یافته‌های یک گزارش تازه دفتر بازرس ویژه آمریکا در امور بازسازی افغانستان (سی‌گار) نشان می‌دهد که کمک‌های بین‌المللی در افغانستان با نگاه قومی و به نفع طالبان توزیع می‌شوند.

بر اساس این گزارش، مقام‌های طالبان با استفاده از زور و تهدید، سازمان‌های امدادرسان بین‌المللی را وادار می‌کنند کمک‌ها را میان افراد موردنظر این گروه توزیع کنند. 

یافته‌های این گزارش بر اساس مصاحبه با نزدیک به ۹۰ مقام فعلی و پیشین آمریکایی، مقام‌های سازمان ملل و دیگر منابع داخلی افغانستان به دست آمده است نشان می‌دهد که طالبان توزیع میلیاردها دلار کمک جامعه جهانی را به نفع خود مهندسی و از آن برای تحکیم قدرتشان استفاده می‌کنند.

در گزارش سی‌گار آمده است که طالبان با استفاده از نفوذشان، کمک‌ها را به مناطقی هدایت می‌کند که حامیانشان آنجا زندگی می‌کنند، به‌ویژه مناطق پشتون‌نشین. آن‌ها مانع رسیدن کمک به اقوام دیگر مانند هزاره‌ها و تاجیک‌ها می‌شوند و می‌افزاید که سازمان‌های امدادرسان غیردولتی برای ادامه فعالیت، مجبورند با این فشارها کنار بیایند و به درخواست‌های طالبان تن دهند.

سی‌گار می‌نویسد که طالبان تعیین می‌کنند کدام سازمان‌ها اجازه فعالیت داشته باشند و تحت چه شرایطی به فعالیت ادامه دهند. این امر مستلزم امضای تفاهم‌نامه‌ها با وزارتخانه‌های طالبان است که اغلب مفاد آن مبهم و با الزام به «رعایت ارزش‌های اسلامی» همراه است. این فرایند، طولانی و پر از فرصت برای رشوه‌خواری و فساد، است.

مقام‌های طالبان برای صدور جواز فعالیت سازمان‌های بین‌المللی امدادرسان نیز از آن‌ها رشوه درخواست می‌کنند و سازمان‌هایی که حاضر به پرداخت رشوه نیستند، فعالیتشان متوقف می‌شود.

در بخش دیگری از این گزارش آمده که اداره استخبارات طالبان که به شکنجه، قتل، اعتراف اجباری و ربودن فعالان اجتماعی و حقوق بشری متهم است، در اجرای سیاست‌های طالبان در قبال توزیع کمک‌های بشردوستانه نقش کلیدی دارد. این نهاد با تهدید، بازداشت و حتی ضرب‌وشتم کارکنان سازمان‌های امدادرسان، آن‌ها را مجبور به تبعیت می‌کند و گزارش‌هایی هم وجود دارد که کمک‌های غذایی به پایگاه‌های نظامی طالبان و مدارس دینی منتقل شده‌اند. 

بر اساس این گزارش، طالبان از «تمام ابزارهای در دسترس خود از جمله زور»، برای هدایت کمک‌ها به مقصد دلخواه استفاده می‌کنند و این کمک‌ها به دست کسانی که اهداکنندگان در نظر دارند، نمی‌رسد. حتی یک کارمند افغان سازمانی کمک‌رسان که در تهیه این گزارش همکاری کرده بود، به دلیل افشای انتقال کمک‌های غذایی به یک اردوگاه نظامی طالبان، کشته شد.

مصاحبه‌شوندگان گزارش داده‌اند که برخی کارکنان سازمان ملل برای اعطای قرارداد به اعضا و افراد تحت‌حمایت طالبان رشوه دریافت می‌کنند. در برخی موارد، پرداخت زیرنظر مستقیم مقام‌های طالبان انجام می‌شود. 

در همین حال یافته‌های سی‌گار نشان می‌دهد که طالبان از سازمان‌های کمک‌رسان مالیات، عوارض گمرکی، هزینه خدمات عمومی و حتی مبالغ غیررسمی دریافت می‌کند. طبق این گزارش، دست‌کم  ۱۰ میلیون و ۹۰۰ هزار دلار از بودجه پروژه‌های آمریکایی به طالبان پرداخت شده، هرچند این رقم احتمالا بسیار کمتر از واقعیت است.

طالبان علاوه بر اینکه از سازمان‌های امدادرسان بین‌المللی مستقیم اخاذی می‌کنند، این سازمان‌ها را مجبور می‌کنند افراد وابسته به آنان را در مناصب کلیدی استخدام کنند. این افراد گاهی بدون انجام دادن کاری، حقوق می‌گیرند و گاه در داخل سازمان هدایت پروژه‌ها را به نفع طالبان تسهیل می‌کنند.

تبعیض قومی در روند توزیع کمک‌ها

این نخستین‌ بار است که سی‌گار از تبعیض در روند توزیع کمک‌های بشردوستانه در افغانستان پرده برمی‌دارد. بر اساس یافته‌های این گزارش کمک‌ها به‌طور هدفمند به مناطق و گروه‌های قومی نزدیک به طالبان اختصاص داده می‌شود و مناطق هزاره‌نشین و تاجیک‌نشین اغلب از دریافت کمک محروم می‌شوند یا کمک‌هایی بی‌کیفیت دریافت می‌کنند.

محدودیت‌های طالبان برای زنان هم باعث شده است بسیاری از پروژه‌های مرتبط با زنان متوقف شود. این گزارش تصریح می‌کند که طالبان با استفاده از کمک‌های خارجی، بودجه خدمات اجتماعی را کاهش و منابع مالی خود را به بخش امنیتی و نظامی اختصاص می‌دهند. این امر به تحکیم قدرت طالبان و افزایش سرکوب منجر شده است.

گزارش سی‌گار نشان می‌دهد که از زمان تسلط طالبان بر افغانستان در اوت ۲۰۲۱ تا آوریل ۲۰۲۵، بیش از ۱۰ میلیارد و ۷۲۰ میلیون دلار کمک بین‌المللی، از جمله سه میلیارد و ۸۳۰ میلیون دلار از طرف ایالات متحده به افغانستان ارائه شده است. 

گزارش سی‌گار در حالی از توزیع کمک‌های بشردوستانه در افغانستان با نگاه قومی و به نفع طالبان، پرده برمی‌دارد که طالبان در حال بزرگداشت چهارمین سال بازگشتشان به قدرت‌اند.

سازمان ملل متحد هم‌زمان با چهارسالگی حاکمیت طالبان، از افزایش فقر و بیکاری در افغانستان ابراز نگرانی کرده و از جامعه جهانی خواسته است به کمک به این کشور ادامه دهد.