پس از بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱، نه‌تنها حقوق زنان، که شیوه زندگی روزمره مردان نیز تغییرات اساسی کرده است. این تغییرات از شیوه آرایش موی مردان تا لباس آنان را شامل می‌شود. رسمی‌شدن لباس‌های سنتی برای کارمندان نهادهای دولتی و دانش‌آموزان، به نوعی تحمیل شیوه پوشش مورد نظر طالبان به مردان افغان است. در چهار سال گذشته شیوه پوشش مردان کاملا دگرگون شده است. اکنون برخلاف دورهٔ حاکمیت دولت جمهوری، مردان به‌ندرت کت‌وشلوار می‌پوشند. فروشندگان لباس در شهر کابل می‌گویند که از زمان بازگشت طالبان به قدرت، فروش دستار، کلاه قندهاری و لباس سنتی افغانستان افزایش یافته است و برعکس، کلاه قره‌قل، چپن (نوعی شنل یا کت بلند سنتی مردانه با رنگ‌ها و پارچه‌های خاص محلی) و کت‌وشلوار به‌شدت کاهش یافته است. در این میان، تا پیش از بازگشت طالبان به قدرت، دستار را، که جزو پوشاک سنتی و قدیمی افغان‌هاست، بیشتر مردان میانسال و روحانیون استفاده می‌کردند، اما اکنون مردان در سنین مختلف از آن استفاده می‌کنند. در میان نشان‌های بازرگانی، نشانی با نام و عکس ملا محمد یعقوب، وزیر دفاع رژیم طالبان، بازار افغانستان را تسخیر کرده است.
دستار یعقوبی که با الهام از دستار ملا یعقوب، وزیر دفاع طالبان، طراحی و تولید شده است، از گران‌ترین دستارها در بازار افغانستان است. یک دستار یعقوبی، که تا شش متر طول دارد و ترکیبی از ابریشم و دیگر الیاف است، تا چهار هزار و ۵۰۰ افغانی (معادل حدود ۶۶ دلار آمریکا) به فروش می‌رسد. روی بسته این دستار عکس ملا یعقوب با توضیح «وزیر دفاع امارت اسلامی افغانستان» چاپ شده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
سردار ولی، که از ۲۰ سال پیش در بازار «مندوی کابل»، از مناطق قدیمی پایتخت افغانستان، فروشگاه دارد و لباس و به‌ویژه پوشاک سنتی افغانستان می‌فروشد، می‌گوید کسب‌وکار او از زمان بازگشت طالبان به قدرت بهتر شده است، چون پوشاک سنتی و به‌ویژه دستار یعقوبی خریداران زیادی دارد. سردار ولی که در محل کارش با تلویزیون ملی افغانستان گفتگو می‌کرد، افزود پس از آنکه ملا محمد یعقوب در سال ۲۰۲۱ در برابر رسانه‌ها ظاهر شد و دستار ابریشمی بر سر داشت، کارخانه‌های تولید دستار در کویته پاکستان از عکس و نام او در تولید این دستار استفاده کردند و اکنون دستار این نشان بازرگانی پرفروش‌ترین دستار در افغانستان است.
فروشگاه دستار در شهر کابل با بسته «دستار یعقوبی»-RTA Dari/X
ملا محمد یعقوب که حدود ۳۴ سال دارد، فرزند بزرگ ملا عمر بنیان‌گذار طالبان است. او پس از مرگ پدرش و در سال ۲۰۲۵ معاون رهبر جدید طالبان شد و اکنون از چهره‌های جوان و قدرتمند طالبان است.
مشخص نیست که تولیدکنندگان دستار یعقوبی، پیش از استفاده از نام و عکس ملا یعقوب به هدف تجاری و کسب درآمد، نظر او را در این مورد جویا شده‌اند یا خیر، اما اکنون این نشان در بازار افغانستان گرانبها و پرفروش است.
در بازار افغانستان، دستارها با نام‌ها و نشان‌های مختلف بازرگانی به فروش می‌رسند و بیشتر آنها در کارخانه‌هایی در خیبر پختون‌خوا پاکستان تولید می‌شوند. در کنار نشان بازرگانی یعقوبی، نام‌های دیگر مانند «غفوری»، «خالد»، «ملتانی» و «پاچ جاپانی» نیز خریداران زیادی دارند.
فروشنده دستار یعقوبی در شهر کابل-RTA Dari/Youtube
حاجی عبدالوهاب، مغازه‌دار دیگری در بازار قدیمی کابل، گفت بیشتر مقام‌های طالبان یک نوع پارچه تولید ژاپن را که در افغانستان به نام «پاچ جاپانی» مشهور است، برای ساختن دستار استفاده می‌کنند. این تکه نرم و ملایم است و مردان برای ساختن یک دستار از پنج تا شش متر آن استفاده می‌کنند.
