از روز یک‌شنبه طرح تازه دولت افغانستان برای مبارزه با گسترش ویروس کرونا آغاز شده است. دولت افغانستان با ابراز این که کرونا به مرحله اوج خود در افغانستان رسیده است، طرحی را که از سوی وزارت بهداشت افغانستان تهیه شده، عملی می‌کند که توقع می‌رود تا حدی جلو گسترش بی‌رویه ویروس در افغانستان را بگیرد. 

در این طرح که برای سه ماه قابل اجرا است، مدارس و دانشگاه‌های دولتی و خصوصی برای سه ماه دیگر تعطیل اعلام شده‌اند. البته مدارس و دانشگاه‌های خصوصی می‌توانند برنامه‌های آموزشی خود را به صورت آنلاین پیش ببرند که با توجه به محدودیت دسترسی به امکانات آنلاین و ضعیف بودن بیش از حد اینترنت این طرح عملا قابل اجرا نیست. 

براساس این طرح پوشیدن ماسک در امکان عمومی الزامی است. هم‌چنان رعایت فاصله اجتماعی، خارج نشدن سال‌مندان بالاتر از شصت سال از خانه، ضدعفونی کردن مداوم اماکن عمومی، رژیم کاری بر اساس دو شیفت و تهیه مواد بهداشتی از سوی مسئولان برای کارمندان و کارگران نیز جز موارد قابل اجرا در این طرح است. 

هم‌چنین براساس این طرح هتل‌ها، سالن‌های ورزشی و پارک‌های تفریحی هم‌چنان به روی عموم بسته است. رستوران‌ها تنها حق دارند که از سیستم قبول سفارش و انتقال غذا به خانه مردم استفاده کنند و سالن‌هایشان هم‌چنان به روی عموم بسته خواهد بود. براساس این طرح سیستم حمله و نقل عمومی نیز طی سه ماه آینده فعالیت نخواهد داشت و انتقال بیش از سه نفر در یک خودرو ممنوع خواهد بود.

این طرح که از سوی وزارت بهداشت، وزارت دولت، اداره مستقل ارگان‌های محلی، وزارت کار و بخش خصوصی نظارت می‌شود، به شهروندان افغانستان توصیه می‌کند که تمامی موارد مطرح شده را با جدیت رعایت کنند. وزارت کشور نیز گفته است که تخطی از طرح مورد بحث را نخواهد پذیرفت و با کسانی که از این طرح سرپیچی کنند، برخورد خواهد کرد.

اما بحث اجرایی این طرح هنوز هم به عنوان یک چالش مطرح است. از روز یک‌شنبه نیروهای انتظامی در داخل شهر کابل تلاش کردند تا این طرح را اجرایی کنند اما استقبال مردم هم‌چنان نسبت به اجرای این طرح ضعیف و در حد بی‌توجهی بوده است. خلاف پیش‌بینی‌ها جاده‌های شهر کابل هم‌چنان با تراکم ترافیک و حضور مردم پیاده روبه‌رو است. 

دست‌فروشان دوره‌گرد نیز که به طور کل شصت درصد از تراکم و ازدحام ترافیکی را در خیابان‌های کابل باعث می‌شوند، نه تنها کم نشدند که بیشتر هم شده‌اند. در کنار آن برخورد مردم با نیروهای امنیتی نیز به صورتی است که هر لحظه امکان درگیر شدن را به همراه دارد. با توجه به این که سیستم حمل‌ونقل دولتی کاملا تعطیل است. 

سیستم حمل‌ونقل خصوصی البته نه به صورت شبکه‌ای یا سازمانی بلکه به صورت فردی، رونق زیادی پیدا کرده است. راننده‌های این خودروها که موقعیت را برای کسب درآمد بیشتر مساعد دیده‌اند، به کمتر از هفت سرنشین قناعت نمی‌کنند. در ایست‌های بازرسی حضور این همه سرنشین در یک خودرو باعث می‌شود تا اجازه تردد به آن‌ها داده نشود. 

صاحب خودرو و سرنشینان هم که به کمتر از رد شدن از ایست راضی نیستند، ناگزیر به جدل و درگیری لفظی با نیروهای امنیتی می‌شوند. این مساله نه تنها باعث درگیری می‌شود که زمینه تراکم بیشتر و ازدحام ترافیک را نیز باعث می‌شود. دولت نیز صلابت لازم را برای اجرای طرح‌های بهداشتی ندارد. 

بخشی از نیروهای امنیتی به فساد آلوده‌اند و در مقابل مقداری پول از اجرای طرح خودداری می‌کنند. سیستم نظارت مداوم نیز به معنای واقعی وجود ندارد تا متوجه اختلاس و تبانی بخشی از این نیروها با دست‌فروشان، مغازه‌داران و راننده‌های خودروهای حمل‌ونقل شوند. در نتیجه بار دیگر این طرح بدون نتیجه می‌ماند. همین حالا با گذشت دو روز هیچ تغییری در سیمای شهر دیده نمی‌شود. تنها در ادارات دولتی، طرح با تمامی چارچوب‌های آن اجرا می‌شود.

البته این طرح در مورد تنظیم راهکار مشخص برای بخش خصوصی، به ویژه بخش اقتصادی تبصره‌ای مطرح نکرده است. با توجه به ضعف اقتصادی دولت و جامعه افغانستان، تداوم تعطیلی قسمت عظیمی از بخش خصوصی، می‌تواند ضرر فراوانی به اقتصاد افغانستان بزند. 

این طرح نه در مورد فعالیت‌های این بخش به جز هتل‌ها، رستوران‌ها و مجتمع‌های ورزشی، حرفی زده است و نه فعالیت‌های آن‌ها را رسما تایید کرده است. به همین دلیل امکان عملی شدن این طرح نیز با اما و اگرهای زیادی رو‌به‌رو است. تنها با اعمال فشار بیشتر می‌توان تا حدی به اجرایی شدن این طرح خوش‌بین بود. آن هم در وضعیتی که روند صعودی ابتلا به ویروس در نمودارها به شدت در حال افزایش است.