برای دیپلمات‌های لندن، واشنگتن، پاریس و بروکسل، ترکیه بازیگری ستیزه‌جو است. این کشور با خرید سلاح روسی، قواعد ناتو را به چالش کشیده است. این بخشی از طرح آنکارا تحت ریاست جمهوری رجب طیب اردوغان برای دور شدن از هنجارهای غربی است.
برای بیشتر ترک ها، این غرب است که به ترکیه خیانت کرده است. غرب به دلیل افزایش اسلام هراسی و نگرانی‌های امنیتی، خواست ترکیه را برای ورود به اتحادیه اروپا جدی نگرفته است.
اما الگوی دیگری در ترکیه وجود دارد که بسیاری از ناظران دو طرف آن را نادیده گرفته اند ولی برای کسانی که در چند سال گذشته بالکان و اروپای شرقی را زیر نظر گرفته است، آشناست.
این همان الگویی است که از طریق آن روس‌ها عناصر اصلی دولت‌های وابسته سابق ـ حتی اعضای اتحادیه اروپا و ناتو ـ را با معاملات تجاری استراتژیک در بخش‌های کلیدی و ائتلاف های سیاسی به دست آورده اند. روش مسکو، به عنوان بخشی از آنچه دانشمندان "راهکار کرملین" نامیده اند، تبدیل قدرت اقتصادی به نفوذ سیاسی و مزیت استراتژیک در کشورهایی مانند بلغارستان، مجارستان و صربستان است.
ماه گذشته پس از آنکه ترکیه هشدارهای واشنگتن را نادیده گرفت و شروع به تحویل گرفتن سیستم دفاع موشکی اس ـ 400 روسی کرد، ایالات متحده، ترکیه را از برنامه ساخت و استقرار هواپیماهای جنگنده پیشرفته F-35 بیرون کشید. در روزهای اخیر، ده‌ها خلبان و پرسنل نظامی ارتش ترکیه که بر روی هواپیماهای F-35 در آمریکا در حال تعلیم بودند، مجبور شدند به کشورشان بازگردند.
طبق دستور کنگره ایالات متحده ممکن است تحریم‌های بیشتری علیه ترکیه در راه باشد. بعضی‌ها در واشنگتن، از رفتار ترکیه در مورد برخی از مسائل داخلی در منطقه عصبانی هستند و طرفدارمجازات های شدیدتری هستند.
برای ولادیمیر پوتین از این بهتر نمی شود.
برای کرملین، ترکیه همچون جایزه‌ای گرانبها است. روسیه قرن‌ها نگران عبور آزاد از تنگه‌های به سفر و داردانل بوده که از طریق آن کشتی‌های جنگی و کشتی‌های تجاری می‌توانند به سایر نقاط جهان دسترسی پیدا کنند. حتی اکنون، روسیه از ظاهر شدن یک راهنمای شناور جدید در امتداد باریکه به سفر که از میان استانبول می‌گذرد، شکایت دارد.
در طول جنگ سرد، ترکیه کاملاً در مدار ناتو قرار داشت، یک کشور نظامی کاملاً سرمایه داری که از نظر عقیدتی با تجربه کمونیستی شمال مخالف بود و همچنین از جاه طلبی های امپراتوری روسیه می‌ترسید.
اما همه قوانین و محاسبات قدیمی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تغییر کرد.
یک دیپلمات سابق غربی توضیح داد که چگونه شرکت دولتی «گازپروم» روسیه، در اواخر دهه 1990 مقامات ترکیه را فریفت تا قرارداد خط لوله انتقال گاز روسیه به ترکیه از راه میانبر را، امضا کنند. ایالات متحده علیه آن استدلال كرد، اما به هر حال ترکیه آن را امضا كرد. به گفته این دیپلمات پیشین، از جمله ابزارهای موجود در زرادخانه روسیه، یک جت شخصی پر از فاحشه بود.
روسیه همانطور که در بالکان عمل کرده است، در ترکیه نیز به دنبال سرمایه گذاری در بخش های مخابرات و بانکی بوده است. «اسبربنک» که توسط یک متحد پوتین اداره می شود، بانک «دنیز» ترکیه را خریداری کرد و سال ها از آن به عنوان مجرایی برای فرار از تحریم ها استفاده کرد، اما به احتمال زیاد پس از دریافت اینکه اینگونه سرمایه گذاری ها نه اهرمی استراتژیک است و نه بازده گسترده ای در بخش مالی و ارتباطات رقابتی و نسبتاً شفاف در ترکیه دارد، در حال عقب نشینی از سرمایه گذاری در این زمینه است.
