نگاهی به تاریخچه مجمع عمومی سازمان ملل

چه مسائلی در حیطه قدرت مجمع عمومی سازمان ملل است؟

محل برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک/ عکس از ویکی‌پدیا

اولین اجلاس مجمع عمومی

اولین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در دهم ژانویه ۱۹۴۶ در سالن مرکزی کلیسای متدیست لندن برگزار شد که نمایندگان ۵۱ کشور در آن شرکت داشتند. این اجلاس بعد از برگزاری در شهرهای مختلف، در نهایت ۱۴ اکتبر ۱۹۵۲ برای برگزاری هفتمین اجلاس سالانه خود به مقر دائم آن در نیویورک منتقل شد. بحث در مورد تمام مسائل و موضوعات در چارچوب منشور سازمان ملل متحد به استثنای ماده ۱۲، بررسی هر مساله مربوط به حفظ صلح و امنیت بین‌المللی به استثنای مواردی که به شورای امنیت محول شده است؛ انتخاب اعضای سایر ارکان اصلی (انتخاب اعضای غیردائم شورای امنیت، شورای اقتصادی اجتماعی و شورای قیمومت به هنگام ضرورت)، معرفی یا انتخاب اعضای ارکان فرعی خود و هماهنگ کردن فعالیت‌های موسسات تخصصی بخشی از وظایف این مجمع محسوب می‌شود.

عکس از اولین نشست سازمان ملل اکتبر 1946

AFP

انتخاب رئیس اجلاس سالانه مجمع عمومی

رؤسای کشورهای عضو و دولت‌ها اغلب در ابتدای هر اجلاس عادی مجمع عمومی سازمان ملل متحد در خصوص اضطراری‌ترین مسائل بین‌المللی سخنرانی می‌کنند، سپس سایر مسائل در کمیته‌های مجمع بررسی می‌شوند. بر اساس قطعنامه۱۹۹۰ مصوب ۱۹۶۳برای تضمین رعایت برابری جغرافیایی هر ساله رئیس مجمع به نوبت از میان پنج گروه از کشورهای آفریقایی، آسیایی، اروپای شرقی، آمریکای لاتین و کارائیب، اروپای غربی و سایر دولت‌ها انتخاب می‌شود. مجمع عمومی برای اجلاس هفتاد و چهارم سفیر نیجریه را به عنوان ریاست این مجمع برگزیده است.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد، رکن اصلی، جهانی و مشورتی سازمان ملل متحد است و همه کشورهای عضو در آن نماینده دارند و هر عضو سازمان ملل متحد در مجمع دارای یک حق رأی است. مجمع عموی سالیانه نشست خود را از ماه سپتامبر تا دسامبر یا ژانویه برگزار می‌کند و در موارد استثنایی به درخواست شورای امنیت یا به درخواست یک عضو که مورد موافقت اکثریت اعضا باشد، دوره‌های اجلاسیه فوق‌العاده تشکیل خواهد داد. مجمع عمومی سازمان ملل یکی از مهم‌ترین ارکان مشورتی سازمان ملل و یکی از شش ارگان اصلی این سازمان است که تصمیم‌گیری‌ها درباره مسائل مهم مربوط به صلح و امنیت جهان در آن انجام می‌شود.

تصمیم‌ها و قطعنامه‌های مجمع عمومی معمولاً جنبه اعلامی یا توصیه‌ای دارند اما برخی از این قطعنامه‌های اعلامی با گذشت زمان و تکرار تا حدود زیادی برای کشورهای عضو به‌طور ضمنی الزام‌آور می‌شوند.

MONIKA GRAFF / GETTY IMAGES NORTH AMERICA / AFP

 

نشست مجمع عمومی سازمان ملل کجا برگزار می‌شود؟

نشست مجمع عمومی سازمان ملل از اکتبر 1952 تاکنون هر ساله در مقر دائمی سازمان ملل در نیویورک برگزار می‌شود.

