ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی نخست‌ وزیر طالبان و امیر خان متقی، وزیر خارجه این گروه در راس هیاتی، چهارشنبه دوم خرداد ماه به ایران سفر کردند. هیات طالبان در مراسم تشیع ابراهیم رئیسی و همراهانش که روز یکشنبه در سانحه هلی‌کوپتر در آذربایجان شرقی کشته شدند، شرکت کرد.

در ویدیویی که رسانه‌های وابسته به جمهوری اسلامی منتشر کرده‌اند، ملا عبدالغنی برادر و هیات همراهش در کنار حسن کاظمی قمی، سفیر تهران در کابل در مراسم تشییع کشته شدگان دیده می‌شوند. در صحنه‌ای دیگر هیات طالبان برای کشته‌‌شدگان دعا می‌کنند. 

ملا برادر در حاشیه مراسم تشییع ابراهیم رئیسی با اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس نیز دیدار کرد. عکس‌های که وزارت خارجه طالبان منتشر کرده، نشان می‌دهد که حسن کاظمی قمی نیز در این دیدار حضور داشت. جزئیات و محتوای گفت‌وگوهای مقام‌های طالبان با هنیه منتشر نشده است. ملا برادر از زمانی که رئیس دفتر سیاسی گروه طالبان در قطر بود، با اسماعیل هنیه آشنایی داشت. مقام‌های ارشد طالبان بارها حمایتشان را از فلسطینیان در مقابل اسرائیل اعلام کرده‌اند. پیش‌تر حسام بدران، عضو دفتر سیاسی سازمان حماس، گفته بود که این گروه از «جهاد برادران مسلمان افغان» [طالبان] الهام گرفته‌ است. پس از تسلط طالبان بر افغانستان در اوت ۲۰۲۱ نیز حماس «پیروزی طالبان» را تبریک گفته بود. جمهوری اسلامی یکی از حامیان اصلی حماس است. پیشتر حسن کاظمی گفت که «افغانستان بخشی از محور مقاومت است» و اگر لازم باشد، «بیش از یک لشکر استشهادی» می‌توانند از این کشور به غزه اعزام شوند.  

ملا عبدالغنی برادر در ژانویه ۲۰۲۱ پیش از بازگشت طالبان به قدرت به ایران سفر کرده بود و با استقبال جواد ظریف، وزیر خارجه وقت جمهوری اسلامی ایران مواجه شد. سفر دوم ملا برادر آبان ماه سال گذشته انجام شد و او از تهران و برخی از شهرهای ایران بازدید کرد و بر گسترش همکاری‌های اقتصادی با جمهوری اسلامی تاکید کرد. این سومین سفر رسمی ملا برادر به ایران است. 

جمهوری اسلامی ایران در صدد است که با ملا برادر به‌عنوان فرد تاثیرگذار در درون طالبان روابط نزدیک برقرار کند و سفرهای اخیر و دیدار هیئت‌های جمهوری اسلامی با او، گواهی بر این مدعاست.  

ملا برادر کیست؟ 

ملا عبدالغنی در سال ۱۹۹۴ یکی از افرادی بود که به رهبری ملا عمر، گروه طالبان را راه‌اندازی کردند. ملا عبدالغنی برادر در مدارس دینی پاکستان درس خوانده‌ است و در زمان حمله ائتلاف جهانی به رهبری آمریکا در سال ۲۰۰۱ معاون وزارت دفاع در دوره نخست حکومت طالبان بود و پس از اینکه رژیم طالبان سقوط کرد، معاون ملا عمر، بنیان‌گذار این گروه شد. او شورای کویته یکی از مهمترین تشکیلات طالبان را نیز رهبری می‌کرد. ملا برادر در سال ۲۰۱۰ در شهر کراچی در جنوب پاکستان بازداشت شد. او پس از هشت سال از زندان با تلاش ایالات متحده آمریکا برای صلح افغانستان و ملاقات‌های پی‌در‌پی زلمی خلیل‌زاد، نماینده پیشین آمریکا در امور صلح افغانستان با مقام‌های پاکستانی از زندان رها شد.  

