فوزیه کوفی؛ منتقد سرسخت اشرف غنی، چشم در چشم با طالبان

نام وی به کمک امرالله صالح، در دقایق آخر وارد فهرست مذاکره‌کنندگان دولت شد

یکی از نمایندگان زن، فوزیه کوفی، منتقد سرسخت اشرف غنی، رئیس جمهوری کشور است - JOHANNES EISELE / AFP

مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، از ایجاد هیات مذاکره کننده برای مذاکرات بین الافغانی صلح استقبال کرده و گفته است که این هیات فراگیر و از افراد بانفوذ تشکیل شده است. او از تعهد دولت افغانستان مبنی بر تبادله اسیران جنگی نیز ستایش کرده است و گفته است که آن اقدام زمینه مذاکرات و صلح را فراهم خواهد کرد. وزیر خارجه آمریکا همچنین از رهبران دولت خواسته است برای تشکیل حکومتی همه‌شمول نیز از خود تعهد نشان دهند تا آینده درخشانی برای افغانستان رقم بخورد.

از طرف دیگر، دفتر نمایندگی سیاسی سازمان ملل متحد در افغانستان، ناتو و اتحادیه اروپا هم از اعلام تیم «فراگیر» برای مذاکرات صلح با طالبان استقبال کرده‌اند.

ترکیب این تیم نشان می‌دهد که برخلاف گذشته رهبران افغانستان در اوج اختلافات سیاسی توانسته‌اند، در مورد صلح اجماع سیاسی داشته باشند. دستکم احزاب عمده جمعیت اسلامی، دو شاخه حزب اسلامی، دو شاخه حزب وحدت اسلامی، جنبش ملی اسلامی، حزب محاذ ملی، حامد کرزی و دیگر چهره‌ها و جریان‌های سیاسی توانسته‌اند اختلافات خود را پشت سر گذاشته وعضو هیات مذاکره کننده صلح به رهبری دولت افغانستان شوند. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

از نظر قومی هم این هیات شامل ۹ پشتون، ۶ تاجیک، ۴ هزاره، و ۲ ازبک است. ۵ زن و ۱۶ مرد بر میز مذاکره با طالبان خواهند نشست. 

یکی از نمایندگان زن، فوزیه کوفی، منتقد سرسخت اشرف غنی، رئیس جمهوری کشور است. در فهرست ابتدایی که از سوی تلویزیون ملی منتشر شد، نام او به چشم نمی‌خورد. اما براساس برخی گزارش‌ها، نام وی به کمک امرالله صالح، معاون اول ریاست جمهوری، در دقایق آخر وارد فهرست مذاکره‌کنندگان دولت شد. 

اما این نخستین بار نیست که خانم کوفی به دیدار طالبان می رود. 

فوزیه کوفی در سال ۱۹۷۵ میلادی در استان بدخشان در شمال شرقی افغانستان به دنیا آمد. پدر او نماینده مجلس بود. او که فرزند نوزدهم پدرش است، می‌گوید: «پدر و مادرم نمی‌خواستند دختری به دنیا بیاورند. این کار رنجی بر رنج‌ها‌شان می‌افزود و از تولد من زیاد خوشحال نبودند. اما بعد پدرم به من بسیار محبت کرد و به الگوی رفتار من تبدیل شد.»

فوزیه کوفی نخستین دختر خانواده‌ بود که سواد آموخت. این طلسم‌شکنی آسان نبود. صرف‌نظر از مردم، گاه برادرانش نیز با تحصیل او مخالفت، و کتابهایش را پاره می‌کردند.  به رغم آن،‌ فوزیه در بدخشان و کابل درس خواند. دانشجوی رشته پزشکی بود که کابل به تصرف طالبان درآمد. او نخستین بار طالبانِ تا بن دندان مسلح را از پنجره آپارتمانش در طبقه پنجم، در کابل دید. اولین مانور طالبان، بستن در دانشکده پزشکی به روی فوزیه کوفی و تمام دختران افغانستان بود که زندگی‌شان‌ را تغییر داد. 

فوزیه کوفی در کابل ماند و به تدریس زبان انگلیسی به دختران شهر ادامه داد که دیگر از ادامه تحصیل محروم شده بودند.  

اداره امر به معروف و نهی از منکر طالبان، محدودیت‌های فراوانی بر زنان وضع کرد. بیرون رفتن از خانه بدون همراهی یک مردِ محرم، پوشیدن چادری (برقع) از نوک سر تا مچ پا، و ممنوعیت آموزش و پرورش و کار دختران، از بدترین آنها بود. فوزیه کوفی هیچ وقت چادری نخرید، چون آن را مطابق با فرهنگ افغان نمی‌دانست. اما در عوض آمد و شد خود را خیلی کم کرد، یا خطر برخورد با طالبان را به جان خرید. 

