خبرگزاری آسوشیتدپرس روز شنبه گزارشی منتشر کرد که مبتنی بر مشاهدات خبرنگار این رسانه از حضور در تهران و درک تحولاتی است که در جامعه ایرانی به‌ویژه طی سال‌های اخیر در مقابله با جمهوری اسلامی رخ داده است.
خبرنگار این رسانه نوشت: «در تهران و به‌ویژه در محله‌های شمالی پایتخت در امتداد خیابان ولیعصر، که با درختان چنار پوشیده شده است، همه‌جا زنانی را می‌بینید که حجاب ندارند و موهای قهوه‌ای، سیاه، بور و خاکستری‌شان دیده می‌شود. هر روز تعداد بیشتری از آنها تصمیم می‌گیرند که از حجاب اجباری چشم‌پوشی کنند و این چیزی بود که تا چند سال قبل در جمهوری اسلامی تصورشدنی نبود.»
آسوشیتدپرس در ادامه به قانون سختگیرانه حجاب اجباری در ایران اشاره می‌کند: «پس از کشته شدن مهسا امینی و اعتراضات سراسری پس از آن، زنان در هر سن و موقعیتی به قدری خشمگین شدند که از زمان انقلاب اسلامی تاکنون به‌ندرت موضوع دیگری توانسته بود چنین حجمی از انزجار را به وجود آورد.»
این رسانه خاطره‌ای از یک عضو ارشد موسسه واشینگتن برای سیاست خاور نزدیک، نقل کرد و نوشت: «وقتی در سال ۱۹۹۹ به ایران رفتم، ترس شدیدی از پلیس اخلاقی (گشت ارشاد) داشتم که مبادا یک تار مویم پیدا باشد. اما حالا دیدن اینکه ایران امروز در چه وضعیتی است شگفت‌آور است: زنان و دختران آشکارا از حجاب اجباری سرپیچی می‌کنند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
به اعتقاد او، در شرایط کنونی کمتر با زنان مخالف حجاب اجباری برخورد می‌شود، زیرا رژیم از حجم زیاد مخالفت‌ها در سراسر کشور و نه‌فقط پایتخت شگفت‌زده شده و نگران است که اگر بخواهد آنها را مانند گذشته سرکوب کند، در برهه‌ای حساس که با قطعی برق، کمبود آب و فساد اقتصادی گره خورده، بار دیگر اعتراضات گسترده‌ای در خیابان‌ها شکل بگیرد.»
خبرنگار آسوشیتدپرس با اشاره به اینکه اولین سفرش به ایران پس از سال‌ها، احساسات متفاوتی را در او برانگیخته، نوشت: «من از جمهوری اسلامی ویزای سه روزه برای شرکت در اجلاسی را دریافت کردم که عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، در آن سخنرانی می‌کرد، اما این سفر فراتر از موضوع هسته‌ای، نگاه من به ایران را در مقایسه با آخرین سفرهایم در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ تغییر داد.»
او در گزارشش تاکید کرد: «در تمام ۴۶ سال گذشته، جمهوری اسلامی قوانین سختگیرانه‌ای درباره حجاب اجباری بر زنان اعمال کرده است، اما حالا زنان ایرانی با شرایط بسیار متفاوتی در خیابان‌ها حضور دارند. من که از راه دور گزارش‌ها، عکس‌ها و فیلم‌های زنان از خیابان‌ها را می‌دیدم، تا حدودی در جریان بودم که آنها شروع به کنار گذاشتن کامل حجاب کرده‌اند اما تا زمانی که خودم آن را ندیدم شمار زنان مخالف اجباری در خیابان‌ها را باور نمی‌کردم. زنان در هر سنی بدون حجاب در بازار تجریش قدم می‌زدند و بی‌تفاوت از کنار تابلوهایی که روی آنها نوشته شده بود «لطفا حجاب اسلامی را رعایت کنید» عبور می‌کردند.»
