چندی پیش خبری مبنی بر پلمب ۱۱ مدرسه در تهران رسانه‌ای شد. مالک حقوقی، حکم قلع و قمع این مدارس را گرفته است. با فاصله زمان کوتاهی، دو مدرسه در مقطع ابتدایی، دخترانه زیوری در منطقه ۲ و پسرانه شهید هسته‌ای در منطقه ۳، با دستور قضایی پلمب شد. اداره آموزش و پرورش تهران اعلام کرد که با بسته شدن این ۱۱ مدرسه، هشت هزار دانش آموز در ابتدای سال تحصیلی جدید، بدون مدرسه و سرگردان خواهند شد، و سپس مشخص شد که مالک حقوقی این مدارس «بنیاد شهید انقلاب اسلامی» است.
حال این پرسش به ذهن خطور می‌کند که مالکیت حقوقی این مدارس دولتی که زیر نظر آموزش و پرورش اداره می‌شوند، چرا و چگونه به بنیاد شهید انقلاب اسلامی تعلق یافته بوده است.
«بنیاد شهید انقلاب اسلامی» و «بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی»، از جمله نهادهایی هستند که پس از انقلاب سال ۵۷، با فرمان آیت‌الله خمینی در ایران تاسیس شدند.
بنیاد شهید که بعدها در سال ۱۳۸۳ به «بنیاد شهید و امور ایثارگران» تغییر نام داد، با ایده «خدمت رسانی به خانواده‌های آسیب دیدگان و جان باختگان در درگیری‌های قبل از انقلاب»، در اسفند ماه ۱۳۵۸ شروع به کار کرد، اما با گذشت شش ماه از تاسیس آن و شروع جنگ ایران و عراق در شهریور ۱۳۵۹، فعالیت آن نهاد شکل جدی‌تر و بسیار گسترده‌تری به خود گرفت.
در دوران جنگ هر روز صدها و هزاران نفر جان و سلامتی خود را در درگیری‌ها از دست می‌دادند، و بنیاد شهید مسئول رسیدگی به وضعیت آن‌ها و خانواده‌های آنان بود. ریاست بنیاد شهید از سوی دو نهاد مهم ایران مشخص می‌شود؛ و فردی با حکم رهبر، به عنوان نماینده ولی فقیه در بنیاد شهید، و فرد دیگری نیز با حکم رییس جمهوری، به عنوان رییس بنیاد تعیین می‌شوند.
بودجه بنیاد در ابتدا از محل وجوهات شرعی و بودجه دولتی تامین می‌شد، اما پس از شروع جنگ ایران و عراق به دلیل شمار بالای افرادی که در جریان جنگ آسیب دیده بودند، به درخواست سرپرست وقت بنیاد و با موافقت آیت‌الله خمینی، قرار شد بخشی از اموال مصادره شده نیز برای تامین بودجه مورد نیاز در این اختیار این بنیاد قرار گیرد.
پس از انقلاب سال ۵۷ در ایران، بسیاری از اموالی که با اسناد و مدارک معتبر مالکیت شخصی داشتند، به بهانه‌های مختلف از ید مالکان خارج، و به‌اصطلاح «مصادره» شد. بیشترین میزان مصادره اموال، توسط «بنیاد مستضعفان و جان‌بازان» و «بنیاد شهید» انجام گرفت.
بنیاد شهید و امور ایثارگران، اکنون نیز پس از گذشت سال‌ها از جنگ، همچنان به فعالیت خود مشغول است و در بررسی‌های به‌عمل آمده، دلیل پافشاری برای بازپس‌گیری این مدارس را «کسری بودجه» عنوان کرده است. بنیاد شهید اعلام کرده است که مبالغی را برای شهریه «دانشجویان شاهد و ایثارگر» به دانشگاه‌های غیردولتی بدهکار است، و برای تامین مالی «بیمه‌های تکمیلی و اقدامات درمانی ایثارگران» نیز با کمبود بودجه مواجه است.
از طرف دیگر، وزارت آموزش پرورش نیز در سال‌های اخیر مدام با مسئله کمبود بودجه برای فراهم کردن امکانات آموزشی مناسب در سطح کشور و پرداخت حقوق معلمان و بازنشستگان فرهنگی، دست به گریبان بوده است. بسیاری از مدارس در برخی از استان‌های محروم ایران، کاملا با شرایط غیراستاندارد تشکیل می‌شوند، و هر از چندی، عکس‌هایی از مدارس با وضعیت بسیار اسفناک در نقاط مختلف کشور، اذهان عمومی را در فضای مجازی و رسانه‌ها به خود مشغول می‌کند. این در حالی است که در سراسر جهان و ایران، فراهم بودن امکانات برای تحصیل مناسب در مقطع ابتدایی و متوسطه، حق تمام کودکان و نوجوانان شناخته شده است.
کیفیت آموزش و پرورش در این سنین، اثر مستقیم بر آینده یک کشور دارد، و بر این مبنا، امروزه در بسیاری از کشورهای در حال توسعه هم به اهمیت آموزش در این مقطع سنی پی برده‌اند و با سرمایه‌گذاری روی این بخش، حساب جدیدی روی رشد و بالندگی اقتصادی آینده کشورهای خود گشوده‌اند.
اما متاسفانه اوضاع در ایران متفاوت است. بر مبنای بررسی‌ها و آمار قابل توجهی که منتشر شده است، از نظر سرانه فضای آموزشی، استان تهران، بعد از استان سیستان و بلوچستان، دارای کمترین میزان فضای آموزشی است.
علاوه بر این، در سطح شهر تهران حدود ۴۷ مدرسه با مالکیت حقیقی و ۲۳ مدرسه با مالکیت حقوقی در معرض تخریب قرار دارند که در صورت وقوع چنان امری، با تعداد زیادی دانش‌آموز بدون مدرسه مواجه خواهیم شد و مشخص نیست برای رفع این مشکل چه راه‌حل‌هایی وجود خواهد داشت.
بنیاد شهید در برخورد با این موضوع عنوان کرده است که در مالکیت این املاک توسط بنیاد شهید، تردیدی نیست، و از اوایل انقلاب، مالکیت این دو ساختمان مدرسه مصادره‌ای با بنیاد شهید بوده است و در تمام این سال‌ها، آموزش پرورش هیچ مبلغی به‌عنوان اجاره پرداخت نکرده است. از طرف دیگر، آموزش و پرورش نیز مدعی است که خود «بنیاد شهید» بدون هیچ چشم‌داشتی این املاک را در اختیار آموزش و پرورش قرار داده است.
در حال حاضر، به نظر می‌رسد که با پادرمیانی استاندار تهران و جلساتی که با حضور هر دو طرف ماجرا برگزار شده است، بنیاد شهید موقتا از پلمب کردن بقیه مدارس خودداری کرده است؛ هر چند هنوز مشخص نیست که در آینده چه بر سر دعوای مالکیت مدارس پیش خواهد آمد.
اما این پرسش باقی است که با گذشت بیش از ۳۰ سال از پایان جنگ، آیا تامین بودجه این بنیاد باید همچنان بر آموزش کودکان و نسلی که آینده‌ساز کشور هستند، ارجحیت داشته باشد؟
