در ماه‌های گذشته، سدات پکر، رهبر سابق مافیا، به پدیده‌ای خبری در ترکیه تبدیل شده است. اغراق‌آمیز نیست اگر بگوییم کمتر روزنامه‌نگار، تحلیل‌گر و سیاست‌مدار موافق یا مخالفی در ترکیه است که در ماه‌های گذشته واکنشی به سخنان سدات پکر نشان نداده باشد. ده ویدیوی افشاگرانه‌ای که او در ماه‌های گذشته در کانال یوتیوب خود با نام «رئيس سدات پکر» منتشر کرده است، میلیون‌ها بازدیدکننده داشته و در میان ویدیوهای با محتوای سیاسی، رکوردشکن است.

آخرین ویدیوی پکر البته مربوط به حدود یک ماه قبل است و پس از آن، او دیگر ویدیوی مبسوطی بیرون نداده، هرچند در توییتر به افشاگری ادامه داده است. 

در مورد افشاگری‌های سدات پکر، جز چند استثنا، تحلیل و مطلب چندانی به فارسی تولید نشده است. پکر که گرایش‌های راست‌گرایانه و نزدیک به دولت‌ دارد، تا حدود یکی دو سال قبل، در ترکیه زندگی می‌کرد و سابقه همکاری نزدیک با دولت پنهان و نهادهای امنیتی ترکیه را دارد. اما از زمانی که برخوردهایی میان او و بخش‌هایی از نهادهای امنیتی ترکیه رخ داد، راه خود را جدا کرد و اکنون در اقامتگاهی مخفی که گفته می‌شود در کشور امارات متحده عربی قرار دارد، زندگی می‌کند و در مورد رازهای دولت افشاگری می‌کند.  

جالب آن‌که سدات پکر عامدانه می‌کوشد چهره‌ای چندبعدی و ورای شخصیت «لات بزن بهادر افشاکننده علیه دولت» از خود به نمایش بگذارد. او گاهی سخنان روشنفکرانه و چپ هم می‌زند و تصویر کتاب‌هایی را روی میز کارش در ویدیوها به نمایش می‌گذارد که معمولا «لات‌ها» نمی‌خوانند، مثلا آثاری از داستایوفسکی یا کتاب‌هایی در مورد حضرت علی. 

سخنان سدات پکر ابعاد و حاشیه‌های بسیاری دارد که پرداختن به همه آن‌ها در این مختصر ممکن نیست. می‌شود گفت یک هدف اصلی افشاگری‌های پکر، سلیمان سویلو، وزیر کشور کنونی ترکیه، است که او و خانواده‌اش را تحت فشار قرار داده است و روابط بسیار نزدیکی هم با حزب دست‌راستی «حرکت ملی‌گرا» در ترکیه دارد (حزب حرکت ملی‌گرا در کنار حزب «عدالت و توسعه»، جزو ائتلاف حاکم بر ترکیه موسوم به ائتلاف جمهوری است). پکر اصالتا اهل ریزه نزدیک دریای سیاه در شمال ترکیه است، منطقه‌ای که از پایگاه‌های ملی‌گرایان ترک‌گرا به‌شمار می‌رود. با این حال، او که از نظر ایدئولوژیک خاستگاهی ملی‌گرایانه و دست‌راستی دارد، در افشاگری‌هایش کوشیده است به‌دقت میان سلیمان سویلو و رجب طیب اردوغان تفاوت قائل شود. همین امر برخی را واداشته است که بگویند جناحی در درون آک پارتی و نهادهای امنیتی ترکیه که مخالف به‌ قدرت رسیدن سویلو در رهبری آن حزب پس از پایان دوره ریاست‌ جمهوری اردوغان است، یکی از منابع درز اطلاعات به پکر است. 