آسوشیتدپرس همچنین به عصبانیت تندروها از این موضوع اشاره می‌کند: «تندروهای رژیم بارها خواستار افزایش سختگیری درمورد اجرای قانون حجاب شده‌اند، اما به نظر می‌رسد که حکومت می‌داند با توجه به نارضایتی گسترده مردم ممکن است هر نوع اقدامی در این زمینه به یک اعتراض سراسری دیگر منجر شود. همان‌طور که شورای ملی ایرانیان آمریکا مستقر در واشینگتن در تحلیلی درباره نارضایتی عمومی از حکومت معتقد است سال‌ها سختی اقتصادی، تورم، نوسانات ارزی، بیکاری و ناامیدی عمومی به دلیل چالش‌های زیست‌محیطی و اجتماعی، اعتماد به حکومت را از بین برده است.»
این رسانه در پایان نوشت که به‌رغم همه اینها، نگرانی از سرکوب مجدد حاکمیت برای مردمی که از فشار تحریم‌ها و ترس گسترده از وقوع جنگی دیگر با اسرائیل خسته شده‌اند، همچنان وجود دارد.
روز چهارشنبه، پیش از انتشار این گزارش، الیاس حضرتی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت، اعلام کرد که رهبر جمهوری اسلامی به مسعود پزشکیان دستور داده است سیاست‌های مربوط به حجاب را مجددا پیگری کند. این سیاست‌ها به تصویب قانون «عفاف و حجاب» در مجلس شورای اسلامی منجر شد، اما به گفته قالیباف، رئيس مجلس، و شماری از چهره‌های دولتی و حاکمیتی، به دلیل هراس از تکرار یک خیزش سراسری مشابه آنچه در پاییز ۱۴۰۱ رخ داد، پس از پایان جنگ ۱۲روزه با اسرائیل و به دستور شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی «موقتا» کنار گذاشته شد.
حضرتی همچنین تاکید کرد که گزارش وزارت اطلاعات تنها به موضوع حجاب محدود نبود و دست‌کم ۲۳ مصداق ازجمله اوباش‌گری، شرب خمر و فساد اجتماعی را دربر داشت. با این حال، اشاره او این واقعیت را تغییر نمی‌دهد که در میان تمامی این موارد تنها «حجاب اجباری» بود که به گفتگوهای رسانه‌ای و فضای سیاسی کشیده شد و رهبر جمهوری اسلامی درباره آن دستور مستقیم صادر کرد.
انتشار این روایت‌ها و تایید رسمی رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت اینک بار دیگر این پرسش را زنده کرده که آیا جمهوری اسلامی عملا مسیر بازگشت به همان ساختار سرکوبگر دوره پیش از جان باختن مهسا امینی را آغاز کرده است، یا می‌خواهد نسخه تازه‌ای از همان سیاست شکست‌خورده را با ظاهری نرم‌تر و عناوینی مانند «روش‌های عقلانی‌تر» و «برخوردهای غیرقهری» بازتولید کند.
همزمان با این تحولات در سطح دولت، نشانه‌های میدانی نیز بار دیگر آشکار شده است. طی دو ماه اخیر، خودروهای گشت ارشاد و نیروهای پلیس امنیت اخلاقی در برخی مناطق تهران و چند شهر بزرگ دیده شده‌اند که بخشی از همان فضای آشنایی است که مردم در سال‌های پیش از ۱۴۰۱ تجربه کرده بودند.
در کنار بازگشت این خودروها، نهادهای وابسته به حکومت نیز از فعال‌سازی ساختارهای جدید خبر داده‌اند. ازجمله روح‌الله مومن‌نسب، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان تهران، اعلام کرده است که «اتاق وضعیت عفاف و حجاب» رسما فعال شده است و بیش از ۸۰ هزار نیروی سازماندهی‌شده در تهران آماده اجرای سیاست‌های جدیدند.