حاجی عبدالوهاب گفت: «در وقت حکومت حامد کرزی، مردم بیشتر چپن می‌خریدند، اما اکنون بیشتر دستار و کلاه می‌خرند.»
طالبان از زمان بازگشت به قدرت، دستور داده‌اند که کارمندان رسمی نهادهای دولتی ریش بگذارند و لباس سنتی افغانستان را بپوشند. در ماه مارس امسال، وزارت معارف طالبان، لباس سنتی، کلاه و دستار را به‌عنوان لباس رسمی دانش‌آموزان مدارس و دانشجویان دانشگاه‌ها معرفی کرد. تا پیش از بازگشت طالبان به قدرت، دانشجویان و دانش‌آموزان باید پیراهن و شلوار می‌پوشیدند و بیشتر دانش‌آموزان و دانشجویان در شهرهای بزرگ، از کراوات نیز استفاده می‌کردند. طالبان این نوع لباس را «فرهنگ بیگانگان» توصیف می‌کنند.
کلاه قندهاری-RTA Dari/Youtube
در کنار دستار که با بازگشت طالبان به قدرت پرفروش شده است، کلاه قندهاری با طراحی خاص رایج در افغانستان، در میان مردان جوان و میانسال رایج شده است. عبدالعزیز، فروشنده کلاه و دستار در کابل، می‌گوید کلاه قندهاری که با دست ساخته می‌شود، از دو هزار افغانی (معادل حدود ۳۰ دلار آمریکا) تا ۳۰ هزار افغانی (معادل حدود ۴۴۰ دلار آمریکا) به فروش می‌رسد. عبدالعزیز گفت در کابل و شهرهای شمال افغانستان، بیشتر کلاه‌هایی که با دستگاه تولید می‌شوند ارزان‌اند و به همین دلیل فروش خوبی دارند، اما در قندهار، افراد بانفوذ و ثروتمند تا ۳۰ هزار افغانی برای کلاه هزینه می‌کنند.
تاکید طالبان بر استفاده از لباس سنتی باعث شده است که حتی برخی افراد که کلاه پکول می‌پوشیدند آن را کنار بگذارند و برای کسب رضایت طالبان کلاه قندهاری بپوشند. در کنار فشار طالبان برای تغییر شیوه پوشش مردان، نحوه برخورد با افراد عادی جامعه نیز، در بسیاری از موارد، به نحوه پوشش آنان بستگی دارد.
محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان، سال ۲۰۲۰-www.facebook.com/ashrafghani.af
اشرف غنی، رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان که در دانشگاه‌های غربی تحصیل کرده و در نهادهای مختلف بین‌المللی کار کرده بود، پس از ورود به کاخ ریاست‌جمهوری افغانستان در سال ۲۰۱۴، در نام و نحوه پوشش خود تغییراتی اعمال کرد. اشرف غنی نام خود را از «اشرف غنی احمدزی» به «محمد اشرف غنی» تغییر داد. او با این اقدام، از یک سو نام «محمد»، یکی از پرطرفدارترین نام‌ها در افغانستان، را به نام خود افزود، و از سوی دیگر، لقب «احمدزی» را که نشان‌دهنده وابستگی قومی او به یکی از قبایل بزرگ پشتون بود حذف کرد تا هم با باورهای عمومی مردم همسوتر به نظر برسد و هم نشان دهد که رئیس‌جمهوری تمامی اقوام افغانستان است، نه فقط یک قوم. به‌رغم این تلاش‌ها، رقبا و مخالفان اشرف غنی، به‌ویژه طالبان، در رسانه‌های اینترنتی تبلیغ می‌کردند که او ممکن است تحت تاثیر همسرش، رولا غنی که لبنانی و مسیحی است، قرار گرفته باشد.
اشرف غنی همچنین در داخل افغانستان لباس سنتی می‌پوشید و در مناسبت‌های خاص مانند عیدها و جشن‌های ملی، دستار و چپن می‌پوشید. پیش از او، حامد کرزی نیز با چپن و کلاه قره‌قل، به رئیس‌جمهوری خوش‌لباس افغانستان مشهور شده بود. اما با این‌همه، مردم در حاکمیت حامد کرزی و اشرف غنی حق انتخاب داشتند و گذاشتن ریش و پوشیدن لباس سنتی الزامی نبود و بیشتر در روستاها استفاده می‌شد و در شهرها نیزبه دایره روحانیون، متنفذان قومی و بزرگسالان محدود بود.