ترکیه و روسیه توافق کردند که در سال جاری یک صندوق سرمایه گذاری مشترک یک میلیارد دلاری تشکیل دهند. این نشان دهنده تلاش دیگری برای تحکیم روابط بین دو کشور است.
اما برای روسیه، بازی قدرت استراتژیک واقعی در ترکیه نه معامله سامانه اس-400 و نه صندوق سرمایه گذاری یا سرمایه گذاری شهروندان روسی در املاک و مستغلات است، بلکه بازی قدرت در بخش انرژی است.
گازپروم روسیه و ترکیه در حال احداث خط لوله دیگری به نام تورکستریم در دریای سیاه هستند كه باعث تقویت روابط بین دو كشور می‌شود و به روسیه اجازه می‌دهد كه اوکراین را دور بزند.
شرکت دولتی روساتام روسی در حال ساخت اولین نیروگاه هسته ای ترکیه در آکویو، در سواحل جنوب شرقی این کشور است. روسیه در سال 2010 توانست با وجود تعدادی از شرکت‌های رقیب، این قرارداد را به دست آورد. عملیات ساخت آن سال گذشته آغاز شد.
اما در ماه مارس، اصلاحیه‌های بی سروصدایی وارد توافق نامه شد و در روزنامه رسمی ترکیه منتشر شد که اشاراتی به اهداف استراتژیک کرملین داشته و نشان می‌دهد که چگونه آنکارا مانند بلغارستان، یا سایر قربانیان روسیه، اغفال می‌شود.
معامله اولیه به روساتوم و شریک ترکی اش اجازه ساخت کارخانه ها، انبارها، تشکیلات تجاری، ساختمان های اداری و ساختمان های دیگر را در محل پروژه می‌داد، اما ساخت و ساز همچنان متوقف ماند تا آنكارا با شرایط جدیدی دوباره بازگشت.
طبق توافق نامه اصلاح شده، روساتوم مسئولیت پروژه نیروگاه آکویو را کاملاً بر عهده دارد و می تواند هر پرسنلی را که می‌خواهد استخدام کند و حتی زمین بیشتری بخواهد.
روساتوم اکنون می‌تواند بنادر و پایانه‌های دریایی بسازد. می‌تواند کار حمل و نقل انجام دهد و خدمات بندری از جمله انبارداری، بارگیری، تخلیه بار، ارسال و حمل و نقل کالا ارائه دهد.
یوری اوشاکوف، معاون ریاست جمهوری روسیه سال گذشته به روزنامه کومرسانت گفت که کار روساتوم در آکویو برای 90 سال تضمین شده است.
یوروک ایزیک، متخصص سیاست خارجی روسیه در استانبول گفت: «به نظر می‌رسد دولت روسیه، که قبلاً معامله خارق العاده‌ای برای روساتوم امضا کرده، در حال به دست آوردن بندری با مالکیت، اداره و کنترل روسیه و با کارکنان روسی است.»
او گفت: «با توجه به موقعیت آكویو، این تغییرات كوچك می تواند یك پایگاه لجستیكی بسیار استراتژیك برای عملیات جهانی و منطقه ای [ارتش روسیه] یا هر منظور دیگری كه دولت روسیه بخواهد در خدمت منافع خود قرار دهد، فراهم كند.»
جنگ طولانی مدت در سوریه و تلاش برای کودتا در ترکیه در سال 2016 به کرملین فرصت‌هایی تازه‌ای در ترکیه داد.
میلیون‌ها پناهنده سوری در حال حاضر در ترکیه زندگی می‌کنند. این پناهندگان به واسطه عملیات نظامی تحت حمایت روسیه که جمعیت غیرنظامی را هدف قرار می‌دهد، به ترکیه رانده شدند.
روسیه سرازیر شدن پناهندگان سوری به داخل ترکیه و بی ثبات کردن آن را در کنترل خود دارد و آنکارا آن را می‌داند.
همچنین پس از کودتای ناكام سال 2016 كه بسیاری از ترک‌ها معتقد بودند از سوی غرب حمایت شده یا حداقل به طور ضمنی مورد تأیید غرب بوده است، پوتین جزو اولین مقامات عالیرتبه خارجی بود که به آنکارا آمد.
درست مانند سرجاسوسی که رقیب سرافکنده و گریان خود را در میخانه به کار می‌گیرد، افسر پیشین کا گ ب، اردوغان را در نهایت ضعف و شکنندگی یافت و به او پیشنهاد کمک داد. ایزیک گفت: «روس ها می‌دانند که ذهن ترک‌ها چگونه کار می‌کند».
© The Independent
