انتشار خبر مصوبه کمیسیون تلفیق مبنی بر امکان خرید خدمت سربازی، واکنش‌های گسترده‌ای در فضای مجازی به دنبال داشت. بسیاری این مصوبه را مغایر با عدالت اجتماعی دانستند و برخی دیگر آن را راهکاری برای حل مشکل سرباز فراری‌ها و غایبان عنوان کردند؛ اما فصل مشترک دو گروه در مورد سربازی یک چیز بود «نجات از اتلاف عمر».

روز گذشته رحیم زارع، سخنگوی کمیسیون تلفیق، از امکان خرید خدمت سربازی مشمولانی خبر داد که بیش از ۵ سال غیبت داشته‌اند و در ادامه افزود اولویت با افراد متاهل و بالای ۳۵ سال است. به این ترتیب، به گفته زارع، با رعایت اصل ۱۱۰ قانون اساسی و در راستای «توجه به امر مقدس استحکام خانواده و فرزندآوری»، امکان خرید سربازی فراهم شده است.

بر این اساس، افراد با پرداخت مبالغ مشخص‌شده، کارت معافیت از خدمت در زمان صلح دریافت می‌کنند. به‌موجب این مصوبه، دارندگان مدرک کاردانی و پایین‌تر با پرداخت ۲۵۰ میلیون تومان، دارندگان مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد با پرداخت ۴۰۰ میلیون تومان و دارندگان مدرک پزشکی عمومی و دکتری تخصصی تمام رشته‌ها با پرداخت ۶۰۰ میلیون تومان به‌حساب خزانه کل کشور، می‌توانند سربازی خود را بخرند. 

رقم‌های بالایی که کمیسیون تلفیق برای فروش سربازی در نظر گرفته امکان خرید برای بسیاری از افراد را سلب می‌کند. در واقع بخش بزرگی از طبقه متوسط و طبقه فرودست جامعه حتی اگر قصد خرید سربازی را داشته باشند، باز هم نمی‌توانند مبلغ مورد نیاز برای خرید سربازی را فراهم کنند.

مرتضی گلپور، روزنامه‌نگار در همین زمینه در حساب توییتر خود نوشت: «هنوز تبعیض تلخ خرید سربازی یادم است: از مرحله تحویل دفترچه تا دوره آموزشی. در مرکز آموزشی ارتش در سمنان ما رو جدا کردند، ما دائمی‌ها ۲ ماه در پادگان بودیم، آن‌هایی که باباهاشون خدمت رو خریدند، بعد یک ماه آموزشی نیم بند، رفتند. اول دولت اصلاحات بودجه نداشتند، خدمت رو یک میلیون و خورده‌ای می‌فروختند.»

کاربر دیگری با انتقاد از قانون اخیر نوشت: «باید به‌جای سازمان وظیفه عمومی، این‌گونه بنویسید: «سازمان وظیفه مستضعفین» تبعیض فاحش! ایران بهشت پولدارها است!»

فرد دیگری که خودش تجربه تبعیض در فروش سربازی را داشته است، در این مورد نوشت: «حدود سال‌های ۷۹ و ۸۰ بود، هم‌زمان با سن سربازیم قانون خرید خدمت مصوب شد. آن موقع در حدود ۱۱ م تومان هزینه داشت. از کلاس ۴۲ نفری‌مان ۲ نفر خریدند و باقی همه اعزام شدیم، وقتی سربازی تمام شد، یکی از آن ۲ نفر تاجر شده بود و آن یکی بعد از تحصیل ناقص در دانشگاه آزاد به آمریکا رفت. من و ۳۹ نفر دیگر ماندیم پشت در کنکور مانند خیلی‌های دیگر، بدون آینده، بدون امید و با انباشتی از آرزوها... حالا بعد از ۲۰ سال باز هم ۲ نفر از آن کلاس با پرداخت ۴۰۰ میلیون سربازی‌شان را می‌خرند و بلافاصله با از مملکت می‌روند، من و ۳۹ نفر دیگر باید بجنگیم برای بقا...»

این روزها که تب مهاجرت از ایران تند شده و بسیاری از جوانان به آب و آتش می‌زنند تا از کشور خارج شوند، مسئله اخذ پاسپورت برای مشمولان خدمت سربازی بسیار مهم شده است. از این رو برخی از کاربران که از قضا عضو طبقه متوسط هستند و مرفه هم نیستند، این مصوبه را راهی برای حل مشکل دریافت پاسپورت دانستند.

