تکرار سناریو شورش‌گری و ناامنی افغانستان در پاکستان

گذشت زمان به این پرسش پاسخ خواهد داد که پاکستان تهدید تروریسم را با چه ابزاری دفع خواهد کرد و از سقوط حکومت افغانستان تحت حمایت آمریکا و ناتو چه درس‌هایی گرفته است

افسر امنیتی پاکستان در محل حمله به تجمع علما در باجورــ BDUL MAJEED/AFP

وقایعی مشابه آنچه برای نظام جمهوری سرنگون‌شده افغانستان پیش آمد، اینک در پاکستان مجهز به سلاح هسته‌ای رخ می‌دهد و‌ بحران اقتصادی شدید و تروریسم امنیت داخلی این کشور را به‌شدت تهدید می‌کند. بیشتر فعالیت‌ تروریست‌ها در ایالت‌های خیبرپختونخوا و بلوچستان متمرکز است و گروه‌های تروریستی همچون تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی) مسئولیت اکثر رویدادهای خونین انفجاری و انتحاری را بر عهده می‌گیرند. 

تعدد حوادث امنیتی نگران‌کننده و به تبع آن افزایش خطر تروریسم در پاکستان نگرانی غرب و به‌ویژه آمریکا را بر انگیخته است. سه‌شنبه ۱۸ اردیبهشت، ژنرال مایکل کوریلا، فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) به اسلام‌آباد سفر کرد و با مقام‌های ارشد نظامی این کشور از جمله ژنرال عاصم منیر، فرمانده ارتش پاکستان، درباره همکاری‌های دوجانبه برای مبارزه با تروریسم و مسائل امنیتی منطقه‌ای گفت‌وگو کرد. بر اساس اطلاعیه سنتکام، ژنرال کوریلا از برخی از مناطق ایالت خیبر پختونخوا، کانون شورش‌گری و تروریسم این‌ روزهای پاکستان، بازدید و با نظامیان پاکستانی درباره اقدام‌های ضدتروریسم رایزنی کرده است.  

این سفر می‌تواند حامل این پیام باشد که واشینگتن در مبارزه با ترویسم کنار پاکستان خواهد ایستاد، اما مشخص نیست این همکاری با چه سازوکاری انجام خواهد شد. واشینگتن از افزایش فعالیت‌های تروریستی در پاکستان مجهز به سلاح‌ هسته‌ای و اینکه این سلاح‌ها تحت تهدید قرار گیرند، نگران است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

باید یادآوری کنیم که در آخرین ماه‌های نظام جمهوریت در افغانستان هم مقام‌های نظامی آمریکا به کابل و دیگر استان‌های این کشور می‌رفتند و بر ایستادگی کنار افغانستان در قامت همکار راهبردی تاکید می‌کردند، اما حکومت این کشور در مرداد ۱۴۰۰ فروپاشید و طالبان پس از دو دهه جنگ و خونریزی، بر افغانستان حاکم شدند.   

ایالت خیبرپختونخوا هم‌مرز با افغانستان است و بخش‌های از این نوار مرزی از کنترل مرزبانان پاکستانی خارج است. پاکستان حکومت طالبان در افغانستان را ملامت می‌کند که نه‌تنها با تحریک طالبان پاکستانی (تی‌تی‌پی) مبارزه نمی‌کنند که به ‌آن‌ها پناهگاه امن داده‌اند اما طالبان این ادعاها را انکار می‌کنند. 

مانند آنچه در افغانستان رخ داد، حملات شبانه و هدف قرار گرفتن با کمک دوربین‌های دید در شب به‌جامانده از حکومت پیشین افغانستان، ترس و هراس نظامیان پاکستانی مستقر در پاسگاه‌های کوچک در ایالت‌های خیبرپختونخوا و بلوچستان را افزایش داده است. نظامیان پاکستان طی دو سال گذشته بارها هدف این گونه حملات قرار گرفته‌اند. مقام‌های پاکستانی پیوسته از دسترسی شبه‌نظامیان و تروریست‌ها به سلاح‌های پیشرفته ساخت آمریکا پس از فروپاشی حکومت افغانستان ابراز نگرانی کرده‌اند، اما جمع‌آوری آن‌ها از دست شبه‌نظامیان و تروریست‌ها دشوار است و تحریک طالبان پاکستان و دیگر گروه‌های تروریستی به کمک این تجهیزات، حملات مسلحانه، انفجاری و انتحاری به نظامیان پاکستانی را افزایش داده‌اند.

