سعد حریری، چهره آشنای سیاست لبنان و نخستوزیر سابق، چندین ماه است که مسئول تشکیل دولت جدید در لبنان شده است. اما با وجود گذشت قریب شش ماه از استعفای دولت قبلی لبنان به رهبری حسن دیاب، حریری هنوز موفق به انجام این کار نشده است. مانع اصلی در این راه، میشل عون، رئیس جمهوری لبنان است که متحد سیاسی حزبالله لبنان محسوب میشود.
در آخرین نمونه بالا گرفتن غائله بین حریری و عون، حزب آقای حریری، «جنبش آینده»، با صدور بیانیهای، به حزب آقای عون، «جنبش میهنپرستان آزاد»، حمله کرد و آن را «مریض سیاسی» خواند.
حزب «جنبش آینده» (تیار المستقبل) که گرایش لیبرال اقتصادی دارد و بنیانش بیشتر سنیهای لبنان هستند، به حزب آقای عون که گرایش اقتصادی مشابه دارد اما بنیانش بیشتر مسیحیان لبنان هستند، حمله کرد و گفت که هفتهها است جلو کار تشکیل دولت در لبنان را گرفته است. «جنبش میهنپرستان آزاد» که به «حزب عونیستها» هم معروف است، از سالها پیش در ائتلافی نزدیک با حزبالله لبنان قرار دارد. جبران باسیل، رهبر این حزب، وزیر خارجه سابق و داماد میشل عون، از قدرتمندترین چهرههای سیاسی کشور است و در جریان جنبشی که در سال ۲۰۱۹ علیه طبقه سیاسی حاکم بر لبنان در گرفت، جزو منفورترینها بود.
حزب حریری، حزب رقیب را متهم کرد که میخواهد «توافق طائف» ۱۹۸۹ را زیر پا بگذارد. آن توافق که در شهری به همین نام در عربستان سعودی به دست آمد، به جنگ داخلی لبنان پایان داد و مطابق آن، قرار بود نظام تقسیم قدرت قومی-مذهبی در لبنان فعلا ادامه یابد، اما در درازمدت با نظامی همگانی جایگزین شود. اشاره حزب آقای حریری اما بیش از هر چیز به این واقعیت است که آن توافق، به کاهش قدرت رئیس جمهوری و افزایش قدرت کابینه انجامید. در پی توافق طائف، رئیس جمهوری دیگر نمیتواند بدون مشاوره با مجلس نخستوزیر معرفی کند، نمیتواند وزرا را بدون نظر اکثریت کابینه خلع کند، و نمیتواند مستقیم به مجلس، طرح معرفی کند (این کار باید از طریق کابینه انجام شود.)
حریری حالا عون را متهم کرده است که میخواهد رئیس جمهوریای به سبک و سیاق گذشته باشد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
توافق طائف در ضمن فرمول تقسیم قدرتی را که در «میثاق ملی» ۱۹۴۳ آمده بود، تا حدودی تغییر داد و سهم مسلمانان را در قدرت افزایش داد. مجلس لبنان طبق میثاق ۱۹۴۳ با نسبت ۶ به ۵ بین مسیحیان و مسلمانان (که شامل دروزیها هم میشود) تقسیم میشد و در توافق طائف، آن میزان به ۱ به ۱ تغییر یافت. البته بنیانهای اصلی میثاق در توافق ۱۹۸۹ پابرجا ماندهاند. همچنان رئیس جمهوری باید کاتولیک مارونی باشد، نخستوزیر باید مسلمان سنی باشد، رئیس مجلس باید مسلمان شیعه باشد، و برخی مقامات دیگر نیز به دروزیها و مسیحیان ارتدوکس یونانی اعطا شده است.
بیانیه شدیدالحن حزب حریری یک روز پس از دعوای لفظی نخستوزیر و رئیس جمهوری در رسانهها میآید که در آن، هر یک دیگری را متهم کرد که میخواهد دولتی با مشخصات تحت نظر خودش تشکیل دهد.
حریری و عون تا کنون ۱۵ جلسه داشتهاند، اما موفق به تشکیل دولت نشدهاند. روابط بین این دو بهخصوص از زمانی مخدوشتر از پیش شده است که فیلمی به رسانهها درز کرد که در آن عون، حریری را «کاذب» (یعنی دروغگو) مینامد.
خواست حریری، تشکیلی دولتی تکنوکرات با وزرای خارج از احزاب سیاسی است؛ دولتی که به گفته او با این پشتوانه خواهد توانست از پشتیبانی جامعه بینالمللی برخوردار شود و کمک خارجی دریافت کند. چنین چیزی به وضوح در تضاد با منافع جمهوری اسلامی ایران و حزبالله است که میکوشند لبنان را هر چه دورتر از کشورهای غربی نگاه دارند. در نتیجه، حزبالله امروز به ستون اصلی نظام فرقهای-مذهبی در لبنان و زعمای سنتی آن بدل شده است و جلو تشکیل دولت تکنوکراتی را که بتواند به مشکلات حاد مالی و اقتصادی کشور رسیدگی کند، گرفته است.
حزب عونیستها اما میگوید همین که دولتی به نخستوزیری حریری تشکیل شود، به معنای سیاسی بودن آن است، چرا که آقای حریری رهبر سیاسی بزرگترین بلوک نمایندگان سنیمذهب در مجلس است. عونیستها میگویند با این حساب وزرای کابینه باید مطابق معمول بر اساس بلوکبندیهای قومی-مذهبی تشکیل شوند؛ دقیقا همان چیزی که مردم لبنان در پاییز ۲۰۱۹ علیه آن در جنبش وسیعی که به «ثوره» (انقلاب) معروف شد، به خیابان آمدند.
لبنان حتی پیش از دنیاگیری کرونا و سپس انفجار بزرگ ماه اوت، با مشکلات عمیق مالی دست و پنجه نرم میکرد. این دو واقعه اما اوضاع را بدتر از پیش کردهاند. کشور از ۱۱ ژانویه وارد قرنطینه شده است و این امر باعث بروز اعتراضاتی شده است که بهخصوص در شهر سنینشین طرابلس، واقع در شمال کشور، بالا گرفتهاند.
واحد پول کشور، پوند لبنان، در حدود یک سال و نیم گذشته ۸۰ درصد ارزش خود را از دست داده است. دولت موقت میگوید ۷۵ درصد خانوادههای کشور نیازمند کمک مالی هستند، و در این میان مشکل همیشگی قطع برق در لبنان هم بدتر از پیش شده است و این روزها بسیاری از مردم تنها دو سه ساعت در روز برق دارند.