پژوهشگران بر این باورند که مریخ احتمالا هرگز قابلیت میزبانی حیات نداشته است زیرا این سیاره برای حفظ مقادیر زیاد آب، بیش از اندازه کوچک است. وجود آب برای تکامل حیات ضروری است و جست‌وجو به دنبال شواهد وجود آب مایع، انگیزه مطالعات و تحقیقات بر سیاره سرخ بوده تا این مساله را تایید کند که انسان در کیهان تنها نیست. اگرچه آشکار شده است که نزدیک‌ترین همسایه سیاره‌ای ما در سطح خود آب ندارد. دانشمندان اینک می‌دانند که چرا این چنین است. کون وانگ، استادیار علوم زمینی و سیاره‌ای در دانشگاه علم و هنر واشینگتن در سنت لوئیس، می‌گوید: «سرنوشت مریخ از همان ابتدای [شکل‌‌گیری آن] مشخص بود. احتمالا حد و آستانه‌ای برای ابعاد لازم سیارات سنگی بزرگ‌تر از مریخ (به منظور حفظ و نگهداری آب کافی) وجود دارد تا زیست‌پذیری و تکتونیک صفحه‌ای را ممکن کند.»

پروفسور وانگ و کسانی که با او کار می‌کنند با سنجش و اندازه‌گیری ترکیبات ۲۰ شهاب‌سنگ تاییدشده مریخی، از ایزوتوپ‌های پایدار پتاسیم برای تخمین و برآورد وجود و توزیع عناصر و ترکیبات ناپایدار در این سیاره - از جمله آب - استفاده کردند.

آن‌ها دریافتند که مریخ در زمان تشکیل خود بیش از زمین، پتاسیم و سایر عناصر فرّار را از دست داده است - اما بیش از ماه و سیارک دیگری به نام ۴- وستا (که هر دوی آن‌ها از مریخ کوچک‌تر و خشک‌ترند) دارای چنین عناصری است.

پروفسور وانگ می‌گوید: «این موضوع انکارناپذیری است که مریخ زمانی در سطح خود آب مایع داشته است اما تخمین اینکه در مجموع چه میزان بوده فقط با سنجش از راه دور و مطالعات و بررسی‌های مریخ‌نوردها دشوار است.»

وانگ افزود: «نظریه‌های زیادی در خصوص حجم آب مریخ وجود دارد. در برخی از این نظریه‌ها مریخ در شرایط اولیه‌‌اش حتی از زمین هم مرطوب‌تر بوده است. ما فکر نمی‌کنیم این‌طور بوده باشد.»

نزدیک بودن بسیار زیاد به خورشید می‌تواند اثر چشمگیری بر تعداد عناصر فرّار و ناپایداری داشته باشد که یک سیاره قادر به حفظ آن‌ها است. این نشان می‌دهد که محدوده اندازه‌ای که سیارات در آن محدوده از میزان مطلوب آب برخوردارند (تا محیط و سطح زیست‌پذیر داشته باشند) کوچک‌تر از آن است که پیش از این تصور می‌شد.

به گفته پروفسور وانگ، دانشمندانی که در آینده در جست‌وجوی حیات بیگانه‌اند، در مقایسه با گذشته باید ابعاد سیاره را به عنوان منبع و عامل مهم‌تری در نظر بگیرند. پروفسور وانگ می‌گوید: «ابعاد یک سیاره فراخورشیدی یکی از شاخص‌هایی است که تعیین آن از همه ساده‌تر است. ما اینک بر اساس ابعاد و جرم می‌دانیم که آیا یک سیاره فراخورشیدی، نامزدی برای حیات [فرازمینی] است یا خیر. زیرا نخستین عامل تعیین‌کننده برای حفظ عناصر فرّار، ابعاد و اندازه [سیاره] است.»