خزانه داری آمریکا روز چهارشنبه یک شرکت پوششی متعلق به نیروی قدس سپاه پاسداران و دو فرد مرتبط با آن را به اتهام آنچه که قاچاق میلیون ها دلار سلاح اعلام شده، تحریم کرد. شرکت منابع ثروت جنوب (SWRC) در عراق متهم به انتقال سلاح به گروه های شبه نظامی تحت حمایت جمهوری اسلامی است. استیون منوچین، وزیر خرانه داری آمریکا، هدف از این اقدام را متوقف کردن شبکه های قاچاق سلاح اعلام کرد و از دولت عراق و جامعه بین المللی خواست اقدامات جدی تری در مقابله با دور زدن تحریم های سپاه و قاچاق سلاح انجام دهند.
ماه گذشته، مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در سفر سرزده به بغداد به مقامات عراق در مورد نقل و انتقال مشکوک سلاح و تجهیزات متعلق به نیروهای تحت حمایت ایران در نزدیکی سفارت آمریکا در این کشور هشدار داده و تاکید کرده بود، در صورتی که بغداد اقدامی انجام ندهد، نیروهای آمریکایی وارد عمل می شوند. دو هفته بعد یک موشک به منطقه سبز در فاصله یک و نیم کیلومتری سفارت آمریکا برخورد کرد.
این نخستین بار نیست که شرکت های پوششی ایران در عراق و یا شرکت ها و بانک های این کشور به دور زدن تحریم ها و کمک به انتقال سلاح متهم می شوند، اما به نظر می رسد با توجه به افزایش سطح هشدار امنیتی برای نیروهای آمریکایی در عراق، واشینگتن قصد دارد، به طور جدی تری با مساله نفوذ ایران در عراق برخورد کند.
پس از حمله نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا به عراق و سرنگونی صدام حسین در سال 2003، این کشور که زمانی دشمن ایران در جنگ 8 ساله به شمار می رفت، به تدریج به دوستی نزدیک تبدیل شد. هرچند مقامات عراق سعی کردند، روی لبه باریک همزیستی با دو بازیگر کلیدی و در عین حال دو رقیب منطقه ای و دو دشمن – ایران و آمریکا -در کشورشان گام بردارند، در برهه هایی از زمان، پیوندهای مذهبی، اقتصادی و سیاسی بغداد را به سوی ایران متمایل کرد. برخی گزارش ها حاکی از آن است که ورود ایران به عملیات بازسازی عراق تا حدودی زمینه را برای دور زدن تحریم ها فراهم کرد و این به موازات افزایش نفوذ جمهوری اسلامی در همسایه غربی خود بود.
این نفوذ تا جایی ادامه یافت که روزنامه نیویورک تایمز در آگوست 2012، در زمان اوج تحریم ها علیه ایران در گزارشی مدعی شد، عراق با استفاده از انجام عملیات قاچاق نفت به تامین منابع ارزی برای ایران کمک می کند. به گزارش این روزنامه آمریکایی، مجموعه ای از بانک ها عراقی در این زمینه فعالیت داشته و برای بانک های ایرانی میلیون ها دلار نقل و انتقال مالی انجام دادند.
باز گذاشتن حریم هوایی عراق به روی هواپیماهای متعلق به خطوط هوایی ایران که ادعا می شد، حامل سلاح برای کمک به دولت بشار اسد در سوریه بودند، نیز یکی دیگر از اقدامات بغداد برای همراهی با تهران در دور زدن تحریم ها بود. رویترز در سپتامبر 2012 مدعی شد به اسناد محرمانه ای دست یافته که نشان می دهد ایران از طریق عراق روزانه ده ها تن تجهیزات نظامی به سوریه می فرستد که در آن زمان در اوج بحران قرار داشت.
این خبرگزاری انگلیسی در ادامه مدعی شد، ارسال اسلحه و مهمات از ایران برای تجهیز ارتش سوریه و شبه‌نظامیان حامی حکومت بشار اسد و حمایت آنها در سرکوب مخالفان انجام می‌شود. مقامات جمهوری اسلامی و عراق همواره این اتهام ها را رد کرده اند. هرچند که سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه در همان زمان به شبکه خبری العربیه گفت، نیروهای تحت فرمان اش از دهه 80 در لبنان و سوریه حضور داشته اند .
رویترز در سپتامبر گذشته نیز مدعی شده بود، ایران موشک های کوتاه برد خود را در اختیار گروه های شبه نظامی تحت حمایت خود در عراق قرار داده است. روابط برخی نیروهای شبه نظامی عراق مانند حشدالشعبی به اندازه ای با ایران نزدیک است که آنها هم اکنون برای آنچه که کمک به بازسازی مناطق سیل زده توصیف می شود، در ایران حضور دارند.
کارشناسان با اشاره به روابط اقتصادی و نیاز عراق به واردات برق و گاز از ایران، نفوذ جمهوری اسلامی در این کشور را اجتناب ناپذیر توصیف می کنند. اما مقامات آمریکا قصد دارند با کمک به تقویت زیرساخت ها در این کشور از جمله افزایش ظرفیت تولید گاز و برق، بخشی از نفوذ ایران در عراق را مهار کنند. توافقنامه 600 میلیون دلاری مشترک استاندارد چارتر انگلیس، جنرال الکتریک آمریکا و بانک تجارت عراق در پاییز گذشته برای کمک به بغداد در افزایش تولید برق، از جمله اقدامات در این زمینه به شمار می رود.
با گذشت 6 ماه از امضاء این توافقنامه، لوی خطیب، وزیر نیرو عراق می گوید، عراق خود را برای عواقب تنش های احتمالی بین ایران و آمریکا در عرصه انرژی آماده کرده و تا شش ماه دیگر نیاز به واردات برق از ایران را به طور قابل ملاحظه ای کاهش می دهد. البته او در گفت و گو با المانیتور خاطرنشان می کند که کاهش ملموس واردات گاز ایران 2 تا 3 سال دیگر زمان می برد.