چه کسانی در این نشست شرکت می‌کنند؟

سران یا نمایندگان 193 کشور عضو سازمان ملل در این نشست حضور می‌یابند. هر نماینده یک هیئت به همراه خود می‌آورد تا در تصمیم‌گیری‌های سیاسی به او کمک کند.

تصمیمات مجمع عمومی سازمان ملل چگونه اتخاذ می شوند؟

مجمع عمومی سازمان ملل تنها ارگانی از این سازمان است که همه کشورهای عضو از نقشی برابر یعنی «یک کشور، یک رای» برخوردار هستند. رأی‌گیری‌هایی که درباره مسائل مهمی مثل بودجه یا امنیت است نیاز به کسب دو سوم آرا دارد. این درحالی است که برای تصمیم‌گیری درباره مسائل دیگر کسب اکثریت آرا کافی است. به تازگی مجمع عمومی سازمان ملل در تلاش است به جای تکیه بر آرا نمایندگان، به یک اتفاق نظر برسد. در نتیجه رئیس مجمع عمومی می‌تواند پس از مشورت با یک هیئت مناسب، بدون رأی‌گیری درباره یک مسئله تصمیم‌گیری کند.

چه مسائلی در حیطه قدرت مجمع عمومی سازمان ملل است؟

مجمع عمومی می‌تواند به کشورهای عضو درباره مسائل مختلف بین‌المللی توصیه‌هایی ارائه کند و آغازگر اقدامات مختلف بین‌المللی در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، حقوقی و بشردوستانه باشد. مجمع عمومی سازمان ملل همچنین این اقدامات را می‌تواند انجام دهد:

- بررسی و تصویب بودجه سازمان ملل

- انتخاب اعضای غیردائمی شورای امنیت سازمان ملل

- گفتگو و بحث درباره مسائل مربوط به امنیت و صلح جهانی و مسائل مربوط به منشور سازمان ملل؛ مگر اینکه شورای امنیت در حال حاضر مشغول بررسی آن باشد.

- آغاز مطالعه و پژوهش درباره مسائل مختلف بین‌المللی

- ارائه پیشنهاداتی برای ایجاد صلح در مسائل مختلف

- بررسی گزارش‌هایی که از نهادهای دیگر دریافت کرده است

ترتیب سخنرانان چگونه تعیین می‌شود؟

یکی از ابهام‌انگیزترین بخش‌های مجمع سالانه عمومی سازمان ملل، ترتیب سخنرانان است که قاعده حقوقی خاصی برای آن وجود ندارد و هر آنچه هست، به شکل عرف میان کشورها متداول شده است. برزیل به طور سنتی اولین کشوری است که در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی می‌کند. در سال 1947 وزیر سابق خارجه برزیل ریاست اولین جلسه ویژه مجمع سازمان ملل و دومین جلسه مجمع عمومی را بر عهده گرفت. از آن به بعد برزیل اولین کشوری بوده است که در مجمع عمومی سازمان ملل به سخنرانی می‌پردازد. به علاوه، در زمانی که نماینده دائم یک کشور برای سخنرانی مقامات خود در سازمان ملل به دبیرخانه این سازمان مراجعه می‌کند، از او خواسته می‌شود با مشورت با مقامات کشور خود هر چه زودتر سه اولویت شرایط سخنرانی خود را تعیین کنند.  ابتدا کشورهای عضو و بعد از آن کشورهای ناظر مانند فلسطین سخنرانی می‌کنند. دیگر نهادها هم می‌توانند در آخر جلسه سخنرانی خود کنند. سخنرانی‌ها بر اساس نوع درخواست مقامات در لیست سخنرانی قرار خواهند گرفت و گاهی اوقات هم به خاطر تعدد سخنران‌ها، قرعه‌کشی می‌شود. در کل، قوانین مدونی درباره ترتیب سخنرانی‌های سران کشورهای مختلف در مجمع عمومی سازمان ملل وجود ندارد و بنا به شرایط مختلف و ضرورت‌ها صورت می‌گیرد.

*منبع https://www.un.org/ga/