از «تراکتورسازی» که چند دهه سازنده نسل‌هایی برای فوتبال ایران بود، یک نام خلاصه‌شده، «تراکتور»، باقی مانده است و ۳۸۸ میلیارد تومان بدهی که هیچ‌کس توان جبرانش را ندارد. در آخرین پرده از بحران‌های تیم تبریزی، مدیران «تراکتور» به ای‌اف‌سی نامه نوشته‌اند که از لیگ قهرمانان آسیا انصراف می‌دهند.
محمدرضا زنوزی، مالک باشگاه تراکتور تبریز، روز ۱۳ شهریور در پی تجمع اعتراض‌آمیز عده‌ای از هواداران آن باشگاه، اعلام کرد که از تیم‌داری انصراف می‌دهد. اما طی روزهای اخیر مسئولان محلی سیاسی و ورزشی تبریز تلاش کرده‌اند که زنوزی را برای ادامه فعالیت در آن باشگاه متقاعد کنند.
انصراف زنوزی از تیم‌داری تازگی ندارد. او هر سال در هنگام نقل و انتقالات خبری مبنی بر انصراف اعلام می‌کند، و سپس با پادرمیانی مسئولان محلی بازمی‌گردد. انصراف از مالکیت مورد عجیبی در باشگاه‌داری ایران است. مالک باشگاه می‌تواند تیمش را واگذار کند، اما انصراف از مالکیت در حالی که باشگاه بیش از ۳۸۸ میلیارد تومان بدهی دارد، در واقع انصراف از پرداخت بدهی‌هاست. در پی مذاکرات مسئولان محلی با زنوزی، آخرین خبر این است که او به عنوان مالک کارش را ادامه خواهد داد.
اما باشگاه تراکتور در نامه‌ای به کنفدراسیون فوتبال آسیا درخواست کرده است که بازی‌اش را در لیگ قهرمانان آسیا به تعویق اندازند، یا انصراف آن‌ها را بپذیرند. تراکتور مدعی است که برای بازی با النصر عربستان (۲۳ شهریور) در یک‌هشتم لیگ قهرمانان آسیا، تعداد بازیکنانش به حد نصاب نمی‌رسد. این اولین‌بار است که یک تیم ایرانی از لیگ قهرمانان آسیا انصراف می‌دهد. این انصراف، نشانه استیصال باشگاه در اداره امور داخلی خود است.
باشگاه تراکتورسازی در سال ۱۳۴۹ از سوی کارخانه تراکتورسازی تبریز تاسیس شد و سازنده نسل‌هایی در فوتبال تبریز بود. با گرانی هزینه‌های فوتبال و مشکلات اقتصادی کارخانه تراکتورسازی، آن تیم تضعیف شده بود، تا آن که در پی حساسیت‌های سیاسی به کنش‌های برخی هواداران تراکتورسازی، سپاه عاشورا از سال ۱۳۸۸ مالک باشگاه تراکتورسازی شد، و دست آخر محمدرضا زنوزی را از سال ۱۳۹۷ به عنوان مالک تراکتورسازی شناختیم. او با مالکیت «هلدینک دریک»، شامل کارخانه فولاد و هواپیمایی و چندین نشان تجاری دیگر، در تبریز شناخته می‌شود، و پیش‌تر مالک باشگاه گسترش فولاد تبریز بود. زنوزی از ابَربدهکاران بانکی در دهه ۹۰ ایران است، اما به عنوان یکی از کلان‌سرمایه‌دارها معرفی می‌شود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
از سال ۹۷ زنوزی با تغییر نام «تراکتورسازی» به «تراکتور»، با مانورهای خبری و هزینه‌های سرسام‌آور و خرید گران‌قیمت بازیکنان، تراکتور جدید را به باشگاهی پر سرو‌صدا در لیگ برتر تبدیل کرد؛ چنان که بازیکنانی مثل اشکان دژاگه، مسعود شجاعی، و احسان حاج‌صفی، ۳ کاپیتان تیم ملی ایران، همزمان در تراکتور بازی کردند.
زنوزی با تغییر پی‌درپی مربیان، فرصتی برای موفقیت هر یک از آنان باقی نمی‌گذاشت و اگرچه تراکتور همواره تیمی مدعی و پرستاره بود، اما متناسب با هزینه‌هایش نتیجه نمی‌گرفت.