سخنان پکر علیه برهان کوزو و برخی اعضای ارشد آک‌ پارتی

موضوع این یادداشت بررسی یک رشته پنجاه‌تایی توییت است که پکر پس از مدتی سکوت، ‌در روزهای گذشته در توییتر منتشر کرد و در آن‌ها به افشاگری‌های مهمی در مورد برهان کوزو (۱۹۵۵-۲۰۲۰)، وکیل بلندپایه و نماینده مجلس ترکیه از حزب عدالت و توسعه در فاصله سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۵، دست زد. کوزو که از دانشگاه استانبول دکترای حقوق اساسی گرفته بود، در زمان حضورش در مجلس، رئيس کمیسیون قانون اساسی از طرف حزب عدالت و توسعه بود و تا پایان عمر، از مهم‌ترین مدافعان گذار از نظام پارلمانی و برقراری نظام ریاستی فعلی در ترکیه بود.

برهان کوزو در نوامبر ۲۰۲۰ در اثر ابتلا به کرونا درگذشت. او تا ماه‌های پایانی عمرش از مشاوران ارشد رجب طیب اردوغان و از افراد صاحب نفوذ در ترکیه محسوب می‌شد و چنان که اشاره خواهد شد، بنا بر ادعای پکر، در مقاطعی از عمرش روابط نزدیکی هم با ایران داشته است. 

برهان کوزو و دو رهبر مافیا؛ شریفی زیندشتی و اورهان اونگان 

در پاییز گذشته، وقتی موضوع جنایت زیندشتی و ارتباط احتمالی او با آدم‌ربایی و قتل مخالفان جمهوری اسلامی ایران در ترکیه در رسانه‌های ترکیه و رسانه‌های اپوزیسیون جمهوری اسلامی ایران مطرح شد، هم‌زمان عکسی از برهان کوزو در کنار ناجی شریفی زیندشتی هنگام صرف غذا در یک رستوران منتشر شد، همراه خانمی به نام علیه اوزون که سدات پکر می‌گوید درواقع واسطه دیدار میان زیندشتی (که اصالت کرد ایرانی داشت) و برهان کوزو بوده است.

برخی نیز گفته‌اند علیه اوزون دوست‌دختر زیندشتی بوده است. پکر می‌گوید هدف زیندشتی از دیدار با کوزو برطرف شدن موانع شهروندی زیندشتی در ترکیه به‌واسطه نفوذ کوزو بوده است، امری که در نهایت محقق نشد و زیندشتی به‌رغم سالیان دراز زندگی در ترکیه، هرگز شهروند آن کشور نشد. خبرنگاران نوشته‌اند که در شهریور ۱۳۹۳، آرزو یا آوین زیندشتی، دختر ۱۹ ساله شریفی زیندشتی، همراه راننده و محافظش در راه دانشگاه پشت چراغ قرمزی در منطقه بیوک چَکمَجه استانبول، در اتومبیلش هدف گلوله قرار گرفت و هر دو کشته شدند. 

ناجی شریفی زیندشتی در آن جنایت، اورهان اونگان، یکی دیگر از رهبران باندهای مافیایی در ترکیه را (که از قضا گفته می‌شود گرایش‌های ملی‌گرایانه ترک‌گرا و دست‌راستی هم دارد)، مسئول دانست و چنان که پکر و برخی دیگر ادعا کرده‌اند، برای انتقام، ایلهان اونگان، برادر اورهان اونگان، و نیز قطب‌الدین کایا، وکیل او، را به قتل رساند. ۷

پکر گفته است پس از کشته شدن دختر زیندشتی، کوزو با زیندشتی تماس گرفت و برای ابراز همدردی، به او تسلیت گفت. پس از انتقام، زیندشتی به زندان افتاد ولی پیش از به‌ فرجام رسیدن پرونده، به‌واسطه تلفن برهان کوزو (بنا بر ادعای پکر) به یکی از قضات پرونده، از زندان آزاد و بلافاصله ناپدید شد. هم‌زمان با ربایش حبیب اسیود، رهبر پیشین «النضال» در استانبول، به دست گروه زیندشتی، سال گذشته رسانه‌های اپوزیسیون جمهوری اسلامی ایران و برخی رسانه‌های ترکیه گفتند زیندشتی اکنون در ایران مخفی شده است.

