هنوز دیری از زمان ورود نیروهای ترکیه به خاک لیبی نگذشته بود که اختلافات داخلی میان رهبران دولت وفاق ملی، نیروهای ترکیه را در معرض درگیری با مخالفان قرار داده و حضور این نیروها را در قلمرو لیبی با چالش های بی شماری رو به رو کرده است. ترکیه که به صورت عجولانه وارد بحران جنگ در لیبی شد و با دولت وفاق ملی که از هر سو در محاصره قرار داشت توافق نامه نظامی امضا کرد، انتظار این را نداشت که به همین زودی در ورطه جنگ های داخلی لیبی فرو افتد و راهی برای بازگشت نداشته باشد. اظهارات اخیر ترکیه نشان می دهد که این کشور تلاش دارد پیش از این که راه بازگشت نیروهایش از لیبی مسدود شود، خود را از باتلاق این بحران نجات دهد.

در نخست و زمانی که ترکیه در صدد لشکرکشی به لیبی شد، بسیاری از کارشناسان بدین باور بودند که واشنگتن به آنکارا چراغ سبز نشان داده است، زیرا آمریکا نگران افزایش حضور نیروهای روسیه در لیبی بوده و از این که روسیه در کنار نیروهای ارتش ملی لیبی بر مناطق استراتژیک و نفت خیز این کشور تسلط پیدا کند، نگرانی داشته است.

در همین راستا، سالم عرفه، روزنامه نگار لیبی عقیده دارد که ترکیه هنگام اقدام به دخالت در ترکیه، محاسبه درستی از وضعیت دولت وفاق ملی لیبی نداشته و تصور نمی کرد که جناح های تشکیل دهنده دولت طرابلس درگیر اختلافات شوند و در نتیجه، نیروهای ترکیه از تمام جوانب با خطر جنگ مواجه شوند. به نظر می رسد ترکیه برداشت درستی از اوضاع طرابلس نداشته، زیرا شعله ور شدن آتش اختلاف و ناسازگاری میان رهبران دولت وفاق ملی حاکی از تشدید تهدیدها علیه نیروهای ترکیه در لیبی است. درگیری میان فائز السراج، رئیس دولت وفاق ملی و فتحی پاشا آغا، وزیر کشور به حدی گسترش یافته است که فتحی پاشا، نیروهای وفادار به فائز السراج را به عنوان «شبه نظامیان خارج از قانون» خطاب کرده است.

در واکنش به اظهارات فتحی پاشا، شبه نظامیان طرابلس با صدور اعلامیه ای تأکید کردند اگر مقاومت آن ها برای حمایت از پایتخت نمی بود، نیروهای ارتش ملی لیبی مدت ها پیش طرابلس را تصرف می کردند و امروز چیزی به نام دولت وفاق ملی در طرابلس وجود نمی داشت.

در مقابل، شبکه های تلویزیونی نزدیک به پاشا آقا، حمله شدیدی را علیه شبه نظامیان وفادار به فائز السراج و فرمانده آن ها محمد الازهری، راه انداخته و عملکرد آن ها را به شدت مورد انتقاد قرار دادند. گفته می شود محمد الازهری، فرمانده شبه نظامیان وفادار به فائز السراج، چندی پیش، با نشر پیامی در صفحه تویتر خود، اعلامیه وزارت کشور را در پیوند به حمله هوایی ارتش ملی لیبی در بندر طرابلس که در 18 ماه فوریه گذشته صورت گرفت و این که نیروهای تحت فرماندهی محمد الازهری به وزیر کشور اجازه بازدید از جبهه های جنگ در جنوب طرابلس را ندادند، تکذیب کرده بود.

سالم عرفه، معتقد است که ترکیه قصد داشت طرابلس را به عنوان نقطه آغاز گسترش نفوذ خود در شمال آفریقا تبدیل کند و در پرتو همین راهبرد، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه از هنگام آغاز حضور نیروهای ترکیه در طرابلس، از کشورهای الجزایر و تونس دیدار کرده و سعی می کند مسیر تثبیت حضور خود را در شمال آفریقا هموار کند.

از سوی دیگر و به رغم این که ترکیه حضور نظامی خود را در لیبی یک اقدام قانونی می داند که طبق توافق امنیتی امضا شده میان دو کشور صورت گرفته و پارلمان ترکیه نیز آن را تأیید کرده است، اما آنکارا تا هنوز سربازان و مهمات نظامی را به صورت پنهانی به طرابلس اعزام می کند. این روند نمایانگر نگرانی ترکیه از تحولات لیبی است، بدین معنا که پس از ورود به قلمرو لیبی، ترکیه عمق بحران را درک کرده و به این نتیجه رسیده است که حجم بحران، بزرگ تر از آن است که آنکارا آن را در گذشته پیشبینی کرده بود. به ویژه پس از این که اکثر محموله های تسلیحاتی ترکیه پیش از آن که به مقصد برسد از سوی نیروهای ارتش ملی لیبی هدف حمله قرار گرفته و نابود شده است، شدت حملات هوایی ارتش ملی لیبی آن قدر بالا بود که نیروهای ترکیه نتوانستند سکوهای پدافند هوایی را نصب کنند.

هرچند بسیاری از ناظران بدین باورند که حضور نظامی ترکیه در لیبی با موافقت واشنگتن صورت گرفته است، اما سیاست آمریکا در خاورمیانه آن چنان مبهم و پیچیده است که دشوار است بتوان گفت که واشنگتن در این گیر و دار از چه کسی حمایت می کند. در همین حال، ریچارد نورلاند، سفیر ایالات متحده در لیبی تأکید کرده است که بحران جنگ در لیبی، راه حل نظامی ندارد و بایستی طرف های درگیر جنگ در تلاش برای از سرگیری مذاکرات برای پایان دادن به بحران جنگ در لیبی باشند.

در همین حال، غسان سلامه، فرستاده ویژه دبیر کل سازمان ملل، روز شنبه گذشته در یک کنفرانس مطبوعاتی در ژنو، ابراز نگرانی کرده است که حضور طرف های غیر لیبی، ممکن است بحران لیبی را به یک جنگ منطقه ای تبدیل کند.

از سوی دیگر، ناجی حریشه، افسر بازنشسته لیبی، معتقد است که تهدید جدی برای نیروهای ترکیه در لیبی، موضع گیری ارتش ملی لیبی برای تداوم جنگ نیست و این بار، متحدان ترکیه سعی دارند آنکارا را به صورت عملی در عمق بحران فرو برند و همین تصمیم، باعث افزایش نگرانی ترکیه شده است. وی افزود: اکنون ترکیه چاره جز ادامه جنگ ندارد به ویژه پس از این که نظامیان ترکیه هدف حمله قرار گرفته و به شدت آسیب دیده اند و حتی شماری از افسران بلند پایه ترکیه در نتیجه حملات نیروهای ارتش ملی لیبی، جان خود را از دست دادند. مشارکت ترکیه در عملیات نظامی روز جمعه گذشته، تلاشی از سوی ترکیه برای بازگرداندن اعتماد به نفس به نیروهای ترکیه بود تا پیش از این که این نیروها، روحیه خود را به صورت کامل ببازند و میدان جنگ را رها کنند، اندکی احساس توانایی در آن ها ایجاد شود.

در همین حال، سرلشکر، احمد المسماری، سخنگوی فرماندهی کل ارتش ملی روز جمعه گذشته به خبرنگاران گفت: پدافند هوایی ارتش ملی با ساقط کردن 6 پهپاد ترکیه، نخستین عملیات نیروهای ترکیه را با شکست رو به رو کرده است.

از سوی دیگر و پس از حمله هوایی ارتش ملی به پایگاه معیتقه در طرابلس، شبه نظامیان طرفدار دولت وفاق ملی سعی کردند با ایجاد هرج و مرج، نیروهای ارتش ملی را متهم به هدف قراردادن غیر نظامیان ساکن در مجاورت این پایگاه کنند.

در همین حال، محمد قنونو، سخنگوی نیروهای دولت وفاق ملی اظهار داشته است که ارتش ملی با هدف قراردادن پایگاه نظامی معیتقه، تمام تلاش های صلح را نقش بر آب کرده است، از این رو، نیروهای ارتش ملی که در جنوب طرابلس مستقر هستند، به زودی هدف حملات شدید نظامی قرار خواهند گرفت.

با توجه به تحولات اخیر در طرابلس، سالم عرفه خاطر نشان کرد که راهبرد استراتژیک ترکیه در لیبی و در شمال آفریقا عملا با تهدید و بن بست رو به رو شده است، به ویژه این که اوج گیری اختلافات میان جناح  های تشکیل دهنده دولت وفاق ملی، ترکیه را با تهدیدهای بی شماری مواجه می کند. افزون بر آن، افزایش تنش میان آنکارا و مسکو، چالش دیگری است که ترکیه به تازگی دچار آن شده است و آنکارا قرار است با این تحول، عمده ترین پشتیبان خود را در منطقه از دست بدهد.  

https://www.independentarabia.com