قرارداد دلاری با بازیکنان ایرانی، قراردادهای گزاف و سپس فسخ زیان‌بار آن‌ها با مربیان خارجی، نمی‌توانست نتیجه‌ای جز ۳۸۸ میلیارد تومان بدهی انباشته در چند سال به جا بگذارد.
زنوزی با هزینه‌های سرسام‌آور برای تراکتور، به اعتبار و محبوبیت نزد عده‌ای از هواداران تراکتور دست یافته بود و مسئولان سیاسی و ورزشی محلی در تبریز نیز خوشحال بودند که تراکتور با سرمایه‌گذاری زنوزی پرستاره است. اما زنوزی پس از ۳ سال در حالی درباره انصراف از تیم‌داری حرف می‌زند که ۳۸۸ میلیارد بدهی برای آن باشگاه به جا گذاشته است.
جواد ششگلانی، رئیس هیات فوتبال آذربایجان شرقی، درباره بدهی‌های باشگاه تراکتور گفت: «به گفته خود زنوزی این باشگاه ۳۸۸ میلیارد تومان بدهی دارد و در نشستی که در این خصوص خواهیم داشت، در این مورد هم تصمیم‌گیری خواهد شد که برای این بدهی‌ها چکار می‌شود کرد و فعلاً نمی‌توانم در این خصوص نظری بدهم. همین موضوع باعث بسته شدن پنجره نقل و انتقالات این تیم شده است. باید ۵۰ میلیارد تومان هزینه شود تا پنجره این باشگاه باز شود.»
هزینه‌های تیم‌داری در تراکتور چنان در سال‌های اخیر افزایش یافته است که نه نهادهای شبه‌د‌ولتی در آذربایجان شرقی می‌توانند پرداختش کنند و نه بخش خصوصی، در صورتی که خریدار این باشگاه باشد، تمایلی به پرداخت مبلغ هنگفت بدهی‌ها و هزینه‌های جاری آن خواهد داشت. ششگلانی در مورد آن که آیا درخواستی برای خرید امتیاز تراکتور مطرح شده است یا خیر، گفت: «تا این لحظه پیشنهادی برای دریافت امتیاز مالکیت باشگاه تراکتور به دست ما نرسیده و شخص یا نهادی برای این موضوع اقدام نکرده است و یا اگر هم اقدامی صورت گرفته یا تمایلی وجود دارد، هنوز به اطلاع ما نرسیده است.»
بسیاری از باشگاه‌های قدیمی در پی اقداماتی مشابه و با شیوه‌های مشابه مدیریت باشگاه در فوتبال ایران، تعطیل شده‌اند یا چنان دچار بحران‌های مالی هستند که نمی‌توانند به سطح اول فوتبال برگردند. اوضاعی که برای تیم‌های پرطرفدار در شهرهای مختلف ایران رخ می‌دهد، سرمایه‌گذاری در مقاطعی کوتاه و سپس تعطیلی و ورشکستگی و سقوط است.
درآمدهای فوتبال در ایران از سوی صدا و سیما و نهادهای دولتی پرداخت نمی‌شود، و باشگاه‌ها تبدیل به بنگاه‌های زیان‌آوری شده‌اند که فقط ابربدهکاران بانکی از پس اداره آن برمی‌آیند و البته آن‌ها نیز بدهی‌های چند صد میلیاردی به جا می‌گذارند.
«تراکتورسازی» و «ماشین‌سازی»، دو باشگاه پرطرفدار تبریز بودند که در پی رشد صنایع در تبریز، در اواخر دهه ۴۰ شکل گرفتند. اما وقتی آن صنایع دچار بحران‌های اقتصادی شدند، باشگاه‌داری دیگر توجیه اقتصادی نداشت.
اگرچه طبق آخرین اخبار، تراکتور همچنان با مالکیت زنوزی ادامه خواهد داد، اما در اولین روزی که خبر ادامه مالکیت زنوزی شنیده شد، خبر از انصراف این باشگاه از لیگ قهرمانان رسید. پیش‌بینی آن که تراکتور با این حال و روز چه سرنوشتی در فصل آینده خواهد داشت، چندان سخت نیست.
