«بیش از چهار روز میشود که آب منزل ما در شرق تهران حتی یک ساعت هم وصل نشده است. روزی بین دو تا چهار ساعت هم برق میرود. بیش از ۴۰ میلیون تومان پول برای نصب تانکر و پمپ جدید دادیم، اما بازهم فایدهای نداشت. با دبه از تانکرهای شهرداری آب میگیریم و در قابلمه داغ میکنیم تا بچهها بتوانند حمام کنند. آخر این چه زندگی نکبتی است که برای ما ساختهاند؟ در سال ۲۰۲۵ کجای جهان مثل ما دغدغه آب و برق دارند؟ در افغانستان و سوریه هم وضعیت این شکلی نیست.»
این جملات و درددلهای همراه با بغض را حمید، مرد ۴۰ ساله ساکن محله تهرانپارس در پایتخت ایران، امروز جمعه ۳ مرداد به ایندیپندنت فارسی میگوید. کمبود شدید آب در دستکم ۲۳ استان ایران، همراه با تشدید قطعی برق منازل و صنایع در هفتههای گذشته، زندگی عادی را برای دهها میلیون ایرانی بهطور کامل مختل کرده و حتی به برگزاری تجمعهای اعتراضی پراکنده در برخی از شهرها و محلههای تهران منجر شده است.
زنی ۳۵ ساله به نام معصومه ساکن شهرستان بهارستان استان تهران به ایندیپندنت فارسی میگوید: «ما در صالحیه بعد از غروب پنجشنبه چند ساعت توی خیابان جمع شدیم و اعتراض کردیم، اما نه از مسئولان خبری بود و نه از آب. تانکر آبرسانی را که دیدیم، جلو ماشینش را گرفتیم. میخواست برود جاهای دیگر، ولی ما خودمان نیاز داریم. پیرزنها و بچهها همه با دبه آمده بودند و یکسری شعار دادیم. این چه عدالتی است؟»
در کرج هم اوضاع بهتر نیست. مهدی، راننده تاکسی ساکن حصارک، میگوید: «ما در کرج از بیبرقی نمیمیریم ولی از بیآبی بعید نیست. دو ماه میشود که فشار آب خانهمان کمتر از نصف شده و ساعاتی در روز هم که کاملا قطع است. هر روز بعدازظهر برق میرود. تازه مسئولان میگویند کمتر مصرف کنید! اصلا چیزی هست که بتوانیم کمتر مصرف کنیم؟ از ماه قبل هم که هزینه قبض برق را تقریبا دوبرابر کردند.»
در رشت، مرکز استان گیلان، که به «شهر باران» معروف است، شقایق، معلم ۳۲ ساله میگوید: «شما باور میکنید در رشت هم باید با دبه آب بخریم؟ ما که همیشه در باران و آب غرق بودیم هم مشکل آب داریم. الان آب برای یک ساعت میآید و دوباره قطع میشود. این زندگی نیست.»
گزارشها از اهواز دلهرهآورتر است. هوای داغ خوزستان این روزها زندگی مردم را فلج کرده و حسین، کارگر ۳۸ ساله به ایندیپندنت فارسی میگوید: «ما در این گرمای ۵۰ درجه هر روز چندساعت برق نداریم و نمیتوانیم از کولر استفاده کنیم. آب هم که یا قطع است یا فشار آن بسیار پایین است. همسرم میگوید برویم شمال، ولی کجا برویم؟ با کدام پول؟ حتی هوای پاک برای نفس کشیدن هم نداریم. لعنت به آخوندها...»
طبق اعلام رسمی هواشناسی، در هفته جاری دمای هوای شهرهایی مثل رامشیر به ۵۲.۲ درجه سانتیگراد رسید و دمای هوا در شوش هم ۵۱.۸، در امیدیه ۵۱.۶ و در دستکم هشت شهر دیگر خوزستان بیش از ۵۰ درجه ثبت شد. با این حال، گزارشها از قطع طولانیمدت آب و برق در بسیاری از همین مناطق حکایت دارد.
از بندرعباس نیز گزارشهای مشابهی میرسد. سجاد، فروشنده لوازم خانگی، میگوید: «ما اینجا کنار دریا زندگی میکنیم، ولی آب خوردن نداریم. هر روز باید آب بخریم. تازه وقتی برق میرود، یخچالها از کار میافتد و خیلی از اجناس خراب میشوند.»
