چین در تلاش است اقتصاد خود را از زغال‌سنگ و سوخت‌های فسیلی جدا کند تا به هدف بلندپروازانه خود مبنی بر کاهش تولید کربن تا سال ۲۰۶۰ دست یابد. در چنین شرایطی سؤال اینجاست که چرا تلاش می‌کند تا ۴۰ هزار نیروگاه برق آبی خود را نیز تعطیل کند؟

بلومبرگ در گزارشی با بررسی اقدامات چین در زمینه تولید انرژی و حفظ محیط زیست می‌نویسد، پاسخ در تاریخ پر دردسر کشور برای تلاش در کنترل رودخانه‌های آن نهفته است. از زمانی که مائو تسه تونگ در دهه ۱۹۵۰ کارگران را به «تسخیر طبیعت» تشویق کرد، چین سدهای بزرگ و کوچکی را با سرعت فراوان برای تولید برق، مهار سیل و تأمین آبیاری مزارع و آب آشامیدنی شهرها تأسیس کرد. اثرات آن سیاست آشفته اکنون آشکار می‌شود.

بسیاری از این سدها بسیار کوچک هستند و نمی‌توانند مقدار قابل توجهی برق تولید کنند. برخی نیز چون رودخانه‌هایشان خشک شده دیگر کاربرد ندارند. 

وانگ یونگچن، بنیانگذار سازمان «زمین سبز» که یک سازمان غیر دولتی مستقر در پکن است، در این باره می‌گوید: «برای مدت طولانی، مردم تصور می‌کردند که رها کردن آب رودخانه‌ها امری بیهوده است.»

در حومه غربی پکن، یکی از معروف‌ترین پروژه‌های برق آبی اولیه کشور در حال تبدیل شدن به یک سایت گردشگری است. کارگران مشغول سنگ فرش جاده‌ها و زیباسازی خانه‌ها در «خیابان تجاری قدیمی» در نزدیکی ایستگاه متروک موشیکو هستند. پروژه ۶۰۰۰ کیلوواتی در شیجانگشان که سابقاً مرکز صنعتی پکن بود، در سال ۱۹۵۶ ساخته شد. این نیروگاه اولین ایستگاه بزرگ هیدرولیک خودکار بود که به طور مستقل طراحی و ساخته شد. این بنا بر روی کانال انحرافی «رودخانه مادر» پکن ساخته شده بود که در دهه ۱۹۹۰ منبع اصلی آب آشامیدنی پایتخت محسوب می‌شد و مایه افتخار جمهوری خلق چین بود.

یکی از کسانی که تمام زندگی خود را در منطقه شیجین شان چین گذرانده است، می‌گوید: «آب و هوا در پکن تغییر کرده است. در کودکی، من اغلب در کانال انحرافی نزدیک ایستگاه شنا می‌کردم. در حال حاضر، آب کم و کمتر می‌شود و کثیف و کثیف‌تر.»

مجاورت موشیکو با پایتخت به آن جان تازه‌ای بخشیده است، اما بسیاری از سدهای قدیمی چین چندان خوش شانس نبوده‌اند. در روستای ویزیشی، سد بتنی ۶۸ متری که در سال ۱۹۸۰ برای کنترل سیل تکمیل شد و ساخت آن شش سال به طول انجامید، هرگز به کار نیامد. به احتمال زیاد این سد باید تخریب شود.

درک میزان بی‌برنامه بودن در سدسازی چین دشوار است. تا پایان سال ۲۰۱۷ ، طولانی‌ترین رودخانه چین، یانگ تسه و شاخه‌های آن دارای بیش از ۲۴۰۰۰ ایستگاه برق‌آبی در ۱۰ استان بودند. اما حداقل ۹۳۰ مورد از آنها بدون ارزیابی زیست محیطی ساخته شده است. بسیاری از سدهای قدیمی، به ویژه در هنگام سیل تابستانی، تهدیدهای جدی برای ایمنی به شمار می‌روند.

سدهای بزرگ و مخازن آنها نیز به طور فزاینده‌ای به دلیل آسیب‌های زیست محیطی مورد انتقاد قرار می‌گیرند. آنها جریان رودخانه‌ها را تغییر می‌دهند، زیستگاه‌های حیوانات را زیر آب می‌برند و مهاجرت و تخم‌ریزی ماهیان را مختل می‌کنند. از زمانی که سد سه گورگ بزرگ در یانگ تسه در سال ۲۰۰۶ پس از دو دهه ساخت تکمیل شد، چندین دریاچه در پایین دست که سرریز رودخانه را جذب کرده‌اند، کوچک یا ناپدید شده‌اند.

چین به ساخت پروژه‌های بزرگ آبی ادامه می‌دهد، از جمله پروژه برق آبی ۱۶ گیگاواتی بایهن که امسال به مناسبت صدمین سالگرد حزب کمونیست چین امسال افتتاح شد. اما دولت گفته است که می‌خواهد توسعه واحدهای کوچک را متوقف کند. در سیزدهمین برنامه پنج‌ساله صنعت برق‌آبی که از سال ۲۰۱۶ آغاز می‌شود، دولت برای اولین بار اعلام کرد که «حفاظت از محیط زیست» بر گسترش نیروگاه‌های برق‌آبی کوچک اولویت دارد.

در همین راستا، در سال ۲۰۱۸ ، پس از بازدید شی از منطقه یانگ تسه و کوه های کینلینگ در شمال غرب و خواستار حفاظت بهتر از محیط زیست، یک کمپین ملی برای حذف یا بهبود ۴۰ هزار سد کوچک آبی شروع شد.