گروه‌های افراطی مسلح در مرز افغانستان و پاکستان نقاط مشترک زیادی دارند. شنبه ۲۲ اردیبهشت (۱۱ مه) نیروهای پاکستانی در وزیرستان شمالی، در نزدیکی مرز با افغانستان، هدف دو حمله قرار گرفتند. رسانه‌های پاکستانی گزارش دادند حمله نخست در منطقه حسن خیل هنگامی رخ داد که به سمت نیروهای امنیتی این کشور بمب دستی پرتاب شد و سپس مهاجمان این نظامیان را گلوله‌باران کردند. در این حمله پنج نظامی کشته و دو نفر زخمی شدند. حمله دیگر در منطقه میرعلی رخ داد و مهاجمان مسلح یک مقر نیروهای پاکستانی را هدف قرار دادند که در نتیجه آن دو نظامی پاکستان کشته شدند.  

پیش از این دو حمله در روز  جمعه ۲۱ اردیبهشت، شبه‌نظامیان در منطقه تحصیل‌شیوه در وزیرستان شمالی پاکستان، یک مدرسه خصوصی دخترانه را با کار گذاشتن بمب منفجر کردند. رسانه‌های پاکستانی گزارش دادند که شبه‌نظامیان نخست نگهبان این مدرسه را شکنجه و سپس با بمب‌گذاری دو اتاق آن را منفجر کردند. در این انفجار به کسی آسیب نرسید. شبه‌نظامیان اردیبهشت سال گذشته نیز دو مدرسه دخترانه در منطقه میرعلی وزیرستان شمالی را منفجر کرده بودند؛ همانطور که طالبان در دوران حکومت پیشین افغانستان در مدارس دخترانه بمب‌گذاری می‌کردند. این گروه پس از روی کار آمدن در افغانستان، تحصیل دختران بیشتر از کلاس ششم را ممنوع کردند. . 

با روی کار آمدن حکومت طالبان در افغانستان در مرداد ۱۴۰۰، حمله‌ به نظامیان پاکستانی و تاسیسات دولتی این کشور افزایش یافت. دقیقا شبیه سناریویی که در افغانستان اجرا شد که طالبان پس از سال ۱۳۸۴ (۲۰۰۵) حملات به پاسگاه‌های نظامیان افغانستان را افزایش دادند و رشته‌حملات آنان افزایش چشمگیری یافت، به طوری که در سال‌های آخر نظام جمهوریت، گاه در یک روز بیش از ۱۰۰ نظامی افغانستان به دست طالبان کشته می‌شدند.

ارتش قدرتمند پاکستان و استخبارات (اطلاعات) این کشور در مقطع کنونی در دفع حملات این شورشیان و تروریست‌ها ناتوان است؛ این ناتوانی از بحران اقتصادی شدید و بحران سیاسی در این کشور نشات می‌گیرد. نظامیان و چهره‌های اطلاعاتی حکومت پاکستان می‌دانند که تاخیر در هدف قرار دادن گروه‌های تروریستی دامنه بحران را عمیق‌تر یا حتی کنترل‌ناپذیر خواهد کرد و به همین منظور است که ژنرال عاصم منیر، رئیس ستاد ارتش پاکستان، در ماه‌های اخیر برای جلب کمک‌های نظامی و اقتصادی به ایالات متحده آمریکا، عربستان سعودی و چندین کشور دیگر سفر کرده است.  

تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی) و گروه‌های دیگر از جمله ارتش‌ آزادی‌بخش بلوچستان، شاخه خراسان دولت اسلامی (داعش) و دیگر گروه‌ها حملاتشان را در خاک پاکستان افزایش داده‌اند. حکومت پاکستان امیدوار بود که با میانجی‌گری طالبان افغانستان بتواند تهدید تروریسم را مهار کند یا کاهش دهد، اما این اتفاق رخ نداد؛ در حالی که اسلام‌آباد همواره از حامیان اصلی طالبان در جنگ با دولت افغانستان بود. 

پاکستان چند دهه میزبان گروه‌های تروریستی و اسلام‌گرای افراطی بوده است و بخش زیادی از مدارس دینی که برداشت‌های افراطی از دین را ترویج و تدریس می‌کنند، همچنان در این کشور فعال‌اند و تنها گذشت زمان می‌تواند به این پرسش پاسخ دهد که حکومت، ارتش و سازمان استخبارات (اطلاعات) پاکستان تهدید تروریسم را با چه ابزاری دفع خواهد کرد و از سقوط حکومت افغانستان تحت حمایت آمریکا و ناتو چه درس‌های گرفته‌اند.  

بیشتر از جهان