پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان، روز دوشنبه در واتیکان با ژان کاستکس، نخست‌وزیر فرانسه، دیدار کرد. این در حالی است که گزارش‌هایی در مورد آزار گسترده کشیش‌های کاتولیک به کودکان، در فرانسه منتشر شده است. 

دلیل دیدار آقای کاستکس اما نه این فجایع، که بزرگداشت صدمین سالگرد احیای روابط دیپلماتیک بین واتیکان و فرانسه است. روابط فرانسه و واتیکان به دست‌کم قرن پنجم میلادی بازمی‌گردد. اما پس از اتخاذ سیاست لائیسیته مبنی بر جدایی کلیسا از دولت در فرانسه در اوایل قرن بیستم، رهبر وقت واتیکان، پاپ پیوس دهم، دست به قطع روابط زد. 

نخست‌وزیر فرانسه با هدیه‌ای نامعمول به واتیکان آمده بود. او که از اهل فوتبال بودن اولین پاپ آرژانتینی تاریخ خبر داشت، برایش پیراهن تیم «پاری سن ژرمنِ» پاریس را آورده بود با امضای لیونل مسی، از مشهورترین ستاره‌های فوتبال جهان و هم‌وطن پاپ فرانسیس. کاستکس پس از ۳۵ دقیقه دیدار خصوصی با پاپ، آن پیراهن شماره ۳۰ قاب‌شده را به پاپ داد.

فرانسیس ۸۴ ساله قبلا با مسی ۳۴ ساله دیدار کرده است و او را از بزرگترین بازیکنان تاریخ فوتبال خوانده است. رهبر کاتولیک‌های جهان خود طرفدار دوآتشه تیم «سن لورنزوی بوینس‌آیرس» در شهر زادگاهش است. 

کاستکس البته هدیه‌ای سنتی‌تر هم با خود آورده بود:‌ نسخه‌ای از رمان «نوتردام پاریسِ» ویکتور هوگو، چاپ سال ۱۸۳۶. این داستان که به نام «گوژپشت نوتردام» نیز معروف است، در سال ۱۴۸۲ در آن کلیسای معروف کاتولیک پاریس می‌گذرد و روایت گوژپشتی به نام کازیمودو و عشقش به دختری به نام اسمرالدا را بازگو می‌کند.

اما از این مناسک که بگذریم، توجه‌ها بیش از هر چیز جلب گزارشی است که اخیرا منتشر شد و طبق آن، کشیش‌های کاتولیک در فرانسه از سال ۱۹۵۰ تا کنون به ۲۱۶ هزار کودک تعرض کرده‌اند. آقای کاستکس مدت‌ها است قرار است به رم سفر کند. او علاوه بر پاپ، با ماریو دراگی، نخست‌وزیر ایتالیا، نیز دیدار خواهد کرد. 

پاپ فرانسیس بیش از پیشینیان خود برای مقابله با آفت تعرض به کودکان از سوی کشیش‌ها تلاش کرده است. در پی انتشار آن گزارش، او از «شرم من، شرم ما» سخن گفت و افزود که رهبران کلیسا در فرانسه نیز احساسات مشابهی دارند.

اما سخنان این رهبران لزوما مطابق با این «شرم» نبوده است. سراسقف اریک دو مولین بوفورت، رئیس هیات اسقف‌های فرانسه، اخیرا زمانی جنجال‌آفرین شد که گفت اگر کشیش‌ها هنگام «اعتراف» گرفتن، سخنی از آزار جنسی کودکان بشنوند، ملزم به گزارش آن نیستند. 

سخنان مولین بوفورت اما دقیقا همگام با اصولی هستند که واتیکان خود سال گذشته منتشر کرد. در آن اصول، از کشیش‌ها خواسته شده است که موارد آزار را گزارش دهند، اما تاکید شده است که روند «اعتراف» مقدس است و کشیش باید فرد اعتراف‌کننده و توبه‌کرده را قانع کند که آن ماجرا را به فرد دیگری اطلاع دهد. 

قوانین رسمی در فرانسه، از محرمانه بودن روند «اعتراف» در کلیسای کاتولیک پشتیبانی می‌کنند، اما برای مواردی که می‌تواند به پرونده‌هایی جنایی و مواردی همچون خشونت یا آزار جنسی کودکان مربوط شود، استثنا تعریف شده است؛ چیزی مشابه رسم رایج محرمانه بودن جلسات دیدار با روان‌شناس‌ها. 