از طرفی برخی دیگر هم بر سر اینکه آیا با این قیمت می‌توان سربازی را خرید و یک زندگی ساده در ایران داشت، به بحث پرداختند. برای مثال، با تقسیم ۴۰۰ میلیون بر ۲۱ ماه خدمت، هزینه خرید هر ماه خدمت سربازی برای یک لیسانسه ۱۹ میلیون تومان محاسبه شده است. این در حالی است که گفته می‌شود قرار است سربازان از سال آینده ماهی ۵ میلیون حقوق دریافت کنند. اگرچه خبر حقوق ۵ میلیونی به سربازان هنوز تایید نشده است.

با این حال برخی کاربران هم با بررسی میزان دستمزدها و درآمدها در ایران معتقد بودند که خرید خدمت به وضعیت درآمد و شغل فرد بستگی دارد.

کاربری در این باره نوشت: «من که آن‌چنان از این قانون ناراضی نیستم. لیسانسم ندارم. دانشگامو نصفه نیمه گذاشتم. گمونم همون کاردانی معمولی باشه واسم و الان ۵ ساله که سر نداشتن پاسپورت نمیتونم از این خراب شده برم. ۲۵۰ میلیون ندارم ولی الان یه هدفی دارم که ۲۵۰ میلیون تومان جور کنم پاسم اوکی شه فقط برم از این خراب شده»

فردی که خود را یک سرباز غایب معرفی کرده، در این باره نوشت: «من متاهل با فرزند کلی تخفیف و میتونم با گرفتن مدرک دانشگاهیم شغل بهتری داشته باشم نهایتا ماشین زیر پام میفروشم.»

پیش‌تر مجلس شورای اسلامی طرحی با عنوان «تسهیلات خرید سربازی» را تصویب کرده بود که به‌موجب آن، مشمولان غایب خارج از کشور که ۵ سال از زمان فراخوان آن‌ها به خدمت می‌گذرد، می‌توانند با پرداخت ۱۵ هزار یورو، خدمت سربازی خود را بخرند تا بتوانند به‌راحتی به ایران رفت‌و‌آمد داشته باشند.

بر اساس اعلام اداره کل سرمایه انسانی ستاد کل نیروهای مسلح ایران، تعداد مشمولان غایب از خدمت در مجموع دو میلیون و ۹۰۰ هزار نفر است، اما این نهاد تعداد دقیق مشمولان غایب ساکن خارج از کشور را اعلام نکرده است.

حالا مشخص نیست که از این تعداد چند نفر توان خرید خدمت سربازی را دارند. خصوصا که از زمان اعلام این خبر، بسیاری معتقدند دولت تلاش می‌کند تا بخشی از کسری بودجه‌اش را از طریق فروش خدمت سربازی جبران کند.

با این حال، غلامرضا رحیمی‌پور، رئیس اداره سرمایه انسانی سرباز ستادکل نیروهای مسلح، در گفت‌وگو با تسنیم گفته است: «ستادکل نیروهای مسلح به‌طور کلی با خرید سربازی موافق نیست زیرا این کار (خرید سربازی) در سال ۹۶ با دو هدف‌گذاری انجام شد؛ نخست اینکه از تعداد غایبان کاسته شود که متأسفانه تعداد غایبان در چند سال گذشته مضاعف شد و بیشتر از پیش‌بینی‌ها بود یعنی غیبت مشمولان سربازی توسعه یافت.»

علی رغم اینکه افکار عمومی از لغو سربازی اجباری حمایت می‌کند، اما دولت و نیروهای مسلح هیچ‌گاه به این موضوع توجه نکرده است. استدلال آن‌ها هم این است که نظام توان پرداخت هزینه ارتش حرفه‌ای را ندارد و سربازی کمبود نیروی انسانی آن را جبران می‌کند.

در زمان انتخابات نیز گروهی از کاربران فضای مجازی که وابسته به کاندیدایی خاص از اعضای سپاه پاسداران بودند، به تبلیغ حذف سربازی اجباری پرداختند.

برخی معتقدند که این طرح در صورت تحقق، به گسترش هرچه بیشتر نیروی انسانی رسمی در سپاه منجر خواهد شد و به همین دلیل این کمپین از سوی بخش‌هایی از سپاه حمایت می‌شود. با این وجود، هنوز سربازی اجباری در میان نیروهای مسلح ایران طرفداران جدی دارد.

مشخص نیست که طرح حذف سربازی اجباری چه زمانی در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد. فعلا موافقان و مخالفان این طرح در فضای مجازی و رسانه‌ها با استفاده از امکانات عمدتا سازمانی و رسمی به انتقاد از یکدیگر مشغولند و باید دید که نتیجه این نزاع به حذف سربازی اجباری می‌انجامد یا تداوم آن.