کرونا در افغانستان؛ نگرانی‌ها درباره قحطی گسترده

افغانستان در رده‌های بالای فهرست کشور‌های مصرف کننده جهان قرار دارد

نگرانی عمده سازمان ملل متحد در خصوص بحران‌های کرونا بیشتر متوجه کشور‌های در حال رشد یا کمتر پیش‌رفته جهان است- Wakil KOHSAR / AFP

در حدود ده روز قبل سازمان ملل متحد و نیز سازمان تجارت جهانی از احتمال نزدیک به یقین ایجاد قحطی که از شیوع ویروس کرونا نشات می‌گیرد، خبر داده بودند. در اعلامیه مشترکی که این دو نهاد جهانی به نشر رساندند، آمده بود که به دلیل توقف زنجیره تبادل مواد غذایی و کاهش شدید صادرات مواد غذایی، ممکن است جهان با فقر و قحطی شدیدی رو‌به‌رو شود. این دو سازمان از مردمان سراسر جهان خواسته‌اند تا در طول شش الی یک سال آینده کمتر غذا بخورند و تا حد زیادی جلو اسراف در مصرف مواد خوراکی را بگیرند. 

اگر چه کشور‌های پیشرفته جهان تدابیر زیادی برای جلوگیری از افزایش فقر ناشی از ویروس کرونا و نیز قحطی احتمالی در نظرگرفته‌اند، اما نگرانی عمده سازمان ملل متحد بیشتر متوجه کشور‌های در حال رشد یا کمتر پیش‌رفته جهان است. افغانستان یکی از کشور‌های در حال توسعه است و به دلیل بیش از چهل سال جنگ، شیرازه تمامی زیربنا‌های اقتصادی آن از بین رفته است. این کشور در چهل سال گذشته و حتی قبل از آن، یک کشور مصرفی و وارد کننده بود. توازن واردات و صادرات افغانستان اصلا قابل قیاس نیست. بر اساس آمار رسمی، افغانستان ۹۰ درصد واردات و ۱۰ درصد صادرات دارد. به همین دلیل این کشور در معرض فقر و قحطی شدید ناشی از گسترش ویروس کرونا قرار گرفته است. 

بخش عمده‌ای از مواد غذایی افغانستان از کشور‌های همسایه تامین می‌شود. افغانستان از قزاقستان، پاکستان و هند گندم و آرد وارد می‌کند. از پاکستان و هند برنج وارد می‌کند. روغن را به طور معمول از کشور‌های حاشیه خلیج فارس وارد می‌کند و دیگر مواد غذایی را هم به تناسب نیاز از دیگر کشور‌های همسایه وارد می‌کند. با این که مردم افغانستان عمدتا به کشاورزی و دام‌داری اشتغال دارند، با این حال هنوز کشاورزی نتوانسته افغانستان را در عرصه تولید یکی از اقلام غذایی خودکفا سازد. حتی گندم تولید داخل نیز که بیشتر زمین‌های افغانستان را کشت آن دربرمی‌گیرد، نتوانسته است نیاز داخلی را براورده کند. وابسته بودن به واردات مواد غذایی تا این حد، این کشور را به شدت آسیب‌پذیر ساخته است. در سال‌های گذشته به دلیل منحصر بودن مسیر‌های ترانزیت افغانستان به بنادر پاکستان، آن کشور بر اساس منافع سیاسی خود، عرصه تجارت را برای افغانستان گاهی به شدت تنگ می‌ٰساخت. بار‌ها پیش آمده است که مواد غذایی که قرار بود به افغانستان وارد شود، به دلیل عدم صدور مجوز، در بنادر کشور پاکستان از برود. اما با ایجاد مسیر‌های ترانزیت جدید، به خصوص باز شدن بندر چابهار ایران، وابستگی افغانستان به پاکستان کمتر شد. با این حال، شیوع و گسترش ویروس کرونا حالا همه را دچار نگرانی کرده است. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

مقام‌های دولت افغانستان می‌گویند، تمام تلاش آنان معطوف باز نگه داشتن گذرگاه‌های مرزی است که زمینه وارد مواد غذایی را نیز میسر می‌سازد. امر‌الله صالح، معاون نخست ریاست جمهوری، می‌گوید که آنان در تلاشند تا جلو افزایش فقر ناشی از ویروس کرونا را بگیرند. او می‌گوید که باید روزانه به ۱۲۷ هزار خانواده در شهر کابل که به دلیل قرنطینه کار خود را از دست داده‌اند، وعده‌های غذایی رسانده شود. به گفته او، این روند در شهر‌های دیگر افغانستان هم در پیش گرفته شده است. در همین راستا، تعدادی از کشور‌های همسایه نیز برای کمک‌رسانی مواد غذایی به افغانستان وعده‌هایی داده‌اند. در کنار آن، بانک جهانی، اتحادیه اروپا، نهاد‌های بین‌المللی امدادرسان و چند کشور همسایه، صد‌ها میلیون دلار برای مبارزه با کرونا به دولت افغانستان کمک کرده‌اند یا وعده آن را داده‌اند. 

هرچند دست‌های زیادی برای رساندن غذا به فقرا و نیازمندان در سراسر افغانستان به کار افتاده است و افراد خیّر روزانه هزارها وعده غذایی را میان فقرا و مستحقان توزیع می‌کنند، اما این عمل نوعی مسّکن موقتی است. زیرا در صورت گسترش بیماری و تلفات کرونا در افغانستان یا پیش آمدنِ قحطی در جهان، نخستین کشور‌هایی که صدمه شدیدی از آن شرایط خواهند دید، کشور‌های وارد کننده و مصرفی مانند افغانستان هستند. آن وقت است که نگرانی اصلی شکل خواهد گرفت. 

بیشتر از