جرالد دارمانین، وزیر کشور فرانسه، مولین بوفورت را به دیداری فراخواند. سراسقف فرانسه پس از آن دیدار گفت حفاظت از کودکان «اولویتی تمام و کمال» است. 

فرانسه در ماه مه ۲۰۱۹ قانونی تاریخی تصویب کرد که تمامی کشیش‌ها و راهبه‌های کاتولیک را وامی‌دارد که هرگونه آزار جنسی و لاپوشانی آن‌را به مقامات کلیسا گزارش کنند. 

آقای دارمانین به همراه ژان ایو له دریان، وزیر خارجه، کاستکس را در سفر خود به واتیکان همراهی کردند. آنان پس از دیدار با پاپ، از نمازخانه مشهور سیستین و کلیسای سنت پیتر که بزرگ‌ترین کلیسای جهان است، نیز دیدار کردند. این کلیسا از مقدس‌ترین اماکن مذهب کاتولیک و دین مسیحیت است و طبق باور کاتولیک‌ها، بقایای جسد پطروس (شمعون یا همان پیتر)، از مهمترین حواریون مسیح و اولین پاپ تاریخ، در آن قرار دارد. 

گزارش مربوط به آزار در کلیسای کاتولیک، حدود دو هفته پیش منتشر شد. پاپ بلافاصله به آن واکنش نشان داد و یک روز بعد، در سخنان خود با استفاده از واژه «شرم»، از اولویت این موضوع برای واتیکان خبر داد. این رهبر مذهبی در آن زمان گفت:‌ «متاسفانه پای شماری قابل‌توجه در میان است. مایلم درد و اندوه خود را از فاجعه‌ای که قربانیان از سر گذرانده‌اند، ابراز کنم. این شرم من هم هست، شرم ما، شرم من، که بعد از این همه سال، کلیسا نتوانسته است این ماجرا را در محور نگرانی‌های خود قرار دهد.»

پاپ فرانسیس از تمام مقامات مذهبی و اسقف‌ها خواسته بود دست به اقدامات لازم بزنند تا «داستان‌های مشابه تکرار نشوند». او مشخصا از کاتولیک‌های فرانسه خواسته بود «کسب اطمینان کنند که کلیسا مکانی امن برای همگان است»، و در عین حال بر «نزدیکی و پشتیبانی پدرانه خود» نسبت به کشیش‌های فرانسه و اهمیت «آزمون دشوار» پیش روی آن‌ها تاکید کرده بود. 

طبق آن گزارش ۲۵۰۰ صفحه‌ای که اولین نمونه از نوع خود در فرانسه است، حدود ۳۰۰۰ کشیش و شماری از سایر افراد مرتبط با کلیسای کاتولیک، دست به آزار جنسی کودکان زده‌اند. مجموعا ۳۳۰ هزار کودک مورد آزار قرار گرفتند (۲۱۶ هزار تن از آنان از سوی کشیش‌ها، و بقیه توسط سایر چهره‌های مرتبط با کلیسا، مثل مسئولان اردوهای تابستانی). این گزارش را کمیسیونی مستقل به ریاست ژان مارک ساوه تهیه کرده است که سابقه اداری و قضایی دارد و هیچ ارتباطی با کلیسای کاتولیک ندارد. آقای ساوه هنگام ارائه گزارش تاکید کرد که مقامات کلیسای کاتولیک، هفتاد سال «به شیوه‌ای نظام‌مند» آزار کودکان را پنهان کرده‌اند. تخمین‌هایی که در گزارش آمده است، بخشی از پژوهش‌های وسیعی‌تری است که «موسسه ملی بهداشت و پژوهش پزشکیِ» فرانسه در مورد آزار جنسی کودکان در آن کشور انجام داده است.

کمیسیون مستقل، از واتیکان خواسته بود دست به عمل بزند و «تقصیرها» و «سکوت» آن‌را محکوم کرده بود. این کمیسیون همچنین از کلیسا خواسته بود برای پرداخت غرامت به قربانیان، بخصوص در مواردی که به علت گذشت زمان امکان تعقیب قضایی‌شان در کلیساهای فرانسه ممکن نیست، اقدام کند. 

واتیکان از انتشار این گزارش استقبال کرده بود و آقای مولین بوفورت خواهان بخشایش شده بود.