پس از هفته‌ها تاخیر، دولت افغانستان هیات مذاکره‌کننده خود را معرفی کرده است تا گفت‌وگوهای مستقیم با شورشیان طالبان سرانجام آغاز شود. شروع، پیگیری و موفقیت این مذاکرات، برای پایان جنگ و آینده‌ای صلح‌آمیز در کشور حیاتی دانسته می‌شود. تلویزیون دولتی افغانستان یک فهرست بیست نفری از افرادی را منتشر کرده است که در راس آن محمد معصوم استانکزی، رئیس پیشین اداره امنیت ملی افغانستان، قرار دارد. نام ۵ زن نیز در میان چهره‌های این فهرست دیده می‌شود. ارگ ریاست جمهوری یا وزارت دولت در امور صلح تاکنون این فهرست را تایید نکرده‌‌اند. اما نمایندگی از افغانستان امروزی در برابر طالبانی که همچنان بر بازگشت «امارت اسلامی» و تعریفی بنیادگرا از شریعت سختگیرانه اسلامی پافشاری دارند، مهمترین مسئله آینده کشور خواهد بود. 

از این رو، ایندپندینت فارسی در یک رشته گزارش‌، چهره‌های هیات‌های مذاکره کننده دولت افغانستان و طالبان را معرفی می‌کند و موضوعاتی را که قرار است در جریان مذاکرات آتی صلح مطرح شود، بررسی می‌کند. 

معصوم استانکزی

محمد معصوم استانکزی که ریاست هیات ۲۰ نفری افغانستان را به عهده خواهد داشت، مردی در سایه، و وزیر جنگی خوانده می‌شود که امروز سفیر صلح شده است.  او از افراد نزدیک و مورد اعتماد اشرف غنی، رئیس جمهوری کنونی کشور است. 

معصوم استانکزی همشهری محمد اشرف غنی، در سال ۱۳۳۷ در یک خانواده پشتون در شهرستان محمد آغه در استان لوگر به دنیا آمد. آقای استانکزی تحصیلات اولیه خود را در آن شهرستان تمام کرد و برای آموزش دانشگاهی راهی کابل شد. او تحصیلاتش را در رشته مخابرات در دانشگاه نظامی کابل ادامه داد، و دوره‌های آموزش فنی را نیز گذراند. او سپس در رشته مدیریت در دانشگاه پریستون آموزش دید و فوق لیسانس گرفت. او همچنین یک فوق لیسانس دیگر هم در رشته توسعه پایدار از دانشگاه کمبریج بریتانیا دارد. 

آقای استانکزی تا سال ۲۰۰۱ که آمریکا «امارت اسلامی» طالبان را سرنگون کرد، در ایران و پاکستان مهاجر بود و در نهادهای غیردولتی امدادرسان فعالیت می‌کرد. 

با تحولات عظیمی که افغانستان را در نوردید و در زمان حمله آمریکا به افغانستان تحت کنترل طالبان برای مجازات اسامه بن لادن، آقای استانکزی از افرادی بود که در نشست بین الافغانی بُن برای دولت‌سازی مدرن، شرکت کرد. آن نشست پایه‌های حکومت کنونی را در افغانستان بنیان نهاد. 

معصوم استانکزی سپس به کابل بازگشت و ابتدا عضو کمیسیون مستقل حقوق بشر شد. او رفته رفته در دولت حامد کرزی، به وزارت مخابرات و جایگاه مشاور رئیس جمهوری دست یافت، و سرانجام با تغییر رویکرد دولت در قبال طالبان و آغاز تلاش‌های صلح، رئیس دبیرخانه شورای عالی صلح شد. آقای استانکزی از همان دوران رابطه زیادی با طالبان ایجاد کرد، اما همه آن روابط و دیدارها سازنده نبود. برهان‌الدین ربانی، رئیس جمهوری پیشین و رئیس شورای عالی صلح میزبان هیات مهمی از طالبان بود که توسط استانکزی به دیدار برهان الدین آمده بودند. این هیات بدون بازرسی از ایست کوچه محل سکونت استاد ربانی گذشتند. در بین این هیات یک مهاجم انتحاری طالب بود که مواد منفجره را زیر عمامه خود پنهان کرده  و هنگام احوالپرسی بمب زیر عمان خود را منفجر کرد. در اثر این انفجار در آن دیدار، استاد ربانی کشته شد.

اما آن ناکامی که افغانستان را تکان داد، نتوانست سرنوشت استانکزی را تغییر دهد. 

او در حکومت وحدت ملی افغانستان ابتدا به عنوان وزیر دفاع ملی به پارلمان معرفی شد، اما نتوانست اعتماد مجلس را جلب کند. مدتی به عنوان سرپرست وزارت دفاع انجام وظیفه کرد و سپس در جایگاه ریاست کل اداره امنیت ملی، نهاد مقتدر اطلاعاتی کشور، منصوب شد. 

آقای استانکزی برای سه سال، از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ ریاست کل امنیت ملی افغانستان را به عهده داشت. اما سال گذشته در پی تشدید حملات پی‌در‌پی طالبان در نقاط مختلف افغانستان و با افزایش فشارها و ناکامی دولت در جلوگیری از آن حملات، از آن سمت استعفا داد. 

وزیر جنگ چگونه سفیر صلح شد؟‌

معصوم استانکزی در صلح‌پروری هم تحصیلات و تجربه‌هایی دارد. 

او در سال ۱۳۸۷ پژوهشگر ارشد اسنتیتوی صلح آمریکا بود و ظرف شش ماه، به کار تحقیقاتی در رشته صلح و امنیت پرداخت و مقالاتی منتشر کرد. او همچنین رابط مهم شورای عالی صلح (به رهبری ربانی) با گروه طالبان بود. 

آقای استانکزی مذاکرات قدرت‌های مختلف با یکدیگر، از جمله مذاکرات موسوم به «برجام» را از نزدیک دنبال کرده است، و در زمینه پایان دادن به جنگ و دست یافتن به صلح با شورشیان، مطالعاتی دارد.  

با این حال، به‌نظر می‌رسد که وفاداری و اعتماد مطلق او به اشرف غنی، مهم‌ترین خصیصه‌ای است که امروز او را به ریاست هیات مذاکره‌کننده دولت با طالبان رسانده است.