هشدار طالبان به خانواده‌های قربانیان: «بگویید کار داعش بود»‏

طالبان خانواده‌های کارکنان واکسیناسیون را که در قندوز و تخار کشته شدند تهدید به سکوت کردند

طالبان در بیست سال گذشته، تزریق واکسن فلج اطفال را در بخش‌هایی از مناطق زیر سلطه خود ممنوع کرده بودند- Mohd RASFAN / AFP

خدیجه ۱۸ ساله، تازه امیدوار شده بود که زندگی‌اش دوباره رنگ خواهد گرفت. او پس از آن که خبرهایی درباره احتمال باز شدن مدارس دخترانه خواند، سراغ مدرسه و هم‌کلاس‌هایش را گرفت. وقتی با مدیر مدرسه تماس گرفت، خبرهای خوب دیگری نیز شنید. از او خواسته شد برای واکسینه کردن کودکان در روستاها به تیم واکسیناسیون فلج اطفال بپیوندد. خدیجه که قبلا با کار واکسیناسیون از طریق خواهرش که در این زمینه تجربه داشت، تا حدی آشنا شده بود، از این پیشنهاد استقبال کرد. خدیجه با خانواده‌اش در شهرستان امام صاحب استان قندوز، در شمال شرقی افغانستان زندگی می‌کرد. او تصور کرد که خستگی شش ماه گذشته که حاصل مقررات سخت‌گیرانه طالبان علیه زنان است، ممکن است با کار در تیم واکسیناسیون جبران شود.

شامگاه روز چهارشنبه چهارم اسفند (۲۳ فوریه)، مسئولان محلی گروه طالبان در شهرستان خان‌آباد با چند تن از کارمندان برنامه تزریق واکسن فلج اطفال تماس گرفتند و از آنان خواستند که بدون نگرانی به کارشان ادامه دهند. همچنین، از آنان پرسیده شد که قصد دارند فردا به کدام روستاها برای تزریق واکسن بروند.

در روزهای پیشین، فرماندهان محلی طالبان چند تن از اعضای تیم واکسن را تهدید کرده بودند و از آنان خواسته بودند به این کار پایان دهند.‌ ولی کسی که شامگاه روز چهارشنبه تماس گرفت، به همه اطمینان داد که بدون نگرانی سر کار حاضر شوند، چون هیچ‌کس جرئت اقدامی علیه آنان ندارد.

پنجشنبه پنجم اسفند ( ۲۴ فوریه)، خدیجه و شش تن از همراهانش به روستاهای شهرستان امام صاحب سر زدند و ده‌ها کودک را واکسینه کردند. بعدازظهر، زمانی که خدیجه و همراهانش به سمت مرکز شهرستان در حرکت بودند، مردان مسلح تاکسی حامل آنان را در چند قدمی چهارراه مرکزی امام صاحب متوقف کردند. مردان مسلح به همه دستور دادند از خودرو پیاده شوند و کنار دیوار، پشت به آنان بایستند. خدیجه و همراهانش تصور کردند که ممکن است به هدف بازرسی متوقف شده باشند. همه رو به دیوار ایستادند و منتظر ماندند که مردان مسلح کیف‌ها و صندوق‌های حاوی واکسن را بازرسی کنند. اما مردان مسلح به روی آنان آتش گشودند.

مردان مسلح پس از شلیک رگبار گلوله از آنجا فرار کردند. از میان هفت نفر از کارمندان واکسیناسیون، شش نفر، از جمله خدیجه، درجا کشته شدند، و یکی از آنان جان به سلامت برد.

یک عضو خانواده یکی از جان‌باختگان این رویداد که می‌خواهد نامش در گزارش ذکر نشود، به ایندیپندنت فارسی گفت که نخستین تماس پس از وقوع رویداد را خانمی با او گرفت که از رگبار گلوله‌های طالبان جان سالم به در برده بود. این منبع گفت: «حوالی ساعت سه عصر به وقت افغانستان، خانمی که صدایش می‌لرزید و به‌شدت ترسیده بود، با من تماس گرفت و گفت که طالبان در چند قدمی چهارراه مرکزی شهرستان امام صاحب، به ما حمله کردند. او افزود که من زنده‌ام و قصد دارم به سمت کابل فرار کنم، اما بقیه، از جمله خواهر شما، کشته شده است.»