این روایتهای پراکنده تنها گوشهای از وضعیت فعلی ساکنان در شهرهای مختلف ایران است؛ مردمی که حالا در گرمای تابستان با قطعیهای مکرر آب و برق و هزینههای سرسامآور زندگی دستوپنجه نرم میکنند.
شامگاه چهارشنبه اول مرداد، گروهی از ساکنان صالحیه تهران با تجمع و مسدود کردن مسیر یک خودرو آبرسانی، به وضعیت بحرانی آب اعتراض کردند. در ویدیویی که از این تجمع منتشر شد، دیده میشود که اهالی محل با صدای بلند فریاد میزنند: «آب ما کجاست؟» و ماموران را وادار میکنند پاسخ بدهند.
همزمان، در کرمان، گروهی از ساکنان شهر انار، پنجشنبه دوم مرداد مقابل اداره برق این شهر تجمع کردند. مردی در ویدیویی از این تجمع میگوید: «به زحمت گوشت کیلویی ۹۵۰ هزار تومان میخریم که با بیبرقی همهاش خراب میشود.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
از سوی دیگر، از افزایش تقاضا برای خرید دبههای بزرگ آب، تانکر و پمپهای تقویت فشار در تهران هم گزارشهای متعددی منتشر شده است. در شبکههای اجتماعی، تصاویر زیادی از مردم پایتخت دیده میشود که دبه در دست در صف ایستادهاند. در بسیاری از کشورها، چنین صحنههایی تنها در شرایط جنگی یا پس از وقوع حوادث طبیعی دیده میشود، اما در ایران چنین وضعیتی جزئی از زندگی روزمره مردم شده است.
ریشه اصلی این بحران تنها در کمبود بارش خلاصه نمیشود. کارشناسان و حتی برخی مسئولان حکومتی اذعان دارند که مدیریت سنتی، فرسودگی زیرساختها، فساد مالی مدیران نظام و استفاده نکردن از فناوریهای نوین در بخش آب و انرژی، عامل اصلی این وضعیت است.
سمیه رفیعی، نایبرئیس کمیسیون کشاورزی مجلس، هم تایید میکند که «کمبود بارش و بالا بودن دما، در کنار مدیریت سنتی» موجب کمبود شدید آب شده است و «وزارت نیرو نیز در مقابل ورود فناوریهای جدید مقاومت میکند».
در بخش برق نیز، هاشمیان، عضو انجمن صنفی نیروگاههای ایران، تاکید کرد که ناترازی برق به ۲۰ هزار مگاوات رسیده است. این فعال صنفی رشد بیبرنامه صنایع و استخراج غیرقانونی رمزارز را از دلایل مهم افزایش کمبود برق عنوان میکند.
این در حالی است که کاهش منابع آب ایران موجب از مدار خارج شدن نیروگاههای برقآبی شده است.
همزمان مسعود پزشکیان، رئيسجمهوری ایران، روز جمعه گفت که سطح آب سد کرج ۴۸ متر کاهش یافته و دولت در تلاش است با انتقال آب از طالقان بحران را جبران کند. اما کارشناسان هشدار میدهند که این بحران صرفا به سختیهای فعلی ختم نمیشود و فرسودگی شبکههای توزیع آب، کاهش فشار و قطع مکرر میتواند موجب ورود آلودگیهای محیطی به سیستم توزیع و در نهایت شیوع بیماریهای گوارشی عفونی شود. دکتر آهنگری، استاد ایمونوژنتیک در ایران، هم به وزارت بهداشت هشدار داده است که از حالا آمادگی لازم را داشته باشد و داروهای ضروری را فراهم کند.
این روزها، در حالی که بسیاری از مناطق تهران با قطعی یا افت شدید فشار آب مواجهاند و خانوادهها برای تامین آب آشامیدنی و شستوشو به تانکرها و دبهها متوسل شدهاند، مسئولان همچنان مردم را به صرفهجویی فرا میخوانند و انتقال آب از سدهای دیگر را وعده میدهند، اما در واقعیت، زندگی زیر سایه جمهوری اسلامی برای میلیونها ایرانی چیزی جز گرمای جانفرسا، تاریکی ممتد، بیآبی طولانی و ناامیدی عمیق نیست.