پس از آن که عدنان زرفی مانند سلف خود محمد توفیق علاوی در جلب موافقت طرف‌های سیاسی و تشکیل دولت با شکست رو به رو شد؛ برهم صالح رئیس جمهور عراق، مصطفی الکاظمی را مأمور تشکیل کابینه جدید عراق کرد.

عامل اساسی این همه ناکامی‌ها ریشه در اختلاف‌های سیاسی عمیق موجود در میان نخبگان سیاسی شیعه مذهب عراق دارد که به سبب طرفداری برخی از آن‌ها از آمریکا و برخی دیگر از ایران، سرنوشت سیاسی عراق در میان این دو کشور در نوسان قرار گرفته است.

اما دلایل دیگری وجود دارد که نشان می‌دهد مدیریت بحران و نزاع در عراق، بیش‌تر در دست ایرانیان قرار دارد تا آمریکاییان و چنین می‌نماید که نفوذ و تأثیر ایران در گزینش فرد مناسب برای سمت نخست وزیری، نسبت به آمریکا بیش‌تر بوده و بیش‌تر خواهد ماند.

اینک به برخی از این دلایل به قرار زیر اشاره می شود:

۱- پست نخست وزیری در عراق از اختیارات گسترده اجرایی و قانونی برخوردار می‌باشد که تسلط بر آن به معنی تسلط بر همه نهادهای دولتی است؛ از این جهت ایران برای زیر نگین داشتن این سمت، سرمایه گذاری زیاد کرده و هرگز حاضر نخواهد شد که آن را از دست بدهد، حتی اگر به جنگ میان جریان‌های سیاسی شیعه مذهب منتهی گردد. ایران  با استفاده از انعطاف و نرمش جورج بوش و باراک اوباما، در همه نهادهای دولتی عراق رخنه کرده است و اکنون به این سهولتی‌که دونالد ترامپ می‌خواهد، از آن دست بر نخواهد شد.

۲- رژیم ایران به خوبی می‌داند که هرگونه سهل انگاری در باره پست نخست وزیری عراق، به جاهای دیگر و مشکلات دیگر منتهی می شود؛ بنابر این، رژیم ایران هراس از این دارد که در حیاط خلوتی که در عراق برای خود درست کرده است، اگر کوچک ترین رخنه‌ای ایجاد شود، ممکن است به صورت ناگهانی و غیر قابل پیش بینی، وسعت پیدا کند و از کنترل خارج شود.

۳- از سوی دیگر، تاریخ سیاسی ایران، همیشه بر توسعه طلبی از راه نیروی نظامی استوار بوده است. هم‌چنان‌که شکست و عقب نشینی‌اش نیز از همین راه صورت گرفته است؛ از این جهت ایران برای تداوم حضور خود بر سیاست متکی بر نیروی نظامی که در عراق ساخته است، ادامه خواهد داد.

۴- ایران توانسته است برای تداوم حضور در کشورهای عربی، گروه های مسلحی همچون سازمان حزب الله در لبنان، شبه نظامیان فرقه گرا در عراق و حوثی ها در یمن را ایجاد کند و اکنون همین گروه های مسلح به نیابت از ایران در منطقه حضور دارند و در تلاش برای تأمین منافع ایران هستند.

عوامل بالا، رژیم ایران را برای بقا و رویارویی با آمریکا در منطقه و عراق جسور کرده است، به ویژه این که نیروهای آمریکایی موجود در عراق و منطقه تنها به حملات هوایی و موشکی اتکا داشته نه از نیروی زمینی استفاده می‌کنند و نه از گروه‌های مسلح همکار در عراق برخوردار هستند.

اکنون پس از یک سلسله تحولات شتابان در عراق، در حالی نوبت به مصطفی الکاظمی رسیده است که گروه‌های وابسته به ایران از قبیل "کتائب حزب الله عراق"، "عصائب اهل الحق" و شماری دیگر از گروه های سیاسی، او را به همکاری با آمریکا در قتل قاسم سلیمانی متهم می‌کنند.

البته تحولات یاد شده، بیان‌گر این است که مجلس نمایندگان عراق، به کابینه مصطفی الکاظمی رأی اعتماد نخواهد داد و مهلت قانونی تعیین شده برای تشکیل کابینه بار دیگر به پایان خواهد رسید؛ افزون بر آن که گمانه زنی‌ها در باره اهداف دیدار فرمانده سپاه پاسداران از بغداد، تا هنوز ادامه دارد.

به هر صورت، مسلم این است که ایران اجازه نخواهد داد یک شخص غیر وابسته به خودش متصدی پست نخست وزیری در عراق شود. از جانب دیگر، پروژه‌ای را که ایران پس از خروج نیروهای اشغالگر آمریکا، در عراق طرح کرده است؛ با ضربات تنبیهی هوایی به مواضع گروه های مسلح وفادار به ایران در عراق، پایان نخواهد یافت.

اما با وجود آن، این حقیقت را ایرانی‌ها باید درک کنند که نیروهای نیابتی ولایت مداری که در عراق هسته گذاری کرده اند، آسیب پذیر بوده و ممکن است بساط آنها قبل از رویارویی نظامی از طریق اجرائات قانونی و خشکاندن منابع مالی برچیده شود. تردیدی نیست که اگر جنایات ضد بشری و رسوایی‌های مالی این گروه‌ها از طریق رسانه های ملی و بین المللی افشا شود، مشت آن‌ها در میان مردم عراق باز خواهد شد و دیگر فلسفه وجودی خود را از دست خواهند داد.

از سوی دیگر، مایک پنس معاون رئیس جمهور آمریکا اخیرا از «پایگاه هوایی عین الاسد» در استان انبار بازدید کرد؛ سپس مارک اسپر وزیر دفاع آمریکا نیز به عراق رفته و با نیروهای آمریکایی و بین المللی مستقر در عراق دیدار کرد و در جریان نصب و فعال سازی سامانه موشکی پاتریوت، قرار گرفت.

این دید و بازدید‌ها که بدون هماهنگی قبلی با مقامات عراقی و به صورت ناگهانی صورت گرفته است، دلالت بر این دارد که برنامه‌ها و آمادگیری‌های آمریکا برای یک حمله نظامی ادامه دارد و آنچه را که روزنامه «نیویورک تایمز» چند روز پیش افشا کرده بود که آمریکا برای حمله به حزب الله عراقی و سایر گروه‌های مسلح وابسته به ایران، آمادگی می‌گیرد، مقرون به حقیقت است.

اکنون در حالی که اختلافات گروه‌های سیاسی شیعه مذهب عراق، آن‌ها را در میان آمریکا و ایران در نوسان قرار داده است، همگان در انتظار رخ دادن تحول تازه ای در عراق هستند که منطقه را وارد مرحله‌ای از ثبات و آرامش گرداند. اما در عین حال، بعید نیست ‌که ایران بر متغیرها فائق آمده و مانند گذشته در سیاست‌های خود مبنی بر بی‌ثبات کردن منطقه از یمن در جنوب تا سوریه در شمال، ادامه دهد.

https://www.independentarabia.com