در همان ایامی که زیندشتی آزاد شد، اورهان اونگان، معروف به «اورهان خیالت» یا اورهان روح، از سلاطین بزرگ مواد مخدر و چنان که اشاره شد، رقیب زیندشتی، به‌دلیل جرایمش در زندان بود. پکر می‌گوید اونگان به‌دلیل نفوذش در سیستم، متوجه شد که کوزو در آزادی زیندشتی دست داشته است و شروع کرد به جمع‌آوری اطلاعاتی علیه کوزو و از او شکایت رسمی کرد. کوزو که از جان خود از یک سو و از عواقب شکایت اونگان از سوی دیگر بیمناک بود، این بار در چرخشی ۱۸۰ درجه‌ای، کوشید دل اورهان اونگان را به دست آورد. در نتیجه آن تغییر موضع، اونگان از شکایتش علیه کوزو در دادگاه باکیرکوی استانبول صرف‌نظر کرد و اونگان و کوزو به‌ یکدیگر نزدیک شدند، با این تفاوت که این بار کوزو به جای زیندشتی، به اورهان اونگان خوش‌خدمتی می‌کرد و برخی خواسته‌های او را از طریق نفوذش در نظام سیاسی برآورده می‌کرد. به گفته پکر، آخرین خدمت کوزو به نفع اونگان پیش از مرگش، تلاش برای بستن پرونده‌ای علیه او در تابستان ۲۰۲۰ بوده است. 

در توییت‌های پکر، برهان کوزو فردی ترسیم شده است که خیلی زود رنگ عوض می‌کند؛ چنان‌که زمانی برای زیندشتی پادرمیانی می‌کرده است و در اواخر عمر، به یکی از افراد نزدیک به اونگان، دشمن شماره یک زیندشتی، تبدیل می‌شود. سدات پکر می‌نویسد: «این کارها این جوری جلو می‌رود. وقتی یک بار جزوی از یک تبهکاری شدید و پولش به دهنتان مزه کرد، نمی‌توانید در آینده نه بگویید.» پس، به ادعای او،‌ کوزوی ظاهرا حقوقدان در ازای دریافت پول حاضر بوده است برای دفاع از مجرمان و تقلیل جزای آنان، واسطه‌گری کند. در انتهای این رشته توییت‌ها، پکر باز سراغ سلیمان سویلو، وزیر کشور، می‌رود و ادعا می‌کند که سویلو با آنکه از همه این تبهکاری‌ها و موارد مشابه آگاه بود، عامدانه بر آن‌ها چشم بست.

نام ایران در تخته پشت سر سدات پکر

همان‌طور که برخی پژوهشگران دیگر هم تاکید کرده‌اند، در ویدیوهای منتشرشده در چند ماه گذشته، سدات پکر میز کار و اطراف خود را با مجموعه‌ای از پیاهای سمبلیک طراحی می‌کرد و از آن طریق می‌خواست پیام‌هایی جداگانه هم به مخاطب منتقل کند. در ویدیوی هشتم، پکر روی یک تخته «فیلیپ چارت» که پشت سر او بود نام «ایران» را نوشته بود و آن را با فلش‌هایی به سه نقطه مرسین، فرودگاه صبیحه گوکچن، و دو حرف S.O متصل کرده بود. او در آن مقطع توضیح بیشتری نداد.

حالا با توجه به مجموعه توییت‌های پنجاه‌گانه اخیر، بە نظر می‌رسد که چه بسا آن نقش و نام ایران به کمک افرادی مانند برهان کوزو از حزب حاکم عدالت به جمهوری اسلامی ایران برای دور زدن تحریم‌های ایالات متحده آمریکا اشاره داشته باشد.  پرونده رضا ضراب و هالک بانک ترکیه و توقیف طلاهای ایران در آن کشور از جمله موارد افشاشده همکاری میان آنکارا و تهران در زمینه دور زدن تحریم‌های آمریکا در پانزده سال گذشته است.