حامد کرزی، رئیس‌ جمهوری وقت افغانستان نیز چند بار از پاکستان خواسته بود که ملا برادر را از زندان آزاد کند. گفته می‌شود که ملا برادر مهارت خوبی در شکل دادن به اجماع میان چهره‌های طالبان در آن زمان داشته است. ملا برادر با ملحق شدن به مذاکرات میان آمریکا و طالبان، رئیس دفتر سیاسی این گروه در قطر شد و توافقنامه دوحه را در ۲۹ فوریه ۲۰۲۰ با زلمی خلیل‌زاد امضا کرد. ملا برادر در زمانی‌که به‌عنوان رئیس دفتر سیاسی طالبان در قطر کار می‌کرد، سفرهای به چین، روسیه، ایران، ازبکستان و چند کشور دیگر داشت و توانست روابط طالبان را با آنها برقرار نگهدارد.

با فروپاشی حکومت افغانستان در اوت ۲۰۲۱، ملا برادر امیدوار بود که حکومت این گروه را در کابل تشکیل دهد و به‌عنوان نخست‌وزیر گمارده شود، اما به‌دلیل ایجاد اختلاف در بدنه طالبان او به‌عنوان معاون اقتصادی نخست‌وزیر این گروه منصوب شد. ملا برادر از معدود چهره‌های حکومت طالبان است که با ایالات متحده آمریکا و غرب تماس دارد و از خود چهره میانه‌رو که موافق تعامل و سازگاری با غرب است، به‌نمایش گذاشته است. 

ملا برادر با امضای توافقنامه با آمریکا امیدوار بود که با پشتوانه نتیجه بخش بودن گفت‌وگوهای صلح برای طالبان در بالاترین مسند حکومت‌داری طالبان قرار بگیرد اما قافیه را به رقیبان خود باخت. اما اکنون روی گسترش روابط با کشورهای منطقه  از جمله ایران حساب باز کرده است. این در حالی است که ملا برادر به دلیل زندانی بودن در پاکستان، روابط «خوبی» با این کشور ندارد. عکسی هم از او منتشر شده است که نشان می‌دهد، دست‌هایش به زنجیر بسته است. 

همزمان، یارگیری تهران از مهره‌های کلیدی طالبان در افغانستان ادامه دارد و بخش عمده مسئولیت این کار بر عهده حسن کاظمی قمی و حسن مرتضوی، از نزدیکان به سپاه قدس و سفیر و معاون سفیر جمهوری اسلامی در کابل است. کاظمی قمی و حسن مرتضوی که در فعالیت‌های اطلاعاتی و جنگ‌های نیابتی تجربه دارند، به‌عنوان‌ چهره‌هایی شناخته می شوند که در روند نزدیک کردن طالبان و سپاه پاسداران نقش دارند. این دو چهره سپاه قدس با مقام‌های ارشد طالبان و سیاسیون مطرح از جمله حامد کرزی، رئیس‌ جمهوری وقت افغانستان و دکتر عبدالله عبدالله، رئیس شورای عالی مصالحه در حکومت پیشین دیدارهای داشته‌اند. سفیر و معاون سفیر جمهوری اسلامی در کابل هم برخی سفرهای استانی را برای یارگیری از مقام‌های رده دوم و سوم طالبان نیز انجام داده‌اند.  

جمهوری اسلامی اهداف توسعه‌طلبانه‌ای را در منطقه  دنبال می‌کند و شاخه قدس، سپاه پاسداران، یکی از بازوهای تحقق این هدف به‌شمار می‌رود. شاخه قدس از زمان تهاجم ارتش سرخ شوروی پیشین به افغانستان تا کنون در مسایل افغانستان فعال است. نیروی قدس از مجاهدین در مقابل ارتش سرخ شوروی پیشین، از مجاهدین در مقابل طالبان در نیمه دوم دهه ۹۰ میلادی، و پس از حضور نظامی آمریکا و ناتو در افغانستان از بخشی از طالبان حمایت مالی، تسلیحاتی و اطلاعاتی کرده است. با فروپاشی حکومت افغانستان، جمهوری اسلامی سطح تعامل و تماس را با طالبان افزایش داد و سفارت و کنسولگری‌های افغانستان در ایران را نیز به نمایندگان طالبان سپرد و اکنون می‌کوشد که نفوذ بیشتری بر مقام‌های ارشد طالبان داشته باشد.