در چند هفته اخیر، تحولات مرتبط با موضوع خلع سلاح گروه‌های مسلح در لبنان به‌ میزان قابل‌توجهی شتاب گرفته و توجه همه را به‌ خود جلب کرده است. این موضوع زمانی مطرح شد که سلاح‌های خارج از چارچوب دولت، لبنان را وارد ماجراجویی‌هایی کرد که نه‌تنها سودی برای این کشور نداشت، بلکه ماهیت دروغین ادعای بازدارندگی در برابر اسرائیل را نیز آشکار کرد.

با اعلام آتش‌بس اخیر و در پی آن، عقب‌نشینی علنی حزب‌الله از جنگ با اسرائيل که می‌توان آن را به نوعی بالا بردن پرچم سفید دانست، حزب‌الله مسلح، برخلاف ادعاهای رهبران این گروه، دیگر نه ارزش دفاعی دارد، نه مشروعیت وجودی. به‌ویژه آنکه پیامدهای منفی این تسلیحات بسیار بیشتر از منافع احتمالی آن‌ است.

از سوی دیگر، سلاح‌های موجود در اردوگاه‌های فلسطینی در لبنان نیز توان آزادسازی سرزمین فلسطین را ندارد. به‌ویژه با توجه به این واقعیت‌ که نوار غزه با وجود در اختیار داشتن سلاح‌هایی به‌مراتب پیشرفته‌تر، به‌جای اینکه بخشی از سرزمین فلسطین را آزاد کند، خود به ویرانه‌ بدل شده است.

بر این اساس، امروز سلاح‌های غیرقانونی‌ــ‌ چه متعلق به فلسطینی‌ها و چه لبنانی‌‌هاــ به یک عامل تهدیدکننده حاکمیت ملی و ثبات لبنان بدل شده‌اند. به باور بسیاری از مردم لبنان، انحصار سلاح در دست دولت پیش‌شرط اصلی برای بازگشت امنیت، رونق اقتصادی و تثبیت سیاست بی‌طرفی لبنان است؛ زیرا این تنها راهی است که می‌تواند لبنان را بار دیگر، چه در سطح منطقه و چه در سطح بین‌المللی، به‌ جایگاهی که شایسته آن است، بازگرداند.

تجربه نشان داده که از پنج دهه گذشته به این طرف، بخش بزرگی از بحران‌های لبنان با مسئله فلسطین گره خورده است. هر بار که آتش جنگ در فلسطین شعله‌ور می‌شود، لبنان بدون اینکه نقش یا سودی در این درگیری‌ها داشته باشد، هزینه‌های سنگینی پرداخت می‌کند. بنابراین، اکنون زمان آن رسیده است که از شعارهای توخالی کاسته شود و به‌ جای آن، توجه همه شهروندان لبنان به مسئله عشق به‌ وطن و تثبیت حاکمیت دولت بر سراسر قلمرو لبنان متمرکز باشد.

این ضرورت پس از دیدار اخیر میان ژوزف عون، رئیس‌جمهوری لبنان، و محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، و بیانیه مشترکی که پس از آن صادر کردند، اهمیتی دوچندان یافت. در بیانیه یادشده، دو طرف بر لزوم پایبندی به اصل انحصار سلاح در دست دولت لبنان، پایان دادن به هرگونه برخورد مسلحانه خارج از چارچوب دولت، احترام به حاکمیت، استقلال و وحدت ارضی لبنان تاکید کردند.

آن‌ها خاطرنشان کردند که زمان پایان دادن به دوران سلاح خارج از کنترل دولت فرا رسیده است؛ به‌ویژه آنکه ملت‌های لبنان و فلسطین در طول چند دهه گذشته، بهای گزافی پرداخته و تلفات و خسارات سنگینی متحمل شده‌اند. علاوه بر آن، طرف فلسطینی بار دیگر بر پایبندی خود به استفاده نکردن از خاک لبنان برای اجرای هرگونه عملیات نظامی هم تاکید کرد.

در واقع، پس از مشخص شدن این حقیقت که سلاح‌های موجود توان جنگ با اسرائیل یا تغییر معادلات منطقه‌ای را ندارند، می‌توان گفت که همزیستی بهترین سلاحی است که می‌توان با آن هر دشمنی را شکست داد. تجربه نشان داده است که سلاح‌هایی که امروز در اختیار برخی از گروه‌ها است، نه توان رویارویی با اسرائیل را دارند و نه قادرند موازنه قدرت در منطقه را دگرگون کند. از این‌ رو، سلاح‌های خارج از چارچوب دولت جز اینکه لبنان و فلسطین را به سمت جنگ داخلی و کشمکش درونی سوق دهد، سودی برای دو کشور مزبور ندارند.

دیگر تردیدی نیست که بازی تمام شده و همه‌چیز در گرو زمان است تا پرده نهایی بر صحنه تحولات لبنان فرود آید. امروز، حقیقت برای همه روشن شده است و توهمات قبلی جز برای کسانی که آن‌ها را ترویج می‌دهند، بر دیگران اثری ندارد. از این پس، مسئولیتی سنگین بر دوش نسل‌های آینده است تا با شناسایی خسارت‌ها، از خودفریبی و پافشاری بی‌ثمر بپرهیزند و یک بازنگری صادقانه و واقعی بر پایه واقعیت‌ها و نه بر سراب رویاپردازی و توهم‌ها انجام دهند. این یک اقدام ضروری و کاملا حیاتی است، زیرا سرنوشت ملت‌ها در این سرزمین تنش‌آلود، با این چالش ارتباط مستقیم دارد و به‌طرزی پیچیده با آن گره خورده است.

اکنون برای همه ثابت شده که هیچ‌گونه کمک خارجی، بازسازی یا رشد اقتصادی و مالی در افق لبنان دیده نخواهد شد، مگر آنکه مسئله خلع سلاح گروه‌های مسلح، از جمله فلسطینی‌ها و حزب‌الله، یک‌ بار برای همیشه حل‌وفصل شود. به بیانی روشن‌تر، اگر لبنان می‌خواهد بخشی از جامعه جهانی باشد و در صحنه تحولات بین‌المللی نقش ایفا کند، باید از درگیر شدن در هر نوع جنگ یا نزاع، فارغ از هویت طرف‌های متخاصم، به‌کلی فاصله بگیرد.

با توجه به نکات یادشده، باید گفت زمان آن فرا رسیده است که از خودخواهی‌ها، بازی‌های سیاسی و فروش توهم به مردم دست برداشته شود. فلسطینی‌ها، حزب‌الله و سایر گروه‌هایی که سلاح غیرقانونی در دست دارند، باید تسلیحاتشان را بی‌درنگ و بدون‌هیچ قیدوشرطی به دولت تحویل دهند تا مسیر برقراری ثبات و امنیت هموار شود و لبنان به سمت بازسازی و پیشرفت گام بردارد.

برگرفته از روزنامه نداءالعرب