شاهنامه در برابر افراط‌گرایی مذهبی؛ دولت تاجیکستان به هر خانواده دو جلد شاهنامه فردوسی هدیه می‌دهد

در ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی، حکومت تلاش می‌کند تا فردوسی و دیگر مفاخر فرهنگی تمدن بزرگ ایرانی فراموش شوند

آرامگاه فردوسی در توس- مهر

در حالی که حکومت جمهوری اسلامی با هر امکاناتی که در اختیار دارد به دشمنی با مفاخر و میراث تمدنی ایران ادامه می‌دهد، دفتر امامعلی رحمان، رئیس‌جمهوری تاجیکستان، اعلام کرد که روند توزیع رایگان شاهنامه فردوسی میان خانواده‌های ساکن استان خودمختار کوهستان بدخشان و وادی رشت آغاز شده است و در سراسر این کشور هم انجام خواهد شد.

بر اساس بیانیه دفتر رئیس‌جمهوری تاجیکستان، این طرح به ابتکار امامعلی رحمان و به مناسبت سی‌وپنجمین سالگرد استقلال تاجیکستان اجرا می‌شود.

چاپ جدید شاهنامه در دو جلد با تیراژ یک‌ میلیون و ۷۰۰ هزار نسخه، در انتشارات «شرق آزاد» وابسته به دولت تاجیکستان انجام شده است.

مرکز توزیع شاهنامه در استان بدخشان تاجیکستان-facebook.com/emomalirahmontjk
 

امامعلی رحمان در پیامی به مناسبت آغاز روند توزیع شاهنامه میان خانواده‌ها تاکید کرد که هدف از این اقدام «پیش از هر چیز، احیای حافظه تاریخی، گسترش خودشناسی و خودآگاهی ملی و تقویت حس میهن‌دوستی و وطن‌پرستی، به‌ویژه در میان نوجوانان و جوانان» است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

به گفته او، فلسفه والای فردوسی و محتوای شاهنامه می‌تواند نسل‌های امروز و فردا را «با گذشته پرافتخار» خود آشنا کند و در روند پرشتاب جهانی‌ شدن که تهدیدی برای هویت‌ها و فرهنگ‌های بومی به شمار می‌رود، نقشی هویت‌ساز و وطن‌دوستانه ایفا کند.

در دیباچه چاپ تازه شاهنامه هم این پیام از رئیس‌جمهوری تاجیکستان درج شده است: «در حقیقت، فردوسی در شاهنامه که در هیچ ملتی در جهان اثری همسنگ آن وجود ندارد، تاریخ پر از شادی و افتخار، کامیابی و ناکامی، درد و آرمان‌های مردمش را با خون دل قلمی کرد و بدین‌سان تاریخ، فرهنگ، فلسفه، حکمت، قصه‌ها، اسطوره‌ها و آیین‌های آریاییان را زنده و پایدار کرد و به نسل‌های آینده سپرد.»

او همچنین یادآور شد که موضوع‌های محوری این اثر، از جمله ستایش دانش و خرد، ترویج وطن‌دوستی، پاسداشت استقلال و آزادی، برابری انسان‌ها و پیروزی نیکی بر بدی، پس از گذشت هزار سال همچنان برای جامعه امروز اهمیت دارد.

مرکز توزیع شاهنامه در استان بدخشان تاجیکستان-facebook.com/emomalirahmontjk
 

در بیانیه دفتر ریاست‌جمهوری تاجیکستان آمده است که مردم تاجیکستان از این طرح استقبال کرده‌ و آن را «اقدامی میهن‌دوستانه» دانسته‌اند. در ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی اما حکومت تلاش می‌کند تا فردوسی و دیگر مفاخر فرهنگی تمدن بزرگ ایرانی فراموش شوند.  

پیش از این، کتاب «تاجیکان» اثر باباجان غفوروف هم به دستور رئیس‌جمهوری تاجیکستان، میان خانواده‌های این کشور توزیع شده بود. 

دفتر رئیس‌جمهوری تاجیکستان با تاکید بر «تقویت خودآگاهی تاریخی و ملی»، به مردم توصیه کرد به‌ جای پیروی از رسم و عادات «بیگانگان»، بر احیای هویت تاریخی و ارزش‌های فرهنگی تاجیکستان تمرکز کنند.

هویت تاریخی در برابر تهدید افراطی‌گری

دولت تاجیکستان که در سال‌های اخیر با تهدید روزافزون افراطی‌گری مواجه است، برای مقابله با این تهدید در زمینه احیای میراث فرهنگی و ارزش‌های تاریخی تلاش می‌کند.

جماعت انصارالله تاجیکستان که متشکل از جهادی‌های تاجیک‌ است، در سال‌های اخیر تهدیدی برای امنیت ملی تاجیکستان شناخته شده است. این گروه در افغانستان مستقر است و از متحدان طالبان و القاعده دانسته می‌شود. کارشناسان شورای امنیت سازمان ملل متحد هم در گزارش‌هایی که طی چهار سال گذشته از اوضاع امنیتی افغانستان منتشر کردند، جماعت انصارالله را از متحدان طالبان افغانستان معرفی کردند که در شمال شرق افغانستان مستقر است و زیر چتر حمایتی طالبان فعالیت می‌کند. هرچند این گروه هنوز موفق نشده است به خاک تاجیکستان رخنه کند، با تولید و انتشار محتواهای تبلیغاتی از طریق شبکه‌های اجتماعی، در تلاش است از میان جوانان تاجیکستان نیرو جذب کند.

در کنار جماعت انصارالله، برخی گروه‌های جهادی مستقر در سوریه از جمله جماعت توحید و جهاد، متشکل از شهروندان ازبکستان و تاجیکستان، نیز با انتشار محتواهای تبلیغاتی، در زمینه ترویج افکار افراطی در تاجیکستان فعالیت می‌کنند.

داعش خراسان نیز که در سال‌های اخیر در افغانستان و پاکستان قدرت گرفته است، هم از دیگر تهدیدهای بالقوه علیه امنیت ملی تاجیکستان محسوب می‌شود. این گروه که محتواهای تبلیغاتی خود را به زبان‌های رایج در کشورهای آسیای میانه از جمله زبان فارسی و خط سیریلیک منتشر می‌کند، موفق شده است ده‌ها مرد جوان تاجیک را جذب کند. نقش داشتن چهار شهروند تاجیکستان در حمله مرگبار داعش خراسان به سالن کنسرت کروکوس در حومه مسکو در مارس ۲۰۲۴، نگرانی‌ها را از ترویج افراطی‌گری در جامعه تاجیکستان و همچنین جذب مردان جوان به داعش خراسان افزایش داد.

با این حال دولت تاجیکستان با کارزارهای گسترده در زمینه احیای میراث فرهنگی و بزرگداشت مناسبت‌های تاریخی، می‌کوشد توجه جوانان را از محتواهای تبلیغی گروه‌های جهادی به سمت ریشه‌هایشان جلب کند. 

بیشتر از فرهنگ و هنر