انرژی همواره نقش مهمی در سیاست خارجی آمریکا ایفا کرده است. صادرات انرژی برای افزایش سطح روابط با کشورهای همسایه و هم‌پیمانان آمریکا مورد توجه دولت اوباما و ترامپ بوده است و این سیاست در دولت بعدی آمریکا هم یکی از اصول اساسی سیاست خارجی آمریکا خواهد بود. در این بین تحریم صنعت انرژی کشورهای مختلف هم نقش مهمی در سیاست خارجی دولت ترامپ ایفا کرده است. در دوره ریاست جمهوری ترامپ این کشور در بعد سیاست خارجی مشکلات عمده‌ای با چین – ایران- کره شمالی و روسیه داشته است.

خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم علیه صادرات نفت ایران و به دنبال آن سیاست فشار حداکثری بر این یکی از نقاط مهم سیاست خارجی دولت ترامپ بوده است. برخی کارشناسان مسائل منطقه بر این باورند که این سیاست هر چند توانسته است اقتصاد ایران را با مشکلات زیادی روبه‌رو کند و صادرات نفت این کشور را کاهش دهد اما نتوانسته است سیاست منطقه‌ای ایران را تغییر دهد.

به جرات می‌توان گفت عادی‌سازی روابط برخی کشورهای عربی با اسرائیل یکی از نقاط قوت سیاست خارجی آمریکا در دوران ریاست جمهوری ترامپ بوده است. پس از شروع رسمی عادی‌سازی روابط امارات و اسرائیل این دو کشور در حال افزیش حجم تجارت بین دو کشور و شروع پروژه‌های مشترک در همه زمینه‌ها هستند. بخش نفت – گاز و انرژی‌های تجدیدپذیر از مواردی است که نه تنها حجم تجارت بین دو کشور را افزایش خواهد داد بلکه می‌تواند معادلات انرژی را در بعد منطقه‌ای تغییر دهد.

چشم‌انداز همکاری راهبردی در بخش انرژی بین آمریکا- اسرائیل و امارات

روز اول اکتبر بیانیه مشترک تاسیس چشم‌انداز همکاری راهبردی در حوزه انرژی بین وزاری انرژی سه کشور آمریکا- اسرائیل و امارات منتشر شد. در این بیانیه بر پتانسیل همکاری در بخش انرژی برای ایجاد یک خاورمیانه باثبات و مرفه و یک‌پارچه تاکید شده است. این بیانیه به امضای یووال اسنتیز وزیر انرژی اسرائیل- سهیل المزروعی وزیر انرژی و زیرساختار امارات و دان برویت وزیر انرژی آمریکا رسید. سه وزیر حمایت خود را در مورد چشم‌انداز همکاری مشترک در بعد انرژی اعلام کردند و ابزار امیدواری کردند تا این همکاری باعث افزایش رفاه و نوآوری شود.

اسرائیل، امارات متحده عربی و آمریکا، با تأیید بر مزایای تمرکز بر اقدامات عملی که نتایج ملموسی خواهند داشت، توافق کردند که همکاری بیشتر سه جانبه در بخش انرژی، از جمله نفت و گاز- انرژی‌های تجدیدپذیر، بهره‌وری انرژی، و فناوری‌های آب‌شیرین‌کن را تشویق و حمایت کنند. این سه کشور در راستای تحقق اقتصاد پویا به دنبال استفاده از ظرفیت‌های تحقیق و توسعه پیشرو در جهان برای پاسخگویی به نیازهای نسل‌های فعلی و آینده خواهند بود. در این بیانیه همچنین آمده است که سه کشور «در تلاشند تا با توسعه منابع انرژی، فناوری‌ها و زیرساخت‌ها، راه‌حل‌هایی برای مشکلات انرژی مردم فلسطین پیدا کنند.»

در پایان بیانیه سه کشور برای بهره‌مندی جهانی از منافع این همکاری سه‌جانبه متعهد شدند تا شرایط را برای هماهنگی چند جانبه بین موسسات مالی – بخش خصوصی را برای تشویق سرمایه‌گذاری بین‌المللی در امر تحقیق و توسعه و پذیرش فناوری‌های نوین در بخش انرژی فراهم کنند.