بخشی از افشاگری‌ها که به تنش میان میان دولت ترکیه و آمریکا دامن زد، آن زمان از سوی قضات و دادستان‌های نزدیک به جریان فتح‌االله گولن صورت گرفت و در مقطعی در دسامبر سال ۲۰۱۳، حزب عدالت و توسعه را تا سرحد سقوط اردوغان جلو برد. با این حال، به‌رغم خصومت شدید میان جناح گولن و حزب حاکم عدالت و توسعه، شاید همین افشاگری‌ها به نوبه خود سبب شده باشد که دولت ترکیه به‌تدریج در برخی سیاست‌هایش در زمینه همکاری با جمهوری اسلامی ایران تجدیدنظر کند.

در توییت‌های اخیر، پکر همچنین از زنی ایرانی با نام رویا عابدینی نام می‌برد که می‌گوید رابطه خانوادگی نزدیکی با برخی از مقام‌های جمهوری اسلامی ایران داشته است. این خانم متهم است که مقادیر زیادی پول نقد را به اسم کالا وارد بندر اسکندرون ترکیه کرده است و با وساطت برهان کوزو، انتقال آن مبالغ از بندر مزبور به مقصد میسر شده است. به گفته پکر، کوزو از گروه مافیایی سدات پکر خواسته بود که برای آن خانم تمهیدهای حفاظتی تدارک دیده شود. در این مورد هم گفته می‌شود خانم علیه اوزون واسطه آشنایی رویا عابدینی با کوزو بوده است.

 پکر البته می‌گوید شخصا با دور زدن تحریم‌های آمریکا به این شیوه موافق نبوده است: «من به کوزو گفتم این که پول را به جای اشیا و جنس جا بزنیم، دست آخر لو می‌رود و ما از سوی دولت آمریکا دچار مشکل می‌شویم. همین‌طور می‌دانستم پول‌های متعلق به ایران به صورت جنس وارد منطقه آزاد بندر مرسین [در ترکیه] می‌شود، ولی چون می‌دانستم وزارت خزانه‌داری آمریکا به این قبیل امور حساس است و آن‌ها را ردیابی می‌کند، به کوزو گفتم نمی‌خواهم به این موضوع وارد شوم و به او هم توصیه کردم وارد این موضوع‌ها [خطیر] نشود.»

ارزیابی

اسماعیل سایماز، از روزنامه‌نگاران شناخته‌شده ترکیه و نزدیک به اپوزیسیون که تحقیق زیادی در زمینه رابطه باندهای مافیایی با سیاست در ترکیه کرده است، در واکنش به افشاگری‌های پکر در مورد کوزو، ضمن تایید بخش عمده آن‌ها، می‌گوید شایسته بود کوزو به سبب این قبیل فعالیت‌های مجرمانه‌اش و سوءاستفاده از مقام دولتی محاکمه شود ولی با درگذشت او، عملا محاکمه‌اش برای آخرت ماند.

در مورد نیت افشاگری‌های پکر علیه کوزو یا زیندشتی یا دیگران نمی‌‌توان خوشبین بود و تمام سخنان او نیز، دست‌کم به‌د‌لیل سوابق‌ خودش در برخی جرایم سازمان‌یافته و حتی سرکوب مخالفان دولت (زمانی که با دولت ترکیه همکاری می‌کرد)، قابل استناد نیست. با این حال، به نظر می‌رسد که با این افشاگری‌ها، ابعاد دیگری از روابط پیدا و پنهان بخش‌هایی در دولت ترکیه با جمهوری اسلامی ایران، دست‌کم در زمینه دور زدن تحریم‌ها، در نتیجه دعوای داخلی میان جناح‌ها در ترکیه برملا می‌شود. قضاوت بیشتر در مورد صحت و سقم سخنان پکر، با خوانندگان.