شکست طرح همه‌پرسی‌ زودهنگام بوریس جانسون

نخست‌وزیر بریتانیا هم‌حزبی‌هایی که علیه او رای دادند را اخراج کرد

JESSICA TAYLOR / UK PARLIAMENT / AFP

کشمکش در دومین روز کاری (چهارشنبه) پارلمان بریتانیا تا جایی ادامه داشت که نخست وزیر درخواست همه‌پرسی پیش از موعد را مطرح کرد. این درخواست پس از آن مطرح شد که یک روز پیش از این، نمایندگان مجلس عوام لایحه ی "منع برگزیت بدون توافق" را به تصویب رسانده بودند.

از زمانی که بوریس جانسون رهبری حزب محافظه‌کار و به دنبال آن نخست‌وزیری بریتانیا را به دست گرفت، به موضوع خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا چه با توافق چه بدون آن در پایان ماه اکتبر به طور مداوم اصرار کرد. همین اصرار او و عدم تلاش  برای به دست آوردن توافق جدیدی با آنها، موجی از انتقاد و نگرانی را علیه او ایجاد کرد. به خصوص که با گذشت زمان، موضوع عدم توافق با اتحادیه اروپا پس از برگزیت موجب کاهش ارزش پوند در مقابل دلار و یورو شد. در همین اثنا ، گزارش‌هایی به رسانه‌ها درز کرد، مبنی بر اینکه برگزیت بدون توافق به طور قطع به روی موضوعاتی مانند مواد دارویی و غذایی اثر منفی خواهد گذاشت و همچنین عدم توافق در مورد مرز ایرلند شمالی نیز به اعتراضات خیابانی کشیده خواهد شد.

این گزارش به سرعت از سوی افراد مرتبط در کابینه دولت تکذیب و اطلاعات آن قدیمی خوانده شد.

از طرف دیگر، نخست‌وزیر در جلسه‌های کشورهای گروه 7 نیز شرکت کرد، اما باز خبری مبنی بر توافق جدیدی با اتحادیه اروپا در میان نبود.

همزمان با نزدیک شدن  به آغاز کار پارلمان پس از تعطیلات تابستانی، بوریس جانسون در اقدامی بی‌سابقه درخواست تمدید مجدد تعطیلات تابستانی پارلمان را مطرح کرد. این درخواست تقدیم ملکه بریتانیا شد و مورد تصویب او قرار گرفت. اگر چه نقش قبول ملکه در قوانین این کشور حالت تشریفاتی دارد.

این اقدام بوریس جانسون آتش اختلاف نظر او با بقیه احزاب مخالف را شعله ور کرد و در این میان نه تنها اعضای احزاب مخالف مقابل او قرار گرفتند، بلکه تعدادی از افراد با سابقه و رده بالای حزب محافظه‌کار  نیز در سمت مقابل نخست‌وزیر قرار گرفتند.

روز سه‌شنبه موضوع لایحه منع خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا در حالی در صحن علنی مجلس عوام مطرح شد که اعضای نمایندگان حزب محافظه‌کار 319 نفر در مقابل 320 نفر از بقیه احزاب مخالف روبروی هم قرار گرفته بودند.

تا قبل از شروع جلسه، اعضای حزب محافظه کار 320 نفر بود اما در میانه جلسات دکتر فلیپ لی یکی از اعضای حزب محافظه کار به حزب لیبرال دموکرات پیوست. بنابراین بوریس جانسون با تصور اینکه حزبش تنها یک نفر کمتر از طرف مقابل دارد همچنان بر موضع خود پافشاری میکرد.

اما در پایان رای گیری تعداد رای دهندگان مثبت برای تصویب این لایحه همه را شگفت زده کرد. در کمال ناباوری  بیست و یک نفر از اعضای حزب محافظه کار هم به لایحه منع خروج بدون توافق از اتحادیه اروپا رای مثبت داده بودند.

به بیان روشن تر، رای آنها بر خلاف دولت و رهبر حزب شان بود. این اقدام در روز بعد، چهارشنبه ، با واکنش تند بوریس جانسون همراه شد و تمامی آنها را از حزب اخراج کرد.