دریای مدیترانه

اسرائیل یکی از کشورهای فعال در مجمع گاز شرق مدیترانه است با تشکیل رسمی این مجمع در هفته‌های گذشته و حمایت آمریکا از تشکیل این مجمع به نظر می‌رسد موقعیت سیاسی اسرائیل در معادلات سیاسی و انرژی دریای مدیترانه بیش از بیش افزایش یابد. اسرائیل پس از کشف دو میدان تامار و لویاتان به صادر کننده گاز تبدیل شده است. همکاری اسرائیل و آمریکا در دریای مدیترانه و همچنین مجمع گاز شرق مدیترانه می‌تواند در کوتاه‌مدت زمینه حضور فلسطین را در این مجمع فراهم نماید. تامین امنیت انرژی مردم فلسطین در چشم‌انداز همکاری راهبردی بین سه کشور مورد تاکید قرار گرفته است و عضویت فلسطین در این مجمع می‌تواند اولین قدم در راستای بهره‌گیری مردم فلسطین از منابع انرژی دریای مدیترانه باشد.

امارات در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری زیادی در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر انجام داده است و شرکت‌های انرژی این کشور از پتانسیل خوبی برای سرمایه‌گذاری در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر اسرائیل و آمریکا برخوردار هستند. شرکت‌های انرژی امارات حتی می‌توانند با شرکت‌های اسرائیل و آمریکا در سراسر جهان بر روی پروژه‌های مشترک کار کنند.

اوائل ماه اوت اعلام شد که شرکت مصدر ابوظبی، فعال در زمینه تولید انرژی‌های تجدیدپذیر، قراردادی را با شرکت انرژی‌های تجدیدپذیر «‌ای د اف» در شمال آمریکا امضا کرده است که بر اساس این قرارداد هشت پروژه تولید انرژی تجدیدپذیر در این منطقه راه‌اندازی خواهد شد. شرکت مصدر راهبرد سرمایه‌گذاری خود در انرژی‌های تجدیدپذیر ایالات متحده را اعلام کرده است و برای تولید ۱.۶ گیگاوات انرژی پاک در این کشور ۵۰ درصد سهم این پروژه‌ها را از آن خود کرده است. بر اساس توافق صورت گرفته بین مصدر امارات و شرکت «‌ای د اف»، مصدر ۵۰ درصد از سهم سه پروژه مزارع بادی نبراسکا و تگزاس را با تولید ۸۱۵ مگاوات انرژی و پنج پروژه تولید انرژی خورشیدی ازطریق صفحات خورشیدی در کالیفرنیا به همراه دو سیستم ذخیره‌سازی انرژی را با ظرفیت کلی ۶۸۹ مگاوات انرژی خورشیدی و ۷۵ مگاوات ذخیره‌سازی باتری لیتیوم یون خریداری کرده است.

ژانویه گذشته قرارداد احداث خط لوله گاز مدیترانه شرقی با حضور سران اسرائیل – یونان و قبرس در آتن امضا رسید. ظرفیت این خط لوله دو میلیارد متر مکعب پیش‌بینی شده که طبق برنامه باید در سال ۲۰۲۵ به بهره‌برداری برسد. این خط لوله در صورت تکمیل می‌تواند ۱۰٪ نیاز اروپا را برآورده سازد. هزینه ساخت این پروژه گازی حدود هفت میلیارد دلار برآورد شده است. تامین منابع مالی این پروژه یکی از مواردی است که می‌تواند باعث افزایش همکاری اسرائیل و امارات شود.

همکاری امارات و آمریکا در بازار نفت در ماه‌های قبل نیز توانست در تثبیت قیمت نفت موثر واقع شود. دو کشور در کنار سایر کشورهای عمده تولیدکننده نفت می‌توانند در آینده در صورت نیاز در بازار نفت همکاری خویش را برای ثبات قیمت نفت افزایش دهند.

همکاری سه کشور در بخش انرژی به ویژه انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند ضمن افزایش ثبات و همکاری در منطقه هم باعث افزایش حجم تجارت بین این کشورها شود و هم زمینه را برای عادی‌سازی روابط اسرائیل با سایر کشورهای عربی فراهم نماید. اگر مردم فلسطین هم بتوانند از مزایای همکاری سه کشور در بعد انرژی بهره‌مند شوند، می‌توان شاهد افزایش چنین همکاری‌هایی بین سایر کشورها در منطقه شد. انرژی از این به بعد در سیاست خارجی این سه کشور نقش مهم خویش را ادامه خواهد داد و همکاری در بخش انرژی موتور محرک روابط سه جانبه خواهد بود. طبیعی است برای افزایش سطح همکاری بین سه کشور در بعد انرژی باید موانع پیش رو شناسایی شده و در چارچوب زمانی خاص حل گردند. همکاری در بخش انرژی می‌تواند همچنین به تسریع روند عادی‌سازی روابط اسرائیل با بقیه کشورهای عرب نیز منتهی شود.