با اینکه اسرائیل و متحدانش می‌گویند بیش از ۹۹ درصد از صدها پهپاد و موشکی که جمهوری اسلامی ایران به سمت اسرائیل شلیک کرده بود سرنگون کردند، رهبران اسرائیل می‌گویند گزینه‌ای جز پاسخ به این حمله ندارند.

فارین پالیسی در مطلبی به سه گزینه‌ای می‌پردازد که اسرائیل در پاسخ به حمله جمهوری اسلامی دارد.

گزینه اول: حمله به برنامه هسته‌ای ایران

برنامه هسته‌ای ایران در شش سالی که از خروج آمریکا از برجام می‌گذرد سرعت گرفته است. روشن نیست که جمهوری اسلامی ساخت موشک‌های با ظرفیت حمل کلاهک هسته‌ای را از سر گرفته باشد، اما اگر تصمیم گرفته باشد که سلاحی هسته‌ای بسازد، شاید بتواند ظرف چند ماه به آن دست پیدا کند.

تاسیسات هسته‌ای نظنز یکی از بزرگ‌ترین تاسیسات هسته‌ای ایران است و در دامنه کوه زاگرس و در اعماق زمین قرار دارد و ممکن است حتی بزرگ‌ترین بمب سنگرشکن آمریکا هم نتواند به آن نفوذ کند.

حمله مستقیم به برنامه هسته‌ای ایران احتمالا به معنای پایان ائتلاف موقت کشورهای عربی در حمایت از دفاع موشکی اسرائیل در مقابل حمله شنبه شب جمهوری اسلامی خواهد بود. به گفته تحلیلگران، این اقدام همچنین ممکن است نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی، از جمله حزب‌الله لبنان، را در رویارویی مستقیم شدیدتر با اسرائیل قرار دهد. و در حالی که آمریکا اشاره کرده است از حمله مستقیم به ایران حمایت نخواهد کرد، اسرائیلی‌ها باید مراقب باشند در سالی که بایدن انتخابات را در پیش دارد، بزرگ‌ترین حامی تسلیحاتی‌شان را خشمگین نکنند.

گزینه دوم: هدف قرار دادن فرماندهان سپاه، ارتش، یا مکان‌هایی در داخل یا خارج از ایران

اسرائیل می‌تواند به اهدافی در خاک ایران حمله کند که ارتباط مستقیمی با برنامه هسته‌ای این کشور ندارند. به‌عنوان مثال، می‌تواند یک فرمانده بلندپایه مانند سردار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، را هدف قرار دهد که طراح حمله پهپادی و موشکی شنبه شب بود.

اسرائیل همچنین می‌تواند سراغ مکان‌ها یا انبارهای تسلیحاتی داخل کشور یا حتی مقرهای سپاه پاسداران برود.

این حمله ممکن است حتی اسرائیل را تحریک کرده باشد تا کارزار ترور فرماندهان سپاه پاسداران در خارج ایران، در کشورهایی مانند عراق و سوریه را تشدید کند. شاید اسرائیل اقدام‌هایی مشابه حمله اول آوریل به کنسولگری جمهوری اسلامی در سوریه صورت دهد که محمدرضا زاهدی، فرمانده نیروی قدس سپاه در لبنان و سوریه، و معاونش و پنج مقام مسئول دیگر در این حمله کشته شدند.

به‌رغم خطر تشدید تنش‌ها، کشتن یک فرمانده بلندپایه به اسرائیل امکان می‌دهد هفته‌ها یا ماه‌ها منتظر زمان مناسب بماند. و گرچه نتانیاهو ممکن است حمایت دولت بایدن برای چنین حمله‌ای را نداشته باشد، شاید برای ارسال پیامی بازدارنده به جمهوری اسلامی کفایت کند، بدون اینکه روابطش با واشینگن دچار تنش شود.

با وجود این، در حمله به فرمانده‌ای مانند حاجی‌زاده یا یکی از تاسیسات سپاه پاسداران احتمال شکست عملیاتی وجود دارد. شاید لازم باشد چنین حمله‌ای شبانه صورت بگیرد‌ــ و پس از حملات روز شنبه، بسیاری از فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی احتمالا مخفی شده‌اند.

