اصطلاح «بلیط لحظه آخری» برای افرادی که زیاد سفر میکنند، آشنا است. این بلیطها معمولا توسط آژانسهای مسافرتی در دنیا با قیمتهای بسیار متفاوت عرضه میشود. اگر فصل مسافرت نباشد، فردی که با خرید «بلیط لحظه آخری» آشناست، میتواند با قیمت بسیار مناسب و پایین چنین بلیطی را خریداری کند.
ماجرای خرید بلیط هواپیما و سفرهای خارجی و داخلی با هواپیما در ایران، در سالهای اخیر با فراز و فرود بسیار همراه بوده است، بهویژه که در پی صعود قیمت ارز در ایران، خیلی از خانوادهها مسافرت تفریحی خود به اروپا و حتی ترکیه و کشورهای اطراف ایران را لغو کردند، و تنها دلیل برای چنین تصمیمی، بازار سیاه و نابسامان بلیطهای هواپیما بیان میشد. در این بین، آژانسهای هواپیمایی در ایران باید طبق نرخی که از سوی سازمان هواپیمایی کشوری و انجمن شرکتهای هواپیمایی اعلام میشود بلیط بفروشند، اما ظاهرا این اتفاق، بهخصوص در مورد بلیطهای لحظه آخری، رخ نمیدهد. همین نکته باعث شده است تا صدای اعتراض وزیر راه و شهرسازی درباره قیمت پروازهای هواپیماها بلند شود و رسما اعلام کند که با هر گونه تخلفی برخورد خواهد شد.
خبرگزاری ایسنا به نقل از محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی، آورده است: «در پروازهای داخلی، بیزینس کلاس و اکونومی داریم؛ قیمتهای لحظه آخری در اوج سفرها فرآیندی است که در حال انجام گرفتن است، یعنی قیمتگذاری چند صندلی لحظه آخری را آژانسها انجام میدهند که تخلف است».
او با تاکید بر اینکه «نباید قیمتها از سقف تعیین شده عبور کند»، در واکنش به اظهاراتی منتسب به سخنگوی سازمان هواپیمایی مبنی بر آنکه گویا «در ایام پیک مانند ولادت و شهادت، سقف تعیین شده برای خطوط هوایی معنا ندارد»، گفت: «چنین چیزی نیست و اگر او این حرف را گفته، باید حرف خود را پس بگیرد». پس از انتشار این خبر، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشور با تأکید بر اینکه شرکتها ملزم به رعایت سقف و کف نرخ بلیت در همه ایام سال هستند، گفت: «هیچ جایی نگفتهام نرخ بلیت هواپیما در ایام پرتقاضا سقف ندارد».
رضا جعفرزاده افزود: «هر گونه فروش بلیت هواپیما در هر برهه زمانی خارج از دامنه نرخ و کلاس تعیینشده، غیرقانونی است و با متخلف برخورد میشود».
بلیطهای «لحظه آخری» کدامند؟
در این باره که «بلیطهای لحظه آخری» چه نوع بلیطهایی هستند و چرا قیمتشان اغلب پایین است، باید گفت این نوع بلیط از نوع «چارتر» است و نسبت به بلیطهای سیستمی، انعطافپذیری زیادی دارند.
شرکتهای چارترکننده برای جلوگیری از ضرر و خالی ماندن صندلیها، بلیطهای لحظه آخری را که معمولا کمتر از ۲۴ساعت تا پرواز آنها باقی است، با قیمتی پایین به فروش میرسانند.
قیمت بلیط هواپیما در روزهای مختلف متغیر است و بلیط لحظه آخری نیز از این قاعده مستثنی نیست. هر چه به روز پرواز نزدیکتر شویم، قیمت بلیط لحظه آخری ارزانتر میشود. معمولا با مشاهده انواع بلیطها و چک کردن قیمت بلیط در روزهای متوالی، میتوانیم از قیمت تقریبی بلیط لحظه آخری آگاه شویم.
باوجود قیمت پایین، بلیطهای لحظه آخری در زمینه شرایط پرواز هیچ تفاوتی با بلیطهای سیستمی ندارند. این تصور که پروازهای لحظه آخری به علت پایین بودن قیمت از امکانات کمتری برخوردار هستند، نادرست است. در واقع هیچکس جز شما و آژانسی که از آن بلیط خریدهاید، از قیمت بلیط شما آگاه نیست. این نوع بلیطها فرصتی برای لغو کردن، ندارند. اگر هم داشته باشند، پروازهای چارتر قابل استرداد نیستند و حتی در صورت استرداد، مبلغ جریمه آن گاهی معادل کل قیمت بلیط است.
لیدا پورسعید، با تجربه کار در آژانس هواپیمایی در آمریکای شمالی، شرایط مختلفی، از جمله میزان رقابت، قیمت سوخت، مسافت پروازی، زمان و تقاضا را در تعیین قیمت بلیطها مشروط میداند و درباره فروش بلیط لحظه آخری میگوید: «خطوط هواپیمایی کلاسهای مختلفی برای بلیطهای خود دارند که شامل کلاس اکونومی، بیزنس و فرست کلاس است. برای هر یک از این کلاسها مجموعهای کشوهای فرضی درنظر گرفته شده است که مهمترین پارامتر تغییر دهنده آن، زمان است. مثلا در داخل کلاس اکونومی که بیشترین تقاضا را دارد، ۳۰ - ۳۵ صندلی اول را در کشو اول قرار میدهند و وقتی همه صندلیهای آن فروش رفت، فروش صندلی در کشوهای بالاتر شروع میشود. پس با وجود آنکه مسافران اکونومی همه از یک کلاس خرید میکنند، نسبت به زمان اقدام برای خرید، قیمتهای متفاوتی دریافت میکنند. این مثال برای بیزنس و فرست کلاس هم صادق است».
او با اتکا به تجربه کار در ایران و آمریکای شمالی در زمینه خرید و فروش بلیط میگوید: «با توجه به گستردگی استفاده از سیستمهای رزرو در خارج از ایران، دسترسی این سیستمها به رزرو بلیط، هتل و کشتی راحتتر است و میتوانند در حداقل زمان، بهترین قیمت را به مشتری ارائه دهند و مشتری با استفاده از کارت اعتباری هزینه را پرداخت میکند».
