اخراج گسترده مهاجران افغان از ایران و پاکستان؛ نگرانی‌ها درباره سرنوشت نظامیان پیشین

در میان مهاجران اخراج‌‌شده از ایران و پاکستان شماری از اعضای پیشین نیروهای نظامی نیز حضور دارند که بازگشت آنان به افغانستان می‌تواند با خطرات جدی برای جان و امنیتشان همراه باشد

یکی از گذرگاه مرزی میان ایران و افغانستان- AFP

کمیسیون رسیدگی به مشکلات مهاجران رژیم طالبان اعلام کرده است که طی روزهای سه‌شنبه سیزدهم تا جمعه شانزدهم خرداد، بیش از ۱۲ هزار و ۸۰۰ مهاجر افغان از ایران و پاکستان به‌اجبار به کشور بازگردانده شده‌اند. 

بررسی آمارهای رسمی منتشرشده این کمیسیون نشان می‌دهد که بیشترین شمار افراد از خاک ایران اخراج‌ شده‌اند و اغلب از طریق گذرگاه اسلام‌قلعه در استان هرات و پل ابریشم در استان نیمروز وارد افغانستان شده‌اند.  

براساس اطلاعیه این کمیسیون، تنها در روز سه‌شنبه، سیزدهم خرداد، دو‌ هزار و ۹۹۷ مهاجر از طریق گذرگاه اسلام‌قلعه و یک‌هزار و ۳۹۴ نفر از گذرگاه پل ابریشم به کشور بازگشته‌اند؛ رقمی که بالاترین آمار اخراج مهاجران در یک روز در طول هفته گذشته به‌ شمار می‌آید.  

رژیم طالبان از اخراج مهاجران در روزهای شنبه و یکشنبه  هیچ آماری منتشر نکرده است. دلیل این سکوت آماری را می‌توان همزمانی این روزها با ایام عید قربان دانست. احتمالا توقف روند اخراج مهاجران به‌دلیل تعطیلات عید بوده است.  

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

مهاجرانی که از خاک پاکستان اخراج می‌شوند، از طریق گذرگاه اسپین‌بولدک در استان قندهار در جنوب و گذرگاه تورخم در استان ننگرهار در شرق افغانستان وارد کشور می‌شوند. طالبان برای اسکان موقت این افراد در این دو گذرگاه اردوگاه‌هایی ایجاد کرده‌اند و این مهاجران تا تعیین محل سکونت اصلی در آنجا نگهداری می‌شوند.  

از موضوعات نگران‌‌کننده در روند بازگشت اجباری مهاجران این است که طالبان آنان را در بدو ورود به کشور تحت آزمایش‌های بیومتریک‌ (جمع‌آوری اطلاعات زیستی) قرار دهند، که به باور برخی، می‌تواند نظامیان پیشین حکومت جمهوریت را در معرض شناسایی و سپس هدف حملات «انتقام‌جویانه» یا برخوردهای «خصمانه» قرار دهد.  

همایون (نام مستعار)، یکی از اعضای پیشین ارتش ملی افغانستان است که پس از سقوط دولت پیشین قاچاقی به ایران گریخته است و اکنون در شهر مشهد به کار ساختمانی مشغول است. او به ایندیپندنت فارسی گفت: «من به گونه غیرقانونی به ایران سفر کردم و این نخستین سفر غیرقانونی‌ام به این کشور است. از ترس طالبان فرار کردم. اگر به افغانستان برگردم طالبان مرا زندانی می‌کنند و شاید هم به قتل برسانند. ایران مهاجران زیادی را اخراج کرده و من هم می‌ترسم که مرا به افغانستان اخراج نکنند.»  

او در ادامه از مقام‌های جمهوری اسلامی ایران خواست که دست‌کم به نظامیان پیشین که جانشان در افغانستان در خطر است، اجازه اقامت در ایران بدهند.  

این نگرانی تنها مختص به همایون نیست. در میان مهاجران اخراج‌‌شده از ایران و پاکستان، شماری از اعضای پیشین نیروهای نظامی حضور دارند که بازگشت آنان به افغانستان ممکن است برایشان خطر جدی جانی و امنیتی داشته باشد. 

کمیسیون رسیدگی به مشکلات مهاجران طالبان اعلام کرده است به مهاجرانی که به‌اجبار از ایران و پاکستان اخراج می‌شوند، هزینه بازگشت به مناطق اصلی‌شان را پرداخت می‌کند، هزینه‌ای که شامل کرایه موتر (ماشین) و غذا می‌شود.  

این در حالی‌ است که در زمان حکومت جمهوری اسلامی افغانستان، تامین این هزینه‌ها برعهده نهادهای بین‌المللی بود. طالبان مشخص نکرده‌اند که این کمک‌ها از بودجه دولتشان پرداخت می‌شود یا ازسوی نهادهای بین‌المللی حمایت‌کننده مهاجران.  

همچنین این کمیسیون مدعی‌ است که خدمات اولیه درمانی نیز در گذرگاه‌های مرزی ایران و پاکستان برای مهاجران فراهم شده است.  

با سقوط دولت پیشین افغانستان در اوت سال ۲۰۲۱ میلادی، هزاران تن از شهروندان این کشور به‌دلیل ترس از طالبان یا نبود کار و فقر فزاینده، ناچار به ترک وطن شدند. با این‌ حال، در یک سال اخیر، ایران و پاکستان سیاست‌های سخت‌گیرانه‌‌ای در قبال مهاجران افغان در پیش گرفته و روند اخراج اجباری آنان را تشدید کرده‌اند.  

نگرانی جدی کنونی متوجه سرنوشت آن دسته از مهاجرانی‌ است که در گذشته با نیروهای آمریکایی و غربی همکاری داشته یا از اعضای پیشین ارتش و نیروهای امنیتی افغانستان بوده‌اند. بازگشت ناخواسته به افغانستان ممکن است برای آنان با خطر جانی همراه باشد.