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

این منبع افزود که هنوز چگونگی زنده ماندن آن یک نفر که مسئولیت گروه هفت نفری واکسیناسیون را به عهده داشت روشن نیست، اما ساعتی پس از آن رویداد، آن خانم در حالی که قصد داشت خودش را به کابل برساند، در مرکز شهر قندوز، همراه با برادرش تیرباران شدند.

به گفته این منبع، عاملان حمله به کارمندان واکسیناسیون، پس از آن که آگاهی یافتند یک نفر در رگبار گلوله‌ها زنده مانده و تلاش دارد فرار کند، او را ردیابی کردند و در مرکز شهر قندوز کشتند. هم‌زمان با این، دو کارمند دیگر واکسیناسیون فلج اطفال نیز در تخار کشته شدند. هنوز مشخص نیست که رابطه‌ای میان حمله در قندوز و تخار وجود دارد، یا هر دو حمله جداگانه سازمان‌دهی شده بوده است.

در حالی که در گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌های افغانستان و همچنین در بیانیه‌های چند سازمان بین‌المللی، از جمله صندوق کودکان سازمان ملل متحد، شمار قربانیان هشت نفر ذکر شده است، عضو خانواده یکی از قربانیان می‌گوید که علاوه بر شش نفری که در امام صاحب کشته شدند، دو نفر نیز در مرکز شهر قندوز تیرباران شدند، و دو نفر دیگر نیز در تخار به قتل رسیدند. روز شنبه هفتم اسفند، و دو روز پس کشته شدن آن عده، یک پسر جوان دیگر نیز که عضو تیم واکسیناسیون در شهرستان امام صاحب بود، در مرکز آن شهرستان سر بریده شد. این منبع افزود که این پسر جوان در محل بیمارستان مرکزی شهرستان امام صاحب بازداشت شد و ساعتی بعد، در حالی که سرش بریده شده بود، جسدش در یکی از جاده‌های مرکزی آن شهرستان پیدا شد.

با این حال، طالبان به خانواده‌های کارکنان واکسیناسیون هشدار دادند که از صحبت با رسانه‌ها در این مورد خودداری کنند و اگر خبرنگاری با آنان تماس گرفت، بگویند که عامل این کار گروه داعش خراسان بوده است و گروه طالبان در تلاش ردیابی عاملان این رویداد است.

با گذشت چهار روز از آن فاجعه، جزئیات بیشتر آن هنوز از چشم رسانه‌ها پنهان مانده است. در این مدت، به‌جز واکنش چند سازمان مددرسان غربی مربوط به امور افغانستان، هیچ حرف دیگری در این مورد گفته نشده است.

طالبان با تهدید کردن خانواده‌های قربانیان، جلوی برملا شدن ابعاد این ماجرا را گرفتند. سخنگویان این گروه در صحبت با رسانه‌ها ادعا کردند که عاملان آن رویداد تحت تعقیب‌اند.

طالبان در حالی این رویداد را به داعش نسبت داده‌اند که تا کنون هیچ گزارشی از فعالیت داعش در شهرستان امام صاحب استان قندوز دیده نشده است. قندوز از پایگاه‌های قدیمی و سنتی طالبان است و بخش‌های زیادی از شهرستان امام صاحب نیز از سال‌ها پیش در اختیار طالبان بوده است.

طالبان در بیست سال گذشته، تزریق واکسن فلج اطفال را در بخش‌هایی از مناطق زیر سلطه خود ممنوع کرده بودند و فقط اخیرا بود که پس از مذاکرات میان هیئت‌های سازمان‌های مددرسان و سران طالبان، تزریق این واکسن در افغانستان از سر گرفته شد. افغانستان یکی از کشورهایی است که به علت درگیر بودن در جنگی طولانی و همچنین به سبب فقر گسترده، ویروس فلج اطفال هنوز در آن شایع است و از کودکان قربانی می‌گیرد.