آزمایش فاضلاب توالت هواپیما می‌تواند به ردیابی گسترش جهانی ابرمیکروب‌های مقاوم به دارو کمک کند، پدیده‌ای که اغلب به آن «همه‌گیری خاموش» گفته می‌شود و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰، بیش از سرطان افراد را به کام مرگ بکشاند.

این مطالعه که در نشریه «میکروبیولوژی اسپکتروم» (Microbiology Spectrum) منتشر شده است، فاضلاب توالت ۴۴ پرواز بین‌المللی ورودی به استرالیا از ۹ کشور را تجزیه و تحلیل کرد.

دانشمندان، از جمله پژوهشگران دانشگاه استرالیای جنوبی، ۹ عامل بیماری‌زا و ابرمیکروب با اولویت بالا را شناسایی کردند، از جمله برخی که در بیمارستان‌ها پیدا می‌شوند و مقابل داروهای متعدد مقاوم‌اند.

پنج مورد از ۹ ابرمیکروب در تمام ۴۴ نمونه پرواز وجود داشت، در حالی‌ که یک ژن عامل مقاومت باکتری‌ها در برابر آنتی‌بیوتیک‌های گزینه نهایی در ۱۷ پرواز شناسایی شد.

این ژن خاصِ مقاومت آنتی‌بیوتیکی تاکنون در فاضلاب شهری استرالیا شناسایی نشده بود که نشان می‌دهد به احتمال زیاد از طریق سفر هوایی بین‌المللی وارد کشور شده است.

یافته‌ها تایید می‌کنند که فاضلاب هواپیما می‌تواند ابزاری ارزشمند برای پایش جهانی مقاومت ضدمیکروبی (AMR) باشد.

دکتر واریش احمد، نویسنده این مطالعه و دانشمند پژوهشی ارشد سازمان پژوهش علمی و صنعتی کشورهای مشترک‌المنافع (CSIRO) گفت: «فاضلاب هواپیما امضاهای میکروبی مسافران از قاره‌های مختلف را ثبت می‌کند، و روشی غیرتهاجمی و مقرون‌به‌صرفه برای رصد تهدیدهایی مانند مقاومت ضدمیکروبی ارائه می‌دهد.»

از میان ۴۴ پرواز، ۱۸ پرواز از هند، ۱۴ پرواز از بریتانیا، شش پرواز از آلمان و باقی آن‌ها تک‌پروازهایی از فرانسه، امارات متحده عربی، ترکیه، آفریقای جنوبی، ژاپن و اندونزی بودند.

پژوهشگران دریافتند که نوع و میزان عوامل بیماری‌زا بسته به مبدا پروازها متفاوت است.

دکتر نیکلاس اشبلت، نویسنده دیگر این مطالعه، گفت: «پروازهای آسیایی، به‌ویژه از هند، در مقایسه با پروازهای اروپا و بریتانیا، غلظت بالاتری از ژن‌های مقاومت آنتی‌بیوتیکی نشان دادند.»

دانشمندان می‌گویند این تفاوت‌ها می‌تواند ناشی از تغییرات در مصرف آنتی‌بیوتیک‌، بهداشت آب، تراکم جمعیت و سیاست‌های سلامت عمومی در مناطق مختلف باشد.

دکتر اشبلت گفت: «پایش فاضلاب هواپیما می‌تواند مکملی برای نظام‌های بهداشت عمومی موجود باشد، و هشدارهای زودهنگام درباره تهدیدهای نوظهور ابرمیکروب‌ها ارائه دهد.»

پژوهشگران آزمایش کردند که آیا مواد ضدعفونی‌کننده استاندارد هواپیما می‌توانند این ماده ژنتیکی را تجزیه کنند یا نه، اما دریافتند که حتی پس از تمیزکاری، تا ۲۴ ساعت همچنان پایدار باقی می‌مانند.

یاوِن لیو، نویسنده دیگر این مطالعه، گفت: «سفر بین‌المللی یکی از عوامل اصلی گسترش مقاومت ضدمیکروبی است. با پایش فاضلاب هواپیما، می‌توانیم احتمالا ژن‌های مقاومت آنتی‌بیوتیکی را پیش از آنکه در محیط‌های محلی تثبیت شوند، شناسایی و ردیابی کنیم.»

دکتر اشبلت گفت: «با توجه به اینکه پیش‌بینی می‌شود مقاومت ضدمیکروبی تا سال ۲۰۵۰ عامل بیش از ۳۹ میلیون مرگ در سراسر جهان باشد، ضرورت ابزارهای نوآورانه برای پایش فوری است.»

دانشمندان امیدوارند این مطالعه‌ اثباتِ مفهوم بتواند بیشتر توسعه پیدا کند تا توالت‌های هواپیما به یک سامانه هشدار زودهنگام برای مدیریت بهتر سلامت عمومی تبدیل شوند.