
به این مفهوم که اگر قدرت‌های جهان در این مقطع دست به استفاده از سلاح هسته‌ای ببرند، تمدن نابود خواهد شد و جنگ بعدی جنگی خواهد بود به شیوه بدوی و بشر به دوران پیش از تاریخ باز خواهد گشت.
