ارتش لبنان طی عملیاتی در شرق این کشور، نوح زعیتر، مشهورترین قاچاقچی مواد مخدر لبنان، را بازداشت کرد.

یک منبع نظامی به خبرگزاری فرانسه گفت این چهره جنجالی که تحت تحریم‌های آمریکا و اروپا است، «در جریان عملیات امنیتی ارتش در منطقه بقاع دستگیر شد».

ارتش لبنان هم در بیانیه‌ای اعلام کرد یکی از «خطرناک‌ترین افراد تحت تعقیب» با نام اختصاری «ن‌ ز» طی کمینی کنار جاده‌ای بازداشت شده است. او در نزدیکی روستای محل تولدش، کنیسه، دستگیر شد؛ جایی که سال‌ها در میان حلقه‌ای از وفاداران مسلحش زندگی می‌کرد.

نوح زعیتر که نامش در رسانه‌ها به شکل نوآ زعیتر نیز نوشته می‌شود، متهم است که در بقاع، نزدیک مرز سوریه و لبنان، امپراتوری گسترده‌ای از تولید و قاچاق مواد مخدر، به‌ویژه مخدر محرک کپتاگون ایجاد کرده است. او طی سال‌های گذشته دائما از دست نیروهای امنیتی می‌گریخت و ده‌ها حکم بازداشت و محکومیت کیفری علیه او صادر شده بود.

در سال ۲۰۲۴، یک دادگاه نظامی او را به اتهام تیراندازی به سمت نظامیان لبنانی و قتل یکی از آن‌ها، به اعدام محکوم کرد. آمریکا، بریتانیا و اتحادیه اروپا نیز در سال ۲۰۲۳ او را به دلیل فعالیت‌های جنایی و ایفای نقش برجسته‌ در شبکه‌های قاچاق، تحریم کرده بودند.

وزارت خزانه‌داری آمریکا هنگام اعلام این تحریم‌ها، او را «قاچاقچی شناخته‌شده سلاح و مواد مخدر» معرفی کرد که فعالیت‌هایش را زیر سایه حمایت مقام‌های حکومت بشار اسد، دیکتاتور برکنارشده سوریه، انجام می‌داد. آمریکا هم‌زمان دو تن از پسرعموهای بشار اسد را هم به دلیل مشارکت در شبکه قاچاق کپتاگون تحریم کرد؛ صنعتی چندمیلیارددلاری که طی سال‌های گذشته سوریه را به خانه مواد مخدر منطقه تبدیل کرد و درآمد آن از مجموع صادرات رسمی این کشور پیشی گرفت.

سیل قرص‌های مخدر کپتاگون از سوریه به سراسر منطقه، به‌ویژه کشورهای ثروتمند خلیج فارس مانند عربستان سعودی جاری بود و همین امر باعث شد دولت‌های عربی برای مقابله با تولید و قاچاق این ماده مخدر، فشار فزاینده‌ای بر بیروت وارد کنند.

نوح زعیتر سال ۱۹۷۷ در یکی از قدرتمندترین خاندان‌های منطقه بقاع به دنیا آمد. برخی رسانه‌ها به او لقب «پابلو اسکوبار لبنان» را داده‌ بودند. او سال ۲۰۰۸ در مصاحبه با خبرنگار خبرگزاری فرانسه گفته بود: «من فقط از خدا می‌ترسم.»

تحریم‌های آمریکا، بریتانیا و اتحادیه اروپا علیه نوح زعیتر، مستقیم به نقش او در شبکه‌های تولید و قاچاق کپتاگون و همچنین ارتباطش حزب‌الله لبنان، گروه شبه‌نظامی تحت حمایت جمهوری اسلامی ایران، گره خورده است.

عربستان سعودی پس از آنکه مقام‌های لبنانی طی ماه‌های گذشته توانستند قاچاق مواد مخدر به عربستان سعودی را «به شکلی موثر» مهار کنند، اعلام کرد در نظر دارد در آینده‌ای‌ نزدیک، روابط تجاری با لبنان را تقویت کند. در این راستا یک مقام سعودی که نامش فاش نشد، اعلام کرد این کشور برای تقویت روابط تجاری با لبنان گام‌های فوری برخواهد داشت، زیرا دولت و نیروهای امنیتی لبنان در ماه‌های اخیر توانسته‌اند صادرات مواد مخدر را کنترل کنند.

ریاض در سال ۲۰۲۱، پس از گزارش قاچاق محموله‌های کپتاگون از لبنان و سوریه به عربستان سعودی واردات از لبنان را ممنوع کرد؛ بحرانی که به نظر می‌رسد نوح زعیتر نقش اصلی را در آن ایفا می‌کرد. این ممنوعیت فشار بیشتری بر اقتصاد در حال فروپاشی لبنان وارد آورد و به‌ویژه صادرات کشاورزی این کشور را از دسترسی به بازارهای منطقه محروم کرد.

روابط ریاض و بیروت طی سال‌های اخیر به‌ دلیل نفوذ حزب‌الله در ساختار سیاسی و امنیتی لبنان هم تیره شده بود. با این حال، پس از تضعیف شدید حزب‌الله در جنگ سال گذشته با اسرائیل، اکنون شرایط برای بهبود روابط دو کشور مساعدتر شده است.

کاهش محدودیت‌ها بر واردات از لبنان‌ که عربستان سعودی سال‌ها ممنوع کرده بود‌، می‌تواند نخستین نشانه ملموس بهبود روابط باشد. هرچند ریاض همچنان خواهان خلع سلاح حزب‌الله است.

کشورها و نهادهای غربی و عربی مدت‌ها بود که حکومت بشار اسد و حزب‌الله را مسئول تولید و تجارت این ماده مخدر می‌دانستند و در مناطق تحت کنترل رژیم سابق سوریه و نواحی مرزی تحت نفوذ حزب‌الله کارخانه‌های پرشمار تولید کپتاگون شناسایی شده بود.

رژیم اسد دسامبر ۲۰۲۴ سقوط کرد و حالا در کنار افزایش فشارهای جهانی به حزب‌الله برای خلع سلاح، به نظر می‌رسد بازداشت نوح زعیتر هم یک گام بزرگ دیگر در نابودی بازار تولید مواد مخدر لبنان باشد.

طی دهه‌های اخیر، گزارش‌های بین‌المللی فراوانی درباره همکاری گسترده سپاه قدس با حزب‌الله لبنان در تولید و فروش انواع مواد مخدر در خاورمیانه، اروپا و حتی قاره آمریکا منتشر شده است. در آخرین مورد، دونالد ترامپ که از زمان ورود مجدد به کاخ سفید کوشیده است مبارزه با مواد مخدر را شدت ببخشد، این تغییر رویکرد را به صورت با حمله نظامی به یک قایق ونزوئلایی که به کشته شدن ۱۱ نفر و غرق شدن آن منجر شد، نشان داد.

به گفته ترامپ، این حمله به آن دلیل بود که قایق ونزوئلایی حامل مواد مخدر غیرقانونی بود. کارشناسان حمله ایالات متحده در کارائیب را جدیدترین اقدام در راستای یک کارزار گسترده‌تر برای از بین بردن امپراتوری روبه‌رشد مواد مخدر جمهوری اسلامی ایران و حزب‌الله در ونزوئلا می‌دانند.