اخراجی ها از حزب محافظه کار چه کسانی هستند؟

جدایی این افراد از حزب محافظه‌کار، هم به دلیل نوع برخورد با آنها و هم به دلیل سابقه‌ای که همه آنها در دنیای سیاست داشتند، مورد توجه مردم و رسانه ها قرار گرفت. در میان آنها نام نیکلاس سومز، نوه دختری چرچیل به چشم می‌خورد. او که بیشتر عمر خود را نماینده مجلس عوام و عضو ثابت حزب محافظه کار بوده است، حالا از حزب‌اش کنار گذاشته شده است. خود او در مصاحبه‌ایی با صدایی پر اندوه از این اتفاق اظهار تاسف کرد و گفت که هرگز فکر نمی‌کرده است که در سال‌های آخر عمر کاری‌اش با موضوع اخراج از حزب مواجه شود. همچنین او به موضوع عدم توافق جدید با اتحادیه اروپا اشاره  و بوریس جانسون را به کم کاری در این رابطه متهم کرد.

از دیگر افراد اخراج شده می‌توان به فلیپ هاموند و روری استوارت اشاره کرد که هر دو تا همین چند وقت پیش وزیر کابینه خانم ترزا می بودند. جالب‌تر اینکه روری استوارت پیامک اخراج از حزب را در حالی دریافت کرد که به عنوان سیاستمدار سال از طرف مجله جی کیو برگزیده و در حال دریافت جایزه اش بود.

اگر چه این افراد،از سوی بوریس جانسون و هم حزبی‌هایشان مورد شماتت قرار گرفتند ،اما در لحظات نفس گیری که امکان بروز بحران در این کشور می‌رود آنها در نظر  مردم محبوب و قابل ستایش شدند. چرا که آنها نشان دادند، در مواجه با دو راهی‌ها هرگز منافع ملی را فدای منافع شخصی شان نمی‌کنند.

درخواست همه پرسی پیش از موعد

روز چهارشنبه در چندین دور ، جزییات بیشتری از لایحه منع خروج بدون توافق از اتحادیه اروپا در مجلس مطرح و به رای گذاشته شد که هر بار با اکثریت احزاب مخالف جزییات و اصلاحات آن مورد پذیرش قرار گرفت.

سپس در ساعات پایانی روز چهارشنبه، نخست وزیر درخواست همه‌پرسی مجدد را برای  نیمه ماه اکتبر مطرح کرد. او در سخنانش مقابل نمایندگان، به نوعی رهبران احزاب مخالف مانند جرمی کوربین را مورد خطاب قرار داد و گفت: مردم باید در همه پرسی تعیین کنند که کدام یک از ما باید خروج از اتحادیه اروپا را رقم بزند.

او سخنان خود را در حالی مطرح می کرد که همچنان معتقد بود نمایندگان نه تنها به پیشرفت کشور کمکی نخواهند کرد، بلکه با ایجاد موانع این چنینی موجب به تعویق انداختن برگزیت و در نتیجه رکود اقتصادی کشور خواهند شد.

در مقابل جرمی کوربین از او خواست که توضیح بدهد چگونه اقلام ضروری زندگی مردم بعد از برگزیت بدون توافق با رشد ناگهانی قیمت و تورم مواجه نخواهد شد. در حقیقت این موضوع را بارها اقتصاد‌دانان به دولت تذکر داده‌اند ،اما تا کنون هیچ آمار روشنی از سوی دولت منتشر نشده است.

در خصوص موضوع همه‌پرسی، تمام احزاب مخالف مانند موضوع لایحه اخیر با هم نظر مشترک ندارند و به طور مثال قبل از رای گیری، اعضای حزب ملی اسکاتلند، به وضوح از موضوع همه‌پرسی استقبال کردند. اگر چه نه به عنوان حمایت از دولت بلکه آنها از همان ابتدا با موضوع برگزیت کاملا مخالف بودند و این‌بار هم آنها امیدوار هستند که در برگزاری یک همه‌پرسی دیگر موضوع برگزیت کاملا حذف شده و بریتانیا بتواند همچنان یکی از اعضای اتحادیه اروپا باقی بماند.

در نهایت موضوع درخواست همه پرسی زود هنگام از طرف بوریس جانسون به رای اعضای مجلس عوام گذاشته شد و بوریس جانسون که به حداقل 434 رای برای پیروزی  نیاز داشت با به دست اوردن تنها 298 رای، با شکست طرح‌اش مواجه شد.

در پایان روز، رهبران حزب مخالف دولت از بورس جانسون خواستند که به  مهم‌ترین وظیفه‌اش که به دست آوردن توافق با اتحادیه اروپا است عمل کند و با چشم پوشی از آن  بریتانیا را وارد بحران های سیاسی ، اقتصادی نکند.