زندگی زمانی سخت‌تر شد که طالبان همسر فوزیه کوفی را زندانی کردند و او در اثر ابتلا به بیماری توبرکلوز، در زندان جان داد. فوزیه ماند و دو دخترش. او به احترام خاطره همسرش، دیگر هرگز ازدواج نکرد. 

با سقوط طالبان، خانم کوفی در سازمان ملل متحد کار گرفت و زندگی‌اش رو به بهبودی گذاشت. 

خانم کوفی در کابل حقوق و علوم سیاسی خوانده است، کارشناسی ارشد خود را در رشته مدیریت تجارت از دانشگاه پرستون پاکستان گرفته است، و سپس کارشناسی ارشد دیگری هم در رشته روابط بین الملل از دانشگاه سویس دریافت کرده است. 

بزرگترین گام خانم کوفی در سال ۲۰۰۵ میلادی بود که خود را در انتخابات پارلمانی کشور نامزد کرد و با بسیج مردم در زادگاهش، توانست به مجلس راه یابد و به جای پدرش تکیه بزند. 

از اقدامات مهم در این دوران، تصویب قانون منع خشونت علیه زنان بود که کوفی پرچمدار آن قانون در جامعه مردسالار و به شدت سنتی افغانستان شد. 

قانون منع خشونت علیه زن، از رویدادهای فاخر و برجسته در چهارچوب تحولات قانونی در افغانستان است که علیه خشونت، بدرفتاری و تجاوز به حقوق زن به‌عنوان مهم‌ترین گروه اجتماعی کشور، در فرهنگ و جامعه‌ای قد برافراشته است که تجاوز و حق‌کشی علیه آنان را به عنوان پدیده‌ای پذیرفته شده، تاریخی، و فرهنگی می‌شمارد. 

او دو دور نماینده مجلس شد و تا نایب ریاست مجلس رسید. 

در ماه مارس سال ۲۰۱۰ وقتی نایب رئیس مجلس بود، برای گرامیداشت روز زن به استان شرقی ننگرهار رفت، اما در بازگشت به کابل همراه با دو دخترش، هدف حمله طالبان قرار گرفت. 

گلوله از هر طرف می‌بارید و محافظانش او و دخترانش را به پناهگاهی در تونلی در زیر کوه انتقال دادند، و سپس با هلیکوپتر به کابل منتقل شد. 

اما زمانی که در انتخابات پارلمانی گذشته، برای سومین بار خود را نامزد کرد، صلاحیت وی توسط کمیسیون انتخابات تایید نشد. با‌ این حال، نقش مهمی در گفت‌وگو با طالبان در دوحه و مسکو ایفا کرد تا در کنار دیگر زنان، از حقوق زن افغان دفاع کند. 

باری در میان ده‌ها مرد درهیات‌های مذاکره‌کننده از دو طرف، خانم کوفی به طالبان گفت:‌ «از آنجایی که هیات ما نمایندگان زن در ترکیب خود دارد، به شما پیشنهاد می‌دهم که شما نیز زنان خود را به سر میز مذکره بیاورید.» فوزیه کوفی می‌گوید طالبان فورا خندیدند. 

نماینده طالبان در پاسخ او گفت:‌ «زنان می‌توانند نخست وزیر شوند، اما نه رئیس جمهوری. زنان نمی‌توانند قاضی شوند.» 

با پایان هنگامه کرونا، انتظار می‌رود مذاکرات رسمی بین‌الافغانی شروع شود. به نظر می‌رسد که تنها ۵ زن در میان ۴۲ عضو هیات مذاکره کننده دو طرف، در خط اول دفاع از حقوق زنان قرار دارند. حفظ و نگهداشت حقوق، آزادی‌ها و دستاوردهای زنان افغانستان در دو دهه گذشته، در این فضا آسان نخواهد بود، مگر آن که هر زن نشان دهد که از قدرت استدلال و منطقی چهار برابر مردان برخوردارند. 

فوزیه کوفی، چهار زن دیگر و تعدادی از مردانی که در زمینه برابری حقوق، تفاوتی بین زن و مرد قائل نیستند، در همکاری با جامعه مدنی، رسانه‌ها و حامیان حقوق بشر، فرصت مهمی در پیش رو دارند که اجازه ندهند در راه پیشرفت زنان مانع ایجاد شود.

چشمان شهره و شهرزاد،‌ دختران کوفی، به تصمیم مادرشان و چهار زن دیگر و مردان افغان در هیات نمایندگی دولت دوخته شده است که چه تاریخی را برایشان رقم خواهند زد. 

بیشتر از