استرالیا روز چهارشنبه به‌عنوان اولین کشوری شناخته شد که استفاده از شبکه‌های اجتماعی را برای کودکان زیر ۱۶ سال ممنوع و دسترسی آن‌ها را مسدود می‌کند؛ اقدامی که استقبال بسیاری از والدین و مدافعان حقوق کودک را به دنبال داشت، اما شرکت‌های بزرگ فناوری و مدافعان آزادی بیان از آن انتقاد کرده‌اند.

به گزارش رویترز، بر اساس این قانون جدید در استرالیا، به ۱۰ شبکه اجتماعی بزرگ از جمله تیک‌تاک، یوتیوب و متا (شامل اینستاگرام و فیس‌بوک) هم دستور داده شده است به کاربران زیر ۱۶ سال این کشور اجازه دسترسی ندهند و اگر از این دستور سرپیچی کنند، با جریمه‌هایی تا سقف ۴۹.۵ میلیون دلار استرالیا (۳۳ میلیون دلار) روبرو خواهند شد.

آنتونی آلبانیزی، نخست‌وزیر استرالیا، این روز را «روزی پرافتخار» برای خانواده‌ها نامید و قانون جدید را مدرکی مبتنی بر این دانست که سیاست‌گذاران می‌توانند آسیب‌های آنلاین را مهار کنند.

آلبانیزی روز چهارشنبه در یک کنفرانس خبری گفت: «این قانون تفاوت بزرگی ایجاد خواهد کرد و یکی از بزرگ‌ترین تغییرات اجتماعی و فرهنگی ما است. این یک اصلاح عمیق است که در سراسر جهان بازتاب خواهد داشت.»

او در یک پیام ویدیویی هم از کودکان خواست «یک ورزش جدید، یک ساز جدید یا کتابی را که مدتی است در قفسه‌شان مانده است، شروع کنند». این پیام پیش از تعطیلات تابستانی مدارس استرالیا که از اواخر این ماه آغاز می‌شود، منتشر شد.

برخی از کسانی که زیر سن قانونی ۱۶ سال محسوب می‌شوند، ابراز نگرانی کردند که این قانون زندگی‌شان را متحول و آن‌ها را از جهان جدا خواهد کرد. در مقابل، برخی دیگر گفته‌اند که در نهایت یاد خواهند گرفت چطور بدون شبکه‌های اجتماعی با زندگی سازگار شوند.

در همین حال، نتایج پژوهشی جدید از موسسه کارولینسکا سوئد و دانشگاه اورگان آمریکا نشان می‌دهد کودکان روزانه بیش از ۱.۴ ساعت در شبکه‌های اجتماعی وقت می‌گذرانند و این الگوی وقت‌گذرانی در شبکه‌های اجتماعی با افزایش علائم حواس‌پرتی و اختلال تمرکز (ADHD) مرتبط است. در این مطالعه، تماشای تلویزیون و بازی‌های ویدیویی چنین اثری نداشتند، اما شبکه‌های اجتماعی «عامل اصلی فرسایش تمرکز» معرفی شدند.

پس از اعمال این قانون، حدود ۲۰۰ هزار حساب کاربری در تیک‌تاک تا روز چهارشنبه غیرفعال شدند و «صدها هزار» حساب دیگر نیز در چند روز آینده مسدود خواهند شد. بسیاری از حدود یک میلیون کودکی که تحت تاثیر این قانون قرار گرفته‌اند، پیام‌های خداحافظی در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده‌اند.

این اقدام بر یک سال بحث در مورد اینکه آیا کشوری می‌تواند عملا ورود کودکان را به شبکه‌های اجتماعی که جایشان را در زندگی روزمره باز کرده‌اند، ممنوع کند یا خیر، نقطه پایان می‌گذارد و آزمایشی برای کشورهای دیگر جهان است که درباره آسیب‌های آنلاین به کودکان اظهار نگرانی کرده‌اند.

تاکنون چندین کشور از جمله دانمارک، نیوزیلند و مالزی اعلام کرده‌اند که ممکن است مدل استرالیا را اجرا کنند و این کشور را نمونه‌ای آزمایشی برای سنجش میزان توانایی دولت‌ها در اعمال محدودیت سنی بدون سرکوب آزادی بیان یا نوآوری دانسته‌اند.

دولت استرالیا اعلام کرده است که تحقیقاتش نشان می‌دهد ۹۵ درصد والدین استرالیایی امنیت آنلاین را یکی از «سخت‌ترین چالش‌های والد بودن» می‌دانند. بر اساس بیانیه‌ دولت این کشور، استرالیا علاوه بر حذف کودکان زیر ۱۶ سال از شبکه‌های اجتماعی، به دنبال راه‌هایی برای جلوگیری از دسترسی افراد زیر ۱۸ سال به محتوای پورنوگرافی آنلاین نیز خواهد بود.

ایلان ماسک، میلیاردر جنجالی و مالک شرکت‌هایی چون تسلا، اسپیس‌اکس و ایکس، در گفتگویی که شامگاه سه‌شنبه در یوتیوب پخش شد، ویديوهای کوتاه تیک‌تاک، اینستاگرام و یوتیوب را «بدترین اختراع سال‌های اخیر» نامید و گفت این ویديوهای کوتاه «مغز انسان را فاسد کرده‌اند» و تمرکز نسل جدید را از بین برده‌اند.

این اظهارات از زبان فردی مطرح می‌شوند که شاید بیش از هر چهره دیگری نماد آینده‌گرایی فناوری است. با این‌ حال ماسک تاکید کرد که سرعت پیشرفت هوش مصنوعی، سلطه الگوریتم‌ها و گسترش محتوای کوتاه، انسان را از «توان فکر کردن عمیق» دور کرده است.

این اظهارات او دقیقا هم‌زمان با موج تازه محدودیت‌ها علیه شبکه‌های اجتماعی و ممنوعیت استفاده از تمام پلتفرم‌های اجتماعی برای افراد زیر ۱۶ سال در استرالیا بیان شدند. شرکت ایکس هم اعلام کرده که ناچار است این قانون را «به‌طور کامل اجرا کند».