پاتریشیا گاسمن، معاون بخش آسیا در سازمان دیده‌بان حقوق بشر، به ایندیپندنت فارسی گفت، گزارش اخیر این سازمان که از کشتار نیروهای امنیتی دولت پیشین افغانستان به دست طالبان پرده برداشت، نگرانی‌های عمیقی برانگیخته است و دولت‌ها باید فشار بیشتری روی طالبان وارد کنند تا جلو نقض گسترده حقوق بشر در افغانستان گرفته شود.

سازمان دیده‌بان حقوق بشر مستقر در نیویورک، روز نهم آذر یک گزارش تحقیقی با عنوان «برای امثال تو هیچ بخششی وجود ندارد» منتشر کرد که در آن به پرونده‌های بازداشت، قتل، و ناپدید ساختن‌های اجباری نیروهای نظامی و امنیتی دولت پیشین افغانستان به دست طالبان پرداخته است. این گزارش در نتیجه مصاحبه با بازماندگان قربانیان، افراد بازداشت شده، و پاسخ طالبان به این رویدادها، در ۳۱ صفحه منتشر شده است.

دکتر پاتریشیا گاسمن که به عنوان معاون بخش آسیا در سازمان دیده‌بان حقوق بشر کار می‌کند، در گفت‌وگو با ایندیپندنت فارسی می‌گوید: «چالش عمده طالبان این است که چگونه از اقدامات انتقام‌جویانه فرماندهانی که بیست سال در برابر نیروهای امنیتی دولت پیشین افغانستان جنگیده‌اند، جلوگیری کنند. در سال‌های گذشته آن‌ها اجازه داشتند دست به هر اقدامی بزنند و این‌که اکنون جلو آنان گرفته شود، یک چالش واقعی است.»

پس از نشر گزارش تحقیقی سازمان دیده‌بان حقوق بشر، آمریکا و بیست کشور دیگر غربی، در یک پیام مشترک، از اقدامات انتقام‌جویانه نیروهای طالبان در برابر نیروهای نظامی و انتظامی دولت پیشین افغانستان ابراز نگرانی کردند و از رهبری این گروه خواستند در این زمینه تحقیق کند. آمریکا و متحدان غربی‌اش از طالبان خواستند تا به عفو عمومی اعلام شده و تعهدات‌شان در قبال حفظ جان و مال مردم پایبند بمانند و از نقض گسترده حقوق بشر جلوگیری کنند.

پاتریشیا گاسمن در مورد نگرانی کشورها از کشتارها در افغانستان که پس از نشر گزارش سازمان دیده‎بان حقوق بشر ابراز شده است، گفت: «پس از نشر این گزارش، کشورهای زیادی ابراز نگرانی کردند و شماری از هیئت‌های سیاسی، از جمله یک مقام آلمانی، در ملاقات با رهبران طالبان، در این مورد با آنان بحث کردند. ما از این اقدامات استقبال می‌کنیم، اما باید فشارهای بیشتری بر طالبان وارد آید تا از نقض گسترده حقوق بشر در افغانستان جلوگیری شود.»

در همین حال، روز گذشته، یکشنبه ۱۴ آذر، عبدالقهار بلخی، سخنگوی وزارت خارجه طالبان، با نشر توییتی گفت که طالبان متعهدند تا عفو عمومی اعلام شده را اجرا کنند و اگر یک عضو این گروه آن فرمان را نقض کند، مجازات خواهد شد. سخنگوی وزارت خارجه طالبان، این پیام را در پاسخ به اعلامیه‌ آمریکا و بیست کشور دیگر که از اقدامات انتقام‌جویان طالبان و نقض عفو عمومی ابراز نگرانی کرده‌اند، منتشر کرد.

پاتریشیا گاسمن، معاون بخش آسیا در سازمان دیده‌بان حقوق بشر که بیش از ۳۰ سال در افغانستان کار کرده است، می‌گوید مطمئن نیست که طالبان به وعده‌‌های خود عمل کنند. خانم پاتریشیا می‌افزاید: «مطمئن نیستم طالبان به آنچه می‌گویند عمل کنند. در گذشته نیز آن‌ها وعده‌هایی داده‌اند، اما خلاف آن عمل کرده‌اند.»

گزارش تحقیقی دیده‌بان حقوق بشر با تمرکز بر چهار استان قندوز، قندهار، هلمند، و غزنی تهیه شده است و با بازماندگان قربانیان در آن چهار استان مصاحبه شده است. بر اساس این گزارش، تنها در همین چهار استان، بیش از ۱۰۰ عضو نیروهای نظامی دولت پیشین افغانستان، بازداشت، اعدام، یا ناپدید شده‌اند.

پاتریشیا گاسمن می‌گوید، اتفاقات مشابه در سایر شهرها و مناطق افغانستان نیز رخ داده است و پژوهشگران سازمان دیده‌بان حقوق بشر، قربانیان چهار استان مذکور را صرفا به عنوان نمونه، برجسته کرده‌اند. او می‌گوید، به عنوان نمونه، وقایع مشابهی نیز از سوی افراد وابسته به طالبان در استان خوست، جایی که تلاش برای مبارزه با داعش نیز در جریان است، رخ داده است.

نگرانی از زندان‌های طالبان

با این حال، دکتر پاتریشیا گاسمن می‌گوید نگرانی‌های عمیقی در مورد زندان‌های طالبان نیز در بین است، چون شماری از افرادی که در بیش از سه ماه گذشته بازداشت و ناپدید شده‌اند، در زندان‌ها نگهداری و شکنجه می‌شوند. گاسمن می‌گوید، تا کنون هیچ‌گونه دسترسی به زندان‌های طالبان ممکن نبوده است و گزارش دقیقی از این که طالبان زندانیان را چگونه شکنجه می‌کنند، وجود ندارد. او می‌افزاید، سازمان دیده‌بان حقوق بشر تلاش دارد تا به زندان‌های طالبان در افغانستان دسترسی یابد و از وضعیت زندانیان نیز آگاه شود. 

این پژوهشگر امور حقوق بشر می‌گوید، سازمان ملل باید باید اقدامات موثری برای جلوگیری از رویدادهای ضد حقوق بشری در افغانستان انجام دهد و از جمله زمینه را برای تحقیق در مورد نقض گسترده حقوق بشر در افغانستان فراهم سازد.

با آن که دو روز پس از مسلط شدن طالبان بر افغانستان، رهبری این گروه عفو عمومی صادر کرد، اما در طول بیش از سه ماه که از سلطه این گروه بر افغانستان می‌گذرد، موارد متعددی از بازداشت، اعدام، شکنجه، و ناپدید شدن نیروهای نظامی پیشین به دست طالبان، گزارش شده است. در مواردی نیز اعضای خانواده‌های نیروهای نظامی و انتظامی دولت پیشین افغانستان، توسط طالبان بازداشت و زندانی شده‌اند. اقدامات انتقام‌جویانه و نقض گسترده حقوق بشر توسط طالبان در حالی انجام می‌شوند که رهبران این گروه به شدت برای به‌دست آوردن مشروعیت سیاسی در سطح جهان تلاش می‌کنند. سازمان ملل و شماری از کشورهای جهان به تکرار گفته‌اند که پیش‌شرط به رسمیت شناختن دولت طالبان، رعایت حقوق بشر، پایبند بودن به تعهدات حقوق بشری، خودداری از نقض حقوق زنان، و شکل‌گیری دولت فراگیر است؛ امری که در سه ماه گذشته، در افغانستان رخ نداده است.