حصارکشی دور درختان پارک قیطریه طی روزهای اخیر و خیز شهرداری تهران برای قطع آن‌ها با هدف ساخت مسجد، انتقاد شدید فعالان محیط‌زیست و برخی رسانه‌ها را در پی داشت و آن‌ها با یادآوری موارد پیشین مانند قطع درختان پادگان ۰۶ ارتش، پارک چیتگر، پارک زعفرانیه، باغ گیاه‌شناسی، کاخ سعدآباد و خیابان‌های ولی‌عصر و ایتالیا، به این نکته اشاره کردند که شهرداری نه‌تنها به وظیفه‌اش برای محافظت از درختان عمل نمی‌کند بلکه خود نیز به جان درختان پایتخت افتاده است و به بهانه‌های مختلف آن‌ها را سر می‌برد. گروهی از فعالان نیز با راه‌اندازی کارزاری، به رئیس دولت، رئیس قوه قضاییه و رئیس دیوان عدالت جمهوری اسلامی هشدار دادند که قطع درختان کهنسال پارک قیطریه «عواقبی جبران‌ناپذیر» دارد.
برنامه‌ریزی شهرداری تهران برای قطع درختان پارک قیطریه پس از آن در کانون توجه قرار گرفت که تصاویری از حصارکشی دور درختان این پارک در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. برخی کاربران نیز خبر دادند که قرار است به جای درختان در این محوطه مسجد ساخته شود. اوایل اسفندماه، ترانه یلدا، فعال مدنی که هنگام حصارکشی از پارک قیطریه بازدید کرده بود، در یادداشتی نوشت وقتی یکی از همراهانش از دفتر پارک پرسید چطور ممکن است که بخواهند مساحت به این بزرگی در چنین پارک مهمی را از درخت خالی و به مسجد تبدیل کنند، پاسخ شنید که «دستور اکید از بالا است».
روزنامه همشهری، ارگان رسانه‌ای شهرداری تهران، روز ۲۰ اسفند به انتقادهای شدید به این موضوع واکنش نشان داد و به نقل از ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران، ادعا کرد: « از قطعی درختان و گودبرداری در ضلع شمال شرقی پارک قیطریه خبری نیست.» این عضو شورای شهر در عین حال، حصارکشی یک هزار و ۵۰۰ مترمربعی دور درختان پارک قیطریه را تایید کرد و گفت: «گویا خیری که به رحمت خدا رفته، وصیت کرده مسجد ساخته شود و فرزندانش قصد دارند در این بخش از بوستان مسجد بسازند.» امانی اضافه کرد که در «چند متری» پارک قیطریه دو مسجد وجود دارد و ساخت یک مسجد دیگر در محوطه پارک ضروری نیست. او از شهرداری تهران نیز خواست هرچه سریع‌تر حصارها را جمع کند.
با این حال روزنامه فرهیختگان روز ۲۲ اسفند در گزارشی میدانی با عنوان «خط قرمز دور درختان پارک قیطریه» نوشت: «محوطه‌ای از پارک قیطریه برای ساخت مسجد حصارکشی شده است و درختانی که درون حصار قرار دارند به شکل غیراصولی هرس شده‌اند.» بر مبنای این گزارش، دور تعدادی از درختان نیز با رنگ قرمز خط‌کشی شده است.
از گزارش‌های میدانی شاهدان و تایید برخی رسانه‌ها چنین برمی‌آید که شهرداری تهران در پی انتقادهای شدید، حصارها را جمع کرده است اما خطر قطع درختان هنوز وجود دارد. به‌خصوص اینکه مسئولان شهرداری از هرگونه پاسخگویی شفاف و روشن به این موضوع خودداری می‌کنند. این مسئله در کنار موارد قبلی قطع درختان در مناطق مختلف تهران، نگرانی‌ها را از به خطر افتادن یکی از مهم‌ترین تنفس‌گاه‌های شهری افزایش داده است.
کمتر از یک ماه قبل بود که دو تصویر از پادگان ۰۶ ارتش در خیابان پاسداران تهران در شبکه‌های اجتماعی فراگیر شد و موجی از واکنش‌ها را در پی داشت. در تصویر اول، محوطه پادگان با انبوه درختان و در تصویر دوم همان محوطه بدون درخت دیده می‌شد. نکته قابل‌توجه این بود که گفته می‌شد درختان پادگان ارتش ظرف مدت یک ماه قطع شده‌اند. مقام‌های شهرداری در واکنش به انتقادهای فراوان، ادعای جابه‌جایی درختان پادگان را مطرح کردند. اما فعالان محیط‌زیست انتقال درختان را «ریاکارانه» و «سبزشویی» نامیدند.
مسعود امیرزاده، فعال محیط‌زیست، در توضیح این مطلب به فرهیختگان گفت: «ما در محیط‌زیست اصطلاحی داریم به نام سبزشویی. سبزشویی این است که یک عمل خلاف محیط‌زیستی با یک نما یا یک پارچه سبز پوشانده شود و آن را به طریقی توجیه کنند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
به گفته این کنشگر محیط‌زیست، «جابه‌جایی درختان چه در پارک و چه در هر جای دیگری مثل باغ‌ها نمای واقعی یک سبزشویی است؛ چرا که درخت با محیطش آمیخته است. شرایط اقلیمی فعلی ما هم به‌گونه‌ای است که درختان تقریبا در همه محیط‌ها چه طبیعی، چه محیط‌زیست شهری و چه عرصه‌های زراعی، دچار تنش‌اند و هرگونه تنش اضافی مانند جابه‌جایی یا هرس نابجا یا ساخت‌وساز کنار درختان آن‌ها را به مرز فروپاشی یا مرگ می‌برد».
طی ماه‌های اخیر پس از اینکه قطع درختان خیابان ولی‌عصر و ایتالیا و کاخ سعدآباد خبرساز شد، مدیران شهرداری و برخی اعضای شورای شهر از قطع درختان دفاع کردند و مدعی شدند که به دلیل «آفت‌زدگی و خشک شدن» آن‌ها را قطع کرده‌اند. حتی مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، درباره قطع درختان مجموعه سعدآباد ادعا کرد: «وقتی درختی دچار آفت میشود، ممکن است سقوط کند و به جان و مال مردم آسیب برساند. لذا قبل از روی دادن چنین حادثه‌ای قطع میشود.» اما ناصر امانی، دیگر عضو شورای شهر، تصریح کرد این درختان که تعداد آن‌ها کم هم نبود، بدون مجوز قطع شده‌اند.
پس از خبرساز شدن قطع درختان خیابان ایتالیا نیز حسن اختردانش، معاون شهردار منطقه ۶، ادعا کرد که «دو اصله درخت خشکیده» در این خیابان «رفع خطر» شده‌اند. اما سایت انصاف‌نیوز به نقل از ساکنان محل نوشت که دست‌کم یکی از چهار درخت قطع‌شده زنده بود. مدیران شهرداری مسئولیت قطع شبانه ۱۷۹ اصله درخت خیابان ولی‌عصر و درختان پارک کوهپایه را هم هرگز نپذیرفتند.
ناصر امانی آبان‌ماه در صحن شورای شهر افشا کرد که دست‌کم ۱۲ هزار اصله درخت پارک‌‌جنگلی‌های تهران خشک و بخشی از آن‌ها قطع شده‌اند. به گفته این عضو شورای شهر تهران، چهار هزار و ۳۵۰ اصله درخت در پارک‌جنگلی سرخه‌حصار، ۷۲ اصله درخت در پارک لویزان و هفت هزار و ۹۸۱ اصله درخت در چیتگر در بازه زمانی یک ساله خشک شده‌اند و اینک اداره کل منابع طبیعی مجوز قطع آن‌ها را صادر کرده است.
به موجب ماده ۶۸۶ قانون مجازات اسلامی، قطع درخت جرم است و دادستان حتی بدون شاکی خصوصی نیز می‌تواند مرتکب را تحت تعقیب قرار دهد. محافظت و شناسنامه‌دار کردن درختان نیز طبق قانون برعهده شهرداری‌ها است. با این حال آنچه در عمل مشاهده میشود، این است که باغ‌ها و درختان با بهانه‌هایی مانند خشک شدن، با مجوز شهرداری قطع می‌شوند و جای آن‌ها را برج‌ها و ساختمان‌های بلندمرتبه می‌گیرد.