فشار آمریکا و سایر کشورها برای کاهش تنش نیز ممکن است جلو پاسخی سریع را بگیرد.

گزینه سوم: حمله به گروه‌های نیابتی یا حمله سایبری به ایران

اگر رهبران اسرائیل نگران تشدید تنش‌ها با جمهوری اسلامی ایران باشند، شاید سراغ پاسخی در سطحی پایین‌تر بروند: نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در خاورمیانه را هدف بگیرند یا اقدام به حمله سایبری کنند تا نشان دهند دست بالاتر را در منطقه دارند.

یک تحقیر دیگر‌ــ پس از آنکه تقریبا هیچ‌کدام از پهپادها و موشک‌های ایران به خاک اسرائیل اصابت نکرد‌ــ می‌تواند ضربه‌ای دیگر به اعتبار بین‌المللی تهران باشد.

حزب‌الله نزدیک‌ترین و مهم‌ترین گروه نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه است. اسرائیل در شش ماه گذشته حملات متقابل و تلافی‌جویانه‌ به این گروه شبه‌نظامی لبنانی داشته است، اما می‌تواند عملیات نظامی جدی‌تری علیه حزب‌الله آغاز کند.

اما این گزینه نیز خطرات خاص خودش را دارد. حزب‌الله از زمان حمله ۷ اکتبر حماس به اسرائیل، سعی کرده است از درگیری در جنگی تمام‌عیار با اسرائیل بپرهیزد. چنانچه تصمیم بگیرد وارد چنین جنگی شود، تشدید تنش‌ها قابل‌ملاحظه خواهد بود. حزب‌الله زرادخانه‌ای با بیش از ۱۰۰ هزار راکت در اختیار دارد و جنگجویانش آموزش‌دیده‌اند. این گروه شبه‌نظامی بی‌تردید تلفات سنگینی خواهد داشت، اما برای اسرائیل هم می‌تواند این‌گونه باشد.

با وجود این، پس از حمله مستقیم و بی‌سابقه جمهوری اسلامی به خاک اسرائیل، نتانیاهو تحت فشار اعضای تندرو کابینه جنگ دولت قرار دارد تا پاسخی قوی‌تر بدهد.

پاسخ جمهوری اسلامی ایران

جمهوری اسلامی در حمله شنبه شب به اسرائیل تسلیحات زیادی مصرف کرده است، و به گفته فرانک مکنزی، رئیس سابق فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام)، جمهوری اسلامی این موشک‌ها را از انبار خارج کرده و بخش قابل‌ملاحظه‌ای از زرادخانه‌اش برای جنگ منطقه‌ای احتمالی را خالی کرده است.

اما چالش اصلی جمهوری اسلامی در پاسخ به اسرائیل کمبود موشک‌انداز است. مکنزی می‌گوید ایران فقط حدود ۳۰۰ موشک‌انداز برای این نوع حملات در اختیار دارد و اگر تهران بخواهد حمله‌ای بزرگ در منطقه صورت دهد، این موضوع تنگنایی جدی ایجاد می‌کند.

از سوی دیگر، اسرائیل به‌دلیل بعد مسافت با ایران موقعیت بهتری دارد، مرزهای اسرائیل حدود ۱۸۰۰ کیلومتر با برخی نقاط پرتاب موشک که جمهوری اسلامی در حمله شنبه شب استفاده کرد فاصله دارند.

اما هر دو طرف از بیم بدترین سناریو احتمالی اندکی خویشتن‌داری نشان می‌دهند.

مکنزی می‌گوید: «ایرانی‌ها فکر کردند چه اتفاقی خواهد افتاد اگر ۵۰۰ اسرائیلی کشته می‌شدند، جنگنده‌های اف‌-۳۵ منفجر می‌شدند، و شاید کنیسه‌ای هدف اصابت قرار می‌گرفت؟ من می‌دانم پاسخ اسرائیل چه بود. و آن‌ها هم حتما همین باور